حیا ودیعه الهی که انسان را از عمل زشت باز می دارد

به گزارش خبرنگار شبستان، آیت الله مجتبی تهرانی مدرس اخلاق و فقیه عالی قدر جهان تشیع چهار شنبه 21 اردیبهشت در جلسه درس اخلاق خود گفت: حیا ودیعه الهی است که انسان را از عمال زشت باز می دارد بعد از انجام عمل زشت باعث جلوگیری از تکرار آن می شود.

وی افزود: حیا را در رابطه با ناظر به 5 قسم تقسیم کردیم که عبارتند از حیا از خلق، حیا از نفس، حیا از ملائکه، حیا از اولیا خدا و حیا از خدا.
آیت الله تهرانی با دسته بندی روایات باب حیا از خدا گفت: دسته ای از روایات اصل ناظر بودن خداوند را مطرح می کند یعنی به انسان گوش زد می کنند که خداوند در تمام حالات ناظر به اعمال انسان است و به این دلیل باید از خدا شرم کرد.
این مدرس اخلاق ادامه داد: به عنوان نمونه امام زین العابدین(ع) می فرماید از خدا بترس چون تواناست و از او شرم کن چون به تو نزدیک است. که این روایت ناظر است به آیات قران مانند این آیه که می فرمایند آیا انسان نمی داند که خداوند او را می بیند یا آیاتی که می فرمایند خدا حتی از رگ گردن به انسان نزدیکتر است.
وی تاکید کرد: خداوند در سوره یونس می فرماید هیچ کاری را انجام نمی دهید مگر اینکه ما داریم شما را می بینیم. در روایت ذیل این آیه آمده است رسول خدا وقتی این آیه را خواند به شدت گریه کرد.
آیت الله تهرانی با بیان این که دسته دوم روایات به بیان چگونگی و کیفیت قرب خدا می پردازند گفت: این دسته از روایات می فرمایند که نزدیکی خدا و مشاهد او مثل مشاهده مردم نیست و نهان و آشکار را در بر می گیرد همان گونه که امام موسی کاظم(ع) می فرماید از خدا در پنهان شرم کنید همان گونه که از مردم در آشکار شرم می کنید.
وی تصریح کرد: دسته سوم روایات به دو جهت می پردازند اول اینکه جایگاه خدا بر نزد انسان را مطرح می کند همان گونه که ما از بزرگان بیشتر از افرادی که از نظر ما از جایگاه پایین تری برخوردار هستند شرم می کنیم و در جهت دوم موضوع مداومت برخورد انسان را مطرح می کنند مثل اینکه انسان شخصی را هر روز ببیند که طبعا از او بیشتر شرم می کند.
این مدرس اخلاق ادامه داد: روایتی از حضرت رسول(ص) نقل شده است که فرمودند از خدا شرم کن همان گونه که از همسایه صالح خود شرم می کنی می بینیم که در این روایت هر دو جهت مطرح شده هم همسایه است که انسان هروز او را می بیند و هم صالح است یعنی از جایگاه بالای بر خوردار است.
آیت الله تهرانی با اشاره به این که دسته چهارم روایت نقش ارزشی حیا را بیان می کنند گفت: امیرالمنین در این زمینه می فرماید بهترین حیا، حیا از خداست که بعدا تحت بحث مستقلی به آن می پردازیم.
وی تاکید کرد: دسته پنجم روایات حیا از خدا اثرات حیا از خدا را مطرح می کنند مانند ینکه حضرت امیر المنین فرمایند حیا از خدا بسیاری از خطایا را از بین می برد.
فقیه عالی قدر جهان تشیع با بیان روایاتی در مورد حق حیا گفت: همان گونه که در جلسه گذشته گفته شد در روایتی از پیامبر اکرم(ص) آمده است از خدا حیا کنید آن گونه که سزاوار است یا اینکه خدا رحمت کند بنده ای را که از پرودگارش شرم کند آن گونه که سزاوار است. این مضمون در روایات بسیاری وارد شده که آن گونه که سزاوار است از خدا شرم کنید باید دید حق حیا چیست و چگونه ادا می شود.
آیت الله تهرانی با تاکید بر مقدمات گفته شده در بحث بیان کرد: مقدمات بحث می تواند مسئله حق حیا را مشخص کند گفتیم خدا ناظری است جدا نشدنی از اعمل ما، نزدیکی است که نزدیکتر از او نیست، بزرگی است که بزرگتر از او نیست، مطلع ایست که مطلع تر از او نیست به تمام وجود انسان و هستی احاطه دارد و نهان و آشکار برای او یکسان است.
وی با تقسیم بندی قبایح به قبایح عقلیه، شریه و عرفیه متشرعه گفت: عرفیه متشرعه به این معنا است که عملی را افراد متدین و متشرف زشت بدانند با این نگاه بهتر می توان حق حیا را شناخت.
این مدرس اخلاق تصریح کرد: حق حیا این است که انسان در تمام این قبایح و چه در نهان و چه آشکار از خدا شرم کند. اینگونه است که حق حیا از خدا ادا می شود. روایات متعددی نیز در این زمینه وجود دارد که حق حیا را توضیح می دهند و در جلسه آینده به تصدیق آنچه گفته شد با روایات این باب می پردازیم.
 

پایان پیام/