خبرگزاری شبستان: نفاق شناسی نیاز امروز و فردای فضای سیاسی کشور و مهم ترین مولفه بصیرت است.حکایت نسبت مواضع و شعار های سیاسی به گوینده آن شبیه حکایت مُشک و عطار است. نمی توان و نباید در تحلیل ها تنها به مواضع اعلام شده توجه نمود و از زوایای پیدا و پنهان نفاق غافل ماند.در متن زیر که از تفسیر نورانی المیزان استخراج شده است،علامه سید محمد حسین طباطبایی بحث میکند که گرچه با حکومت مسلمانان در مدینه بازار نفاق رونق گرفت اما نفاق منحصر به مدینه نبود زیرا منافق هم با طمَع عاجل(فوری) و هم با طمَع آجل(آینده) میتواند نفاق ورزد.
چرا منافقین به ظاهر دم از ایمان می‌زنند؟
به جهت اینکه از بعضی فواید دین برخوردار باشند چون خود را مؤمن قلمداد کرده‌اند، از مؤمنین ارث می‌برند و با آنان ازدواج می‌کنند و از از این قبیل منافع برخوردار می‌شوند چون اگر چنین اظهار نکنند به اصطلاح نانش آجر می‌شود ولی چون دلش با زبانش یکسان نیست و دلش به نور ایمان روشن نگشته، لذا راه زندگیش آن‌طور که باید روشن نمی‌باشد و معلوم است کسی که می‌خواهد به چیزی تظاهر کند که ندارد، لایزال پته‌اش روی آب می‌افتد و همواره دچار خطا و لغزش می‌شود. ( 1 )
چه نوع دسیسه‌ها و کیدهایی از طرف منافقین بر علیه پیامبر اکرم (ص) و مسلمین در صدر اسلام به وقوع پیوسته و قرآن کریم از آن خبر داده است؟
از همان اوایل هجرت به رسول خدا (ص) به مدینه، آثار دسیسه‌ها و توطئه‌های منافقین ظاهر شد و بدین جهت می‌بینیم که سوره بقره –به طوری که گفته‌اند- شش ماه بعد از هجرت نازل شده و در آن به شرح اوصاف آنان پرداخته و بعد از آن در سوره‌های دیگر به دسیسه‌ها و انواع کیدهایشان اشاره شده، نظیر کناره‌گیری‌شان از لشکر اسلام در جنگ احد که عده آنان تقریبا ثلث لشکریان بود و پیمان بستن با یهود و تشویق آنان به لشکرکشی علیه مسلمین و ساختن مسجد ضرار و منتشر کردن داستان افک (تهمت به عایشه) و فتنه به پا کردن‌شان در داستان سقایت و داستان عقبه و امثال آن تا آنکه کارشان در افساد و وارونه کردن امور بر رسول خدا (ص) به جایی رسید که خدای تعالی به مثل آیات 60 و 61 سوره احزاب تهدیدشان نمود. (2 )
نفاق تنها در مدینه؟ نفاق با طَمع عاجل یا آجل؟
و اما اینکه نفاق در مدینه پیدا شد بعضی از مفسرین (روح المعانی، ج 29، ص 127) بر آن اصرار داشته‌اند و استدلال کرده‌اند به اینکه رسول خدا (ص) و مسلمانان قبل از هجرت آن‌قدر نیرومند نبودند و امرشان نافذ و دست‌شان باز نبوده که مردم از هیبت آنان حساب ببرند و کفر باطنی خود را پنهان کنند و یا به امید خیرشان دم از اسلام بزنند، بر خلاف حالی که مسلمانان بعد از هجرت در مدینه داشتند.
لیکن این استدلال تمام نیست زیرا انگیزه و علت نفاق منحصر در ترس و پروا داشتن و یا بدست آوردن خیر عاجل نیست چون ممکن است کسی به امید نفع و خیر مؤجل و درازمدت نفاق بورزد و ممکن است کسی به انگیزه تعصب و حمیت نفاق بورزد و یا انگیزه‌اش این باشد که نسبت به کفر قبلی خود عادت داشته و ترک آن برایش مشکل باشد و همچنین ممکن است انگیزه‌هایی دیگر باعث نفاق شود و هیچ دلیلی در دست نیست که دلالت کند بر اینکه پای این انگیزه‌ها در مورد هیچ‌یک از مسلمانان مکه در کار نبوده بلکه بعضی از همان مسلمانان نقل شده که در مکه ایمان آورده و سپس برگشته و یا با شک و تردید ایمان آورده و سپس ثابت‌قدم شده.دو آیه 10 و 11 عنکبوت که مکی است از وجود نفاق در مکه خبر میدهد.(3 )
پی نوشت:
1. المیزان، ج 1، ص 88
2. المیزان، ج 19، ص 483- 485 (با تصرف)
3. المیزان، ج 20، ص 141 و 142 (با تصرف)
پایان پیام/
نظر شما