رشد اخلاق حرفه ای یکی از پرثمرترین آثار تمدن اسلامی است

شیرین صادقی محقق و پژوهشگر حوزه دین و یکی از منتخبین دومین همایش علمی پژوهشی منزلت خانواده و سبک زندگی در فرهنگ رضوی به خبرنگار خبرگزاری شبستان در زنجان اظهار کرد: یکی از پرثمرترین آثار تمدّن اسلامی، رشد اخلاق حرفه‌ای و کتاب هایی که در تمدّن اسلامی، در آداب حرفه‌ها و مشاغل، چون آداب تعلیم و تربیت، آداب قضا و آیین‌های اخلاقی دیوان‌ها، نگارش یافته است، می باشد که حکایت از اهمیت راهبردی اخلاق در هدایت مشاغل و حرفه‌ها دارد.

وی یکی از معیارهای کلیدی اخلاقی بودن رفتارهای انسان را رعایت و محترم شمردن اصل «کرامت انسانی» عنوان کرد و افزود: براساس این اصل، رفتاری پسندیده است که در آن کرامت انسانی رعایت شده و حرمتش پایمال نشود.

این محقق، گرانبهاترین سرمایه‌ آدمی را انسانیّت و کرامت افراد برشمرد و خاطرنشان کرد: کرامتی که خداوند آن را عطا فرموده و به رسمیّت شناخته است و تحت هیچ شرایطی به انسان اجازه نداده است آن را نادیده بگیرد یا پایمال کند.

صادقی در ادامه با ارائه تعاریفی از اخلاق یادآور شد: اخلاق، مجموعه آرمان یا ایده‌آل‌های جامعه است که تصمیم‌گیری اخلاقی، از یک‌سو متأثر از ویژگی‌های شخصی و شخصیّت فردی اوست و از دیگر سو، از شرایط محیطی از جمله فشارهای گروهی از قبیل مقررات اخلاقی اثر می‌پذیرد.

به گفته وی، رعایت ارزش‌های اخلاقی، پرهیزکاری نامیده می‌شود و پرهیزکاری صفتی است که تمایل فرد را به رعایت اخلاق نشان می‌دهد و در طول زندگی از طریق آموزش، مشاهده و عادت به وجود می‌آید.

این پژوهشگر از امانت‌داری، اصل رازداری، فروتنی و مهربانی، بخشش، خوش‌رفتاری، صداقت، نیکوکاری، مسئولیت پذیری، اصل دادورزی، شفافیت، درست‌کاری، استقلال و آزادی به عنوان مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای در نظام ارزشی یاد کرد و افزود: اخلاق در تمام جوامع بشری، پایه‌ خود را از مکتب و ایدئولوژی نظام ارزشی حاکم بر جامعه‌ مربوط به خود می‌گیرد و از مکاتبی که اخلاق را مهم تلقی کرده و اندوخته‌های گرانبهایی از آیات و روایات و نمونه‌های تاریخی فراوان از خود به یادگار گذاشته است، دین مبین اسلام است.

به گفته صادقی، قداستی که اسلام به بعضی از صفات اخلاقی بخشیده است آنچنان تعهد و الزامی در انسان ایجاد می‌کند، که همین روح الزام و تقید، صفات نیک را در انسان‌ها خصوصا کارکنان تثبیت می‌‌کند و پشتوانه‌ محکمی در دایره‌ اجرا و میدان عمل برای آنان به وجود می‌آورد.

منتخب دومین همایش علمی پژوهشی منزلت خانواده و سبک زندگی در فرهنگ رضوی ادامه داد: رعایت اخلاق درحرفه یکی از دغدغه‌های مهم انبیاست که در قرآن، توحید و برقراری قسط، دو هدف عمده در جهت‌گیری دعوت انبیا توصیف شده است.

وی با اشاره به اینکه دین اسلام برای آبادشدن دنیا و آخرت مسلمانان، آنان را به کار و کوشش تشویق کرده است، افزود: از نظر اسلام، بهترین عمل و روزی، طلب روزی حلال است.

صادقی با اشاره به اینکه در اسلام شغل مایه عزت فرد و جامعه است و شارع مقدس اسلام، از اشتغال به برخی حرفه ها و مشاغل که مفسده انگیزند جلوگیری کرده است، اضافه کرد: چرا که حرفه هر شخص، اثر مستقیم در اخلاق او دارد.

وی در ادامه اندیشه و سیره عملی و علمی امام رضا(ع) در خصوص اخلاق حرفه ای را متذکر شد و افزود: در جامعه‌ رضوی، اصول تربیتی و اخلاقی و مبانی عقیدتی و اصول دینی از کار و حرفه، مسائل مختلف مالی و سیاسی جامعه جدا نیست.

به گفته صادقی از اندیشه و سیره علمی و عملی امام هشتم(ع) نیز می‌توان روش سامان‌بخشی به سبک زندگی و ایجاد روابط سالم در اخلاق حرفه‌ای را یافت و این که در دیدگاه رضوی چگونه به انسان و حقوق او اصالت داده می‌شود که خود دستوری کامل برای تعالی سبک زندگی در جامعه اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: در سیره رضوی به ویژه در بخش‌های عملی، با نمونه‌های فراوانی مواجه می‌شویم که بیانگر رعایت احترام آن حضرت به شخصّیت دیگران است که از آن جمله می توان به برخورد امام رضا(ع) با غلامانش هنگام غذاخوردن، که با آن‌ها بر سر یک سفره غذا می‌خوردند اشاره کرد.

صادقی ادامه داد: امام رضا(ع) نظریه‌ اسلام را درباره‌ روابط میان انسان‌ها و برابری، با برخی اعمال خود، که تراویده از رفتار یک انسان حقیقی است، بیان می‌فرماید، آن‌چنان که می‌توان دریافت که اسلام از نظر حفظ حقوق جامعه و رعایت شرف انسانی، هرگونه امتیاز طبقاتی و هر نوع برتری‌جویی فردی و اجتماعی را لغو کرده است و تنها تفاوتی که در نظر گرفته است، فرمانبرداری خدا و نافرمانی از اوست.

پایان پیام/