ضرورت سرمایه گذاری کلان برای مساجد /مسجدها درجه بندی شوند

خبرگزاری شبستان: مسجد، اولین و فراگیرترین پایگاه تجلّی باورها، ارزشها، اصول و احکام نورانی اسلام است که با ارائه خدمات متنوع، در عرصه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی و اقتصادی به عموم مردم ، به نوعی نمایندگی تامّ و تمام از شئون گسترده نظام و مکتب اسلام را در سطح محیط پیرامون خود برعهده دارد. و اجزاء جامعه به الگوی جامعه مدینه النّبی، با لحاظ مقتضیات زمان، عناصر و کارکردهای جدیدی را برای همه یا اکثر ساختارها و از جمله برای مسجد تعریف کرده است.

آگاهی بخشی و بصیرت دهی به حرکت امت اسلامی، احیای کارکردهای مساجد و بازشناسی آنها، ارائه خدمات در ابعاد دنیوی و معنوی، نزدیک کردن مردم به باورهای دینی، مرکز تعلیم و تربیت برای جوانان و مرجع رسیدگی مشکلات مراجعین و محرومان از جمله ویژگی های مسجد فعال و طراز اسلامی است. در همین راستا و برای تبیین ویژگی های مسجد فعال و تبیین کارکرد مساجد در صدر اسلام خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی رئیس قوه قضاییه و استاد حوزه و دانشگاه به گفتگو نشسته است که آنچه می خوانید حاصل این گفتگو است.

- حاج آقای صادقی کارکرد مساجد در صدر اسلام چگونه بود، آیا پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم مساجد همان کارکرد صدر اسلام را داشته اند؟

از صدر اسلام تاکنون همه امور حکومتی پیامبر (ص) در مسجد انجام می‌شد و در واقع مسجد محل بیعت، مشاوره‌ و محل اداره امورات جامعه به شمار می رفت. اما روشن است که این کار مربوط به جامعه کوچک و چهار هزار نفری آن روز بوده است و نمی‌تواند یک مدلی باشد که امروز در جامعه به کار رود و نباید انتظار داشت که ساز و کارهای دولتی جامعه امروز هم در مسجد اتفاق بیفتد. اما در عین حال بسیاری از کارکردهایی که مساجد در صدر اسلام داشتند،می شود امروز هم در مساجد اتفاق بیافتد.

به عنوان مثال پس از پیروزی انقلاب اسلامی سنگر پشتیبانی از جبهه های حق علیه باطل همین مساجد بودند که بسیج مردمی، جهاد و بسیج اقتصادی در حوزه‌های مختلف از طریق همین مساجد صورت می گرفت. بنابراین امروز هم انتظاراتی از مسجد است. مساجد باید برخی از فعالیت‌های اجتماعی، مردمی، فرهنگی و مسایل مربوط به تربیت و بسیج را انجام دهند زیرا فرهنگ و تربیت تعلیم ریشه‌اش از مسجد برمی خیزد و در صورتی که این امور توسط مسجد انجام نشود، نمی‌توان انتظار داشت که جامعه، جامعه دینی باشد.

باید گفت که اصل و اساس و اولین چیزی است که مسجد برای آن درست شده است جنبه عبادی است، اما عبادت تنها به معنای اقامه نماز نیست، اقامه نماز اوج فعالیت‌های عبادی مسجد است و قله آنها است اما این قله نیازمند بدنه و دامنه است و بخش‌های فرهنگی همه باید در راستای اقامه نماز باشند و جزء فعالیت‌های مسجد شمرده می‌شوند. در حال حاضر نیز برخی از مساجد چنین کارکردی دارند و تنها به اقامه نماز اکتفا نمی‌کنند و در اطراف خودشان فعالیت‌های فرهنگی محله و منطقه را پوشش می‌دهند( با ایجاد کانون های فرهنگی هنری و یا پایگاههای بسیج) و امر به معروف و نهی از منکر منطقه و محله بر عهده آنها است.

از دیگر اقداماتی که باید مساجد انجام دهند برگزاری سلسله فعالیت‌های تعلیم و تربیتی، کلاس‌های مختلف و خدمات اجتماعی همچون رسیدگی به محرومان، نیازمندان، خدمات اقتصادی، درمانی، همانند بحث کار، ازدواج جوانان در مساجد و سامان دادن امورات زندگی. با اعتمادی که امروز مردم از روحانیون و ائمه جماعات دارند در حال حاضر شاهد توسعه‌ این امور در مساجد هستیم.

- آیا مساجد باید با حمایت های دولت تقویت شوند یا با پشتوانه مردمی؟

دولت اسلامی وظیفه دارد در کشور مسجد ایجاد کند اما سرمایه‌گذاری در مساجد به این معنا نیست که کمک مالی به آنها صورت گیرد بلکه باید در حوزه مسجد، سیاست‌گذاری کلان صورت گیرد و ثانیا وظایفی برای دوایر دولتی تعریف شود که البته این اقدامات در حال حاضر صورت گرفته است اما لازم است که تقویت شود. امروز دستگاهها و نهادهایی در حوزه فعالیت های عمرانی، فیزیکی و نیز فعالیت های فرهنگی مسجد همانند مرکز رسیدگی به امور مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد و... دخیل هستند و هر کدام به نحوی با مسجد ارتباط دارند و در قبال مساجد سهمی دارند.

- مقام معظم رهبری در پیامشان به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز در بجنورد، موضوع مسجد طراز اسلامی را مطرح کردند. به نظر شما مسجد فعال و طراز اسلامی چگونه مسجدی است؟

مسجد فعال، مسجدی است که کارکردهایی صدر اسلام و نیز کارکردهای مورد انتظار از مساجد در آن دیده شود. اولین کارکرد جنبه عبادی است یعنی اگر مسجدی بتواند عبادتگاه خیل عاشقان حضرت حق باشد و در این زمینه از لحاظ کمی و کیفی فعال باشد معلوم است که مسجد فعالی است.

دومین شاخصه برای مسجد فعال، این است که مسجد محلی برای معرفت‌زایی باشد در این شاخصه هم مسجد فعال باید به لحاظ کمی و کیفی و وسعت دامنه معارف فعال‌تر باشد.

سومین شاخصه برای مسجد فعال، داشتن جنبه تربیتی است. مسجد فعال مسجدی است که محل رشد اخلاق، رفتار اسلامی، تهذیب اسلامی و پاک‌سازی انسان ها باشد هر اندازه شاهد باشیم که مساجد در تغییر رفتار و اخلاق مردم تأثیرگذار و موثر باشند می توانیم بگوییم که آن مسجد، مسجدی فعال و یا به تعبیر مقام معظم رهبری مسجدی است که به مسجد طراز اسلامی نزدیک است. از دیگر شاخصه های یک مسجد فعال که می توان به آن اشاره کرد فعال بودن در زمینه های اجتماعی، ارایه خدمات و کمک به مردم، بسیج اجتماعی و سیاسی است.

- راهکار شما برای فعال سازی مساجد چیست؟ به نظر شما باید طبقه بندی میان مساجد فعال و غیر فعال صورت گیرد؟

در فعال‌سازی مسجد، نیازمند انواع مساجد فعال هستیم. باید طبقه‌بندی در این زمینه صورت گیرد این طبقه‌بندی در حال حاضر در مساجد ما وجود ندارد و ما تعریف مشخصی برای طبقات مختلف مساجد نداریم از مسجد کوچک در بازار شهر و یا بنگاهها و سازمان های اقتصادی تا مساجد محلی، منطقه‌ای، مساجد جامع و بزرگ در شهرها و نیز مصلی ها، برای هر کدام این مساجد باید ویژگی هایی تعریف و استانداردهایی مشخص شود و از طرفی هر کدام این مساجد باید درجه‌بندی شوند.

همان گونه که امروز هتل‌هایی که در کشور فعالیت می کنند درجه بندی شدند و براساس فعال بودن و نوع ارایه خدمات درجه بندی شده اند و ستاره دارند (هتل‌های یک ستاره، دو ستاره، چند ستاره و ... ) امروز مساجد هم بر اساس میزان فعالیت‌ها، مشابه هتل ها باید امتیاز بندی شوند و بر اساس فعال بودن مسجد باید به امام جماعت، خادم، کانون فرهنگی هنری امتیاز دهیم و در صورتی که فعال نیستند تشویقشان کنیم که فعال شوند و به آن درجه مورد انتظار از مساجد نایل شوند.

متاسفانه در حال حاضر میان مساجد فعال و غیر فعال تفاوتی وجود ندارد.اگر سطح مورد انتظار ازمساجد را تعریف و شاخصه‌های آن را نیز ارایه و تعلیم دهیم آن موقع است که از گردانندگان مساجد می‌توان انتظار داشت که مساجد را از یک فرآیند 5 تا 15 سال به مسجد طراز اسلامی برسانند.

- کانون‌های فرهنگی هنری مساجد از جمله پایگاه هایی هستند که به منطور مقابله با تهاجم فرهنگی دشمن و نیز احیا کارکرد مساجد در جوار مساجد ایجاد شده اند آیا کانون های مساجد می توانند در فعال بودن مسجد تأثیرگذار باشند؟

کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، می‌توانند به عنوان مراکزی که در کنار مساجد فعالیت فرهنگی، آموزشی و هنری دارند در خدمت همان اهداف و احیای کارکرد مساجد قرار بگیرند زیرا که مساجد برای انجام فعالیت های فرهنگی و آموزشی نیازمند ایجاد کانون فرهنگی هنری هستند این خود می تواند در فعال شدن مسجد هم تاثیرگذار باشد و زمینه ساز جذب جوانان و نوجوانان به فعالیت های مختلف فرهنگی، هنری و آموزشی هم باشد.

پایان پیام/