خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ فرقی نمی کند که پدر باشی یا مادر! از هنگامی که خداوند فرزندی به یک خانواده عنایت می کند، ذهن پدر و مادر برای تربیت صحیح وی و دور ماندن فرزند از آسیب های اجتماعی پیرامون درگیر است تا فرزندی سالم و صالح تحویل اجتماع دهد.
در این بین کاهش سن گرایش به اعتیاد در نوجوانان و جوانان از سویی و وجود 460 کیلومتر مرز مشترک خراسان جنوبی با کشور افغانستان که به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ مواد مخدر در جهان محسوب می شود، دغدغه های خانواده های خراسان جنوبی را صد چندان کرده است.
حضور شهرام شیخانی، معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی در خبرگزاری شبستان استان در آستانه 5 تیرماه؛ روز جهانی مبارزه با مواد مخدر بهانه ای برای گفتگویی مفصل و سه ساعته برای آشناسازی هرچه بیشتر خانواده ها با اقداماتی که باید انجام دهند تا فرزندان آنها از دام اعتیاد مصون بمانند.
تفاوت ترک اعتیاد با درمان چیست؟/ اصطلاح پاکی یعنی چی؟
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی در ابتدای این گفتگو با اشاره به اینکه بهزیستی هم در زمینه پیشگیری از اعتیاد و هم در زمینه درمان و بازتوانی اعتیاد که در این راستا رئیس کمیته فرهنگی پیشگیری مبارزه با مواد مخدر استان نیز است، فعالیت می کند، افزود: اصطلاح "ترک و درمان" اعتیاد با یکدیگر فرق دارد.
وی با بیان اینکه در ترک اعتیاد فرد به هیچ چیز "نه مواد و نه جایگزین مواد" وابسته نیست، افزود: اما در درمان فرد می تواند از ماده جایگزین مثل "متادون" استفاده کند.
شیخانی تاکید کرد: اصطلاح پاکی زمانی صدق می کند که بعد از یک سال تست فرد معتاد مثبت نشده باشد.
چه زمانی اعتیاد شکل می گیرد؟
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در سیستم مغز یکسری گیرنده های لذت وجود دارد که به شکل طبیعی و استاندارد خداوندی فعال است، ادامه داد: افرادی که مواد مصرف می کنند میزان لذتی که ماده در وهله اول ایجاد می کند، از استاندارد خارج است و از آنجایی که خداوند سیستم انسان را بطور کامل آفریده و فرد با دست کاری در سیستم بدن خود، دچار یکسری کمبودها می شود، برای جبران این کمبودها به مصرف مواد روی می آورد.
وی ادامه داد: فرد در نشست اول مصرف مواد، خارج از "دوز" نسبت به مصرف مواد اقدام می کند، به همین دلیل بدن وی مجبور است خود را با این میزان غیراستاندارد تطبیق دهد، بنابراین گیرنده های لذت کم کم از فعالیت استاندارد و طبیعی خارج می شود.
شیخانی با تاکید بر اینکه پایه و ریشه بسیاری از افرادی که به سمت اعتیاد روی می آروند، نقص یا خلاء جسمی، روانی و یا اجتماعی است، گفت: عامل اصلی گرایش به مواد مخدر کنجکاوی و کسب لذت در سنین نوجوانی و جوانی است.
مراحل گرایش به اعتیاد/ آغاز وابستگی در چه مرحله ای اتفاق می افتد؟
وی با اشاره به اینکه گرایش به اعتیاد 5 مرحله دارد، گفت: مرحله نخست، مصرف تفننی که همان مرحله ایست که بسیاری از افراد می گویند با یک بار مصرف، مشکلی ایجاد نمی شود و بیشتر در مهمانی ها، نشست های دوستان بالاخص گروه همسالان در نوجوانان و جوانان اتفاق می افتد، مرحله دوم؛ مرحله مصرف نامنظم است که زمان خاصی ندارد؛ در مرحله سوم آغاز وابستگی به مواد در همین مرحله اتفاق می افتد؛ فرد به مصرف منظم می رسد و کم کم گیرنده های مغزی وی به مصرف مواد عادت کرده اند؛ مرحله چهارم، مصرف آسیب رسان و مرحله پنجم، اعتیاد است.
وی ادامه داد: اگر در آمار و ارقام ارائه شده در زمینه تعداد معتادان تفاوت وجود دارد، تنها و تنها به دلیل شروع شناسی های انجام شده است و باید تنها افرادی که در مرحله آخر "اعتیاد کامل" هستند، در آمار محاسبه شوند چرا که هنوز احتمال دارد افرادی که در مراحل قبل تر هستند، مصرف مواد را ترک کنند.
خانواده ها چه بکنند که فرزندان آنها به اعتیاد گرایش پیدا نکنند؟
این مقام مسئول گفت: مسئولان بهزیستی در بحث اعتیاد، اول به سراغ افراد سالم می روند و در زمینه "پیشگیری اولیه" که مختص همه افراد سالم است اجرای برنامه هایی منطبق با استاندار جهانی" رویکرد پیشگیری اجتماع محور از اعتیاد" در اجتماعاتی از قبیل محلات، مساجد، مدارس، دانشگاه ها و محیط کار دنبال می شود.
وی با بیان اینکه سالانه حدود 4 هزار نفر به مراکز درمان بهزیستی در استان مراجعه می کند، ادامه داد: با توجه به اینکه مراکز بهزیستی خود معرف هستند، ما تنها اقدام به اطلاع رسانی می کنیم و فرد معتاد نیز لازم نیست برای اقدام به ترک اعتیاد، حتما مراجعه حضوری به مراکز بهزیستی داشته باشد، بلکه می تواند تنها با یک تماس تلفنی از وجود این مراکز اطلاع کسب کند.
وی در پاسخ به این سوال که خانواده ها چه بکنند که فرزندان آنها به اعتیاد گرایش پیدا نکنند؟ گفت: مهمترین گام در پیشگیری از اعتیاد اگر در خانواده ای دختر و پسر در آستانه ازدواج وجود دارد، والدین با واحد پیشگیری ادارات بهزیستی در تمامی شهرستان های استان تماس گرفته و درخواست شرکت در کارگاههای پیش از ازدواج را بدهند.
شیخانی با بیان اینکه این کارگاهها به مدت 16 ساعت با مدرسین مجرب و با حضور 30 نفر برگزار می شود، تاکید کرد: اقدامات پیشگیرانه هرچه در سنین پایین تر انجام شود، اثربخشی بیشتری خواهد داشت، به همین دلیل اولین گام قبل از شکل گیری خانواده "انتخاب مناسب همسر" است که در مرحله بعدی خانواده کاملا سالمی از نظر روحی و روانی با کمترین خلاء های روحی روانی که منشاء گرایش به اعتیاد است، خواهیم داشت.
برگزاری دوره های آموزش زندگی خانواده؛ ویژه زوجینی که در 5 سال اول زندگی هستند
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی ادامه داد: مرحله دوم آموزش های پیشگیری ویژه خانواده هایی است که بعد از انتخاب همسر مناسب ممکن است مقداری برای ادامه با مشکل مواجه باشند و با توجه به اینکه در 5 سال اول آمار طلاق زیاد است، توصیه ما این است که زوجینی که در 5 سال اول زندگی هستند تقاضای شرکت در کارگاههای "آموزش زندگی خانواده" را به واحد پیشگیری ادارات بهزیستی استان بدهند.
وی ادامه داد: زوجین در این کارگاهها "مهارت های حل مسئله، حل تعارض، گفتگو، مهارت شناخت از یکدیگر و خودآگاهی" را فرا می گیرند.
وی با تاکید بر اینکه تا این مرحله ما توانسته ایم تا 70 درصد از آسیب های اجتماعی، طلاق، بحران های روحی و روانی و اعتیاد جلوگیری کنیم، خاطرنشان کرد: این کلاسها با هزینه بهزیستی و به صورت رایگان برگزار می شود.
فرزندان چه خانواده هایی گرایش بیشتری به اعتیاد دارند؟
شیخانی ادامه داد: حال یک خانواده تشکیل و صاحب فرزند شده است در این مرحله آموزش شیوه های فرزندپروری در دستور کار قرار می گیرد چرا که اگر خانواده ها با این اصول علمی آشنا شوند و دو مرحله قبلی را با موفقیت پشت سر بگذارند، در فرزندان این خانواده ها کمترین دلیل برای گرایش به سمت اعتیاد بوجود می آید.
وی با بیان اینکه در واقع این افراد هم به خود و هم به فرزندان خود در راستای پیشگیری از اعتیاد کمک کرده اند، افزود: در فرزند پروری، افرادی که سبک فرزند پروری "مستبدانه" و یا سبک فرزند پروری "رها شده" دارند، بیشترین گرایش را به اعتیاد دارند.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: بهترین سبک فرزند پروری، سبک "مقتدرانه" است که هم نظم و اقتدار را در تربیت فرزندان لحاظ می کند، فرزندان افرادی که بر اساس این سبک پرورش پیدا می کند، گرایش کمتری به اعتیاد دارد.
وی یادآور شد: هریک از مراحل پیشگیری در سازمان بهزیستی کارشناسان خاص خود را دارد و مدرسان این دوره ها در دوره های تربیت مدرس با حضور اساتید کشوری شرکت کرده اند و گواهی تدریس دریافت کرده اند، بنابراین هر شخصی با مدرک تحصیلی روانشناسی یا علوم تربیتی مجاز به تدریس این دوره ها نیست، بنابراین مردم اطمینان داشته باشند که این دوره ها از نظر محتوا و مدرسان دارای استاندارد ملی است.
اجرای طرح مصون سازی کودکان در برابر شروع مصرف مواد در مهدکودک ها
شیخانی مرحله بعد را اجرای طرح مصون سازی کودکان در برابر شروع مصرف مواد در مهدکودک ها ذکر کرد و گفت: در این مرحله آموزش هایی برای کودک، مربی و والدین همراه با بازی، در مهدکودک ها برای سنین 3 به بالا ارائه می شود.
وی مرحله بعدی را آموزش مهارت های زندگی در "خانواده ها و مهدهای کودک، دبستان، دبیرستان و دانشگاه، محیط های کار، نظامی، صنعتی و کارگری، و محلات شهری و روستایی" عنوان کرد و افزود: هیچ جایی از آموزش های ما دور نمی ماند.
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه توجه هم مردم و مسئولان باید بیشتر به سمت و سوی اجرای برنامه ها در بستر پایه ای پیشگیری از اعتیاد شامل آموزش های پیش از ازدواج قرار گیرد، گفت: باید بودجه ها به این سمت برود تا آموزش ها اثربخش شود و افراد در سنین مختلف احساس نیاز بیشتری به این آموزش ها پیدا کنند و این امر محقق نمی شود جز اینکه برنامه های آموزش پیشگیری از اعتیاد از ابتدای شکل گیری خانواده شروع شود تا فرزندانی که از این خانواده متولد شوند، خود در سنین نوجوانی و جوانی به عنوان یک مبلغ پیشگیری از اعتیاد فعالیت کنند.
وی تصریح کرد: بر اساس نتایج پژوهشگران فرزندانی که از این خانواده ها رشد می کنند، در سنین بحرانی، به جای اینکه به سمت اعتیاد بروند، به عنوان مبلغ پیشگیری از اعتیاد در گروههای همسالان به عنوان مبلغ پیشگیری از اعتیاد فعالیت می کنند.
خبرگزاری شبستان در ادامه این گفتگو، راهکارهای لازم را از زبان معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی درخصوص اینکه " اگر فردی مبتلا به اعتیاد شد خانواده باید چه بکند؟" را منتشر می کند.
پایان پیام/
گفتگو : زینب رمضانی
نظر شما