در روزگاری که مدرنیته اسلام را به چالش می کشد، وحدت راه نجات است

حجت الاسلام دکترمحمد مهدی بهداروند، جامعه شناس در گفت و گو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال در شرایطی که دشمنان داخلی و خارجی با شدت بخشیدن به موج اسلام هراسی می کوشند چهره ای خشن و وهن انگیز از اسلام را به نمایش بگذارند و انفجارهای اخیر فرانسه هم در این باره مزید بر علت شده است، وحدت و راهبردهایش به چه کار اسلام و برنامه های جهانی آن می آید، اظهار کرد: با توجه به مهندسی جدیدی که توسط انقلاب اسلامی روی داد، غرب از سالیان پیش پروژه اسلام هراسی را در دستور کار خود قرار داد.

وی توضیح داد: اسلام هراسی (Islamophbia) مفهومی است که به پیش داوری و هراس و تبعیض غیرمنطقی علیه اسلام و مسلمانان اشاره دارد و پس از 11 سپتامبر استفاده فراوانی از آن شده است. Phobia  به معنای ترس نامعقول از چیزی است. به عبارت دیگر اسلام هراسی در خود این مفهوم را به همراه دارد که اسلام فاقد ارزش مشترک با دیگر فرهنگ ها است، در مقایسه با فرهنگ غرب در موقعیتی فرودست قرار دارد و بیشتر یک ایدئولوژی است تا یک دین باشد.

به گفته وی در اثبات ضرورت پرداختن به این بحث همین کافی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در خطبه های مهم روز عید فطر سال جاری ترویج اسلام هراسی و همچنین ایران هراسی را دو راهکار استکبار و در رأس آن امریکا برای جلوگیری از اتحاد و انسجام دنیای اسلامی ارزیابی کردند و فرمودند: «دولت آمریکا در دوره رئیس جمهور قبلی، تلاش های زیادی برضد دنیای اسلام و همچنین برضد ایران انجام داد و دولت فعلی امریکا هم با وجود سخنان و پیام های به ظاهر دوستانه، همان سیاست اسلام هراسی و ایران هراسی را دنبال می کند».

وی ادامه داد: آنها بر این عقیده بودند که با برخوردهای فیزیکی نمی توان به جنگ با اسلام رفت بلکه باید از درون اسلام یعنی مذهب علیه مذهب، با آن مبارزه کنند. بنابراین، پروژه اسلام هراسی که نماد اسلامی خشن و بی خرد و به تعبیر امام (ره)، اسلام آمریکایی است، از سوی غرب تعریف شد.

این استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: لذا گروه های تکفیری و تروریستی همچون داعش، جبهه النصره، طالبان و القاعده و تمام این فرقه های سیاسی، فرهنگی و نظامی که در ایران، آمریکا، افغانستان، عراق و ... به وجود آمد، اقدامی بود در جهت پروژه اسلام هراسی.

وی اضافه کرد: امروز گروه های تکفیری به سردستگی داعش با ایجاد بی ثباتی و گسترش حملات تروریستی در منطقه خاورمیانه و نیز اروپا، در حال حاضر دشمن جدید غرب معرفی شده است و آن ها (دولت های غربی) با این بهانه منافع خود را تأمین می کنند.

حجت الاسلام بهداروند با بیان این که از طرفی شرکت های تسلیحاتی در آمریکا به جنگ نیاز دارند تا اسلحه شان را بفروشند، گفت: همچنین، صهیونیست ها می خواهند غرب دائم از مسلمانان در واهمه باشد تا آنها با خیال راحت به جنایت هایشان در فلسطین ادامه دهند؛ از سوی دیگر، جریانات تکفیری و وهابی عربستان سعودی با نسخه اسلام افراطی شان به سایر کشورهای منطقه حمله کرده، ایجاد ناامنی می کنند و با حمایت از اندیشه های افراطی بر طبل اسلام هراسی می کوبند، بنابراین، در پسِ پروژه اسلام هراسی پول فراوانی نهفته است.

مقابله به مثل راه خروج از اسلام هراسی است

وی با تاکید بر این که در پروژه اسلام هراسی غرب، «رسانه ها و دستگاه های نظامی» اصلی ترین ابزار گسترش و ترویج فضای تنفر علیه مسلمانان در غرب به شمار می آیند، تصریح کرد: اروپا و غرب سیاست «تفرقه انداز و حکومت کن» را در پیش گرفته اند و خود را حاکم کره زمین می دانند، لذا موثرترین راه خروج از بحران اسلام هراسی مقابله به مثل با سیاستمداران غربی است. درحالی که مسلمانان به افراط گرایی محکوم می شوند، آن ها باید با اشاره به جنایت های گسترده غرب در منطقه و آشکار ساختن حمایت های پنهانشان از رژیم های سرکوب گر آن ها را متهم کنند.

وی با بیان اینکه در واقع غرب در پی تفاوت های شیعه و سنی نیست بلکه آن ها با اصل اسلام مشکل دارند، اضافه کرد: بنابراین، مشاهده می کنیم داعش به هر منطقه ای ورود پیدا می کند، حتی اهل سنت را نیز به بدترین شکل ممکن شکنجه یا به شهادت می رساند لذا دشمنی آنها تنها با شیعیان نیست.

 حجت الاسلام بهداروند تاکید کرد: لذا راهبرد اصلی آمریکا و اروپا از بین بردن آموزه های اسلامی است نه تنها از بین بردن شیعه و در این راستا اسلام های دروغین در جامعه جهانی به راه انداختند به همین دلیل مشاهده می کنیم وقتی آن عملیات تروریستی در فرانسه انجام می شود، عده ای از روی حماقت مسجد پاریس را به آتش می کشند و مسلمانان را تروریست خطاب می کنند.

 وی با تاکید بر این که بنابراین وحدتی که امروز مطرح می شود، وحدتی است میان تمام نحله ها و فرقه های اسلامی و اختصاص به وحدت میان شیعه و سنی ندارد، بیان کرد: لذا وحدت میان مسلمانان این پروژه اسلام هراسی غرب را خنثی می کند و آن ها زمانی که مشاهده می کنند، یک وحدت فکری و عملی میان مسلمانان صورت گرفته است، از مواضع خود عقب نشینی خواهند کرد.

این جامعه شناس یادآور شد: قرآن و اسلام همه مسلمانان را یک امت واحده خوانده در حالی که امروزه برخی رویدادها موجب تفرقه مسلمانان گشته است و روابط مسلمانان با یکدیگر بر طبق همان الگویی که دولت‌های غربی و استعماری به نفع خود بیان کرده‌اند، یعنی تفرقه‌ بینداز و حکومت کن، رقم خورده، مخالفان اسلام با حربه‌هایی مانند بنیادگرایی، افراط‌گرایی و تروریسم و نسبت‌دادن آنها به اسلام، سعی در نابودی اسلام دارند.

وی با بیان اینکه برای تقویت وحدت شیعه و سنی، همان گونه که شناخت عوامل و زمینه‌های تقویت این وحدت ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینه‌های اختلاف نیز مهم است، ابراز کرد: بر این اساس برای ایجاد وحدت اسلامی، باید عوامل اختلاف همانند تنگ نظری ها ،احساسات آنی، تحریک پذیری، تعصبات قومی و پیروی از هواهای نفسانی، شناسایی و با آنها مبارزه شود تا زمینه فرصت طلبی دشمنان خارجی نیز که نقش بنیادی در ایجاد اختلاف داشته و دارند از بین رفته و در عین وحدت و یکپارچگی به تنوع در جامعه به عنوان فرصتی گرانبها نگریسته شود.

حجت الاسلام بهداروند تاکید کرد: همچنین، لازم است همه آحاد جامعه به منطق هم احترام گذاشته و عواطف و احساسات یکدیگر را در راستای خواست دشمن مشترک مسلمانان بیهوده مجروح نسازند که در این راستا رسانه، نخبگان و دلسوزان و ریش سفیدان نقش مهمی در فرهنگسازی دارند، وحدت شیعه و سنی که بارها و بارها بیان شده این است که پیروان هر یک از مذاهب اسلامی در عین حال که عقاید و سنن خاص آن مذهب را برای خود حفظ کرده و پایبند به آن هستند، در روابط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و نظامی خود نیز با مسلمانان دیگر همسو و تابع منافع و مصالح دینی و ملی باشند.

این جامعه شناس تفرقه را مساله به سودی دشمنان خواند و گفت: این امر موجب می شود دشمنان اسلام و آنهایی که از تفرقه میان شیعه و سنی سود می ‌برند موارد اختلاف برانگیز را پُررنگ‌تر کرده و امور اصلی که موجب اتحاد بین مسلمانان می‌شود، نادیده گیرند و اشتباهات و تندروی‌های عده‌ای اندک به ظاهر منتسب به یک مذهب را به پای کل پیروان آن مذهب گذاشته و مرتبا به اختلافات دامن بزنند.

وی اذعان کرد: لذا روشنگری بزرگان و روحانیون شیعه و سنی که البته در سال‌های اخیر و همگام با فتاوا و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب پررنگ‌تر نیز بوده و مانع هر گونه اختلاف و تفرقه می شود؛ لذا برای تقویت وحدت مسلمانان، همان گونه که شناخت عوامل و زمینه‌های تقویت این وحدت ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینه‌های اختلاف نیز بااهمیت است.

این جامعه شناس ادامه داد: بدخواهان مسلمانان با عمق بخشیدن به اختلافات جزئی موجود بین مسلمانان و دامن زدن به تعصب‌های قومی و مذهبی و حمله به باورهای یک گروه به بهانه‌ حمایت از عقاید گروه دیگر، اتحاد و یکپارچگی مسلمانان درهم شکسته و آنان را سرگرم این گونه درگیری‌ها کرده و افکار آنان را از مسایل اصلی منحرف سازند و از پیشرفت و توسعه و آبادانی کشورهای اسلامی در راستای منافع خودشان جلوگیری کنند.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که وحدت در تمدن سازی و ثابت کردن نقاط ضعف تمدن غربی و بحران هایی که برای بشر ایجاد کرده است، چه نقشی را ایفا می کند، توضیح داد: تمدن غربی تا امروز هر وعده ای که به بشر داده است، اعم از حقوق بشر، رفاه، امنیت، زنان، آزادی، کرامت انسانی و ... وعده های پوچ و توخالی و کاذبی بوده که نتوانسته آن ها را به منصه ظهور و عمل برساند.

وی با یادآوری این که مساله بحران معنوي و هويت انساني ـ‌در دنياي غرب‌ ـ سالياني است كه مورد بحث بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است، بیان کرد: آمارهاي تحقيقاتي متعدد، گواه اين واقعيت است كه جوامع صنعتي، رفاه مادي فوق‌العاده‌اي ميسر ساخته و اين خود موجب پديد آمدن انواع گوناگونی از مسايل جديد شده است. مسايلي همچون زوال ارزش‌هاي سنتي جامعه،‌گسيختگي نظام‌هاي خويشاوندي، بي‌بندوباري اخلاقي، از‌خود‌بيگانگي،‌ فساد‌جنسي، سقط‌جنين، همجنس‌بازى، رفتار‌های خلاف عفت عمومى، انسان‌مدارى‌(اومانيسم)، نابودى خانواده، گم‌گشتگي توده‌ها در شهرهاي بزرگ، تخريب محيط زيست، آلودگي‌ها،‌ كاهش و نقصان منابع،‌ خطر جنگ هسته‌اي و مواردي از اين قبيل كه معلول خصلت ذاتي اين‌گونه جوامع است.‌

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این مطلب که مادي‌گرايي مفرط، باعث معنويت‌گريزي و دوري انسان‌ها از سرشت حقيقت‌جويي و سرگرداني فكري و ياس اعتقادي غرب شده است، افزود: سال‌های متمادی است که افرادی در آن سوی مرزها، داعیه‌دار تعلیم و تربیت نوین به‌منظور رام‌کردن غرایز و ایجاد یک تمدن واقعی هستند، ولی با همه سعی و کوششی که در این راه نموده‌اند، تربیت‌شدگانِ آن مرز و بوم ـ‌یعنی تمدن غرب‌ـ نتوانسته‌اند مفهوم تمدن را به‌معنای واقعی به نمایش بگذارند.

حجت الاسلام بهداروند با اشاره به این که اعمال ضد اجتماعی و خلاف شئون انسانی که بسیاری ازسردمداران و مردمان غرب مرتکب آن می‌شوند، خود گواه این مدعا است که هر چند آنها در جوامعی به ظاهر متمدن زندگی می‌کنند، اما در حقیقت امر، رفتار متمدنانه‌ای ندارند، گفت: کشتار‌ وحشیانه و اعمال غیر‌انسانی کشور‌های غربی و نادیده گرفتن حقوق اولیه انسان‌ها و بی‌احترامی به مقدسات مردم جهان و... ، نشان‌دهنده سیر نزولی فرهنگ و تمدن غرب بوده و از اثرات سوء تعلیم و تربیت نوینی است که جهان غرب با آن خو گرفته و جالب اینجاست که آنها داعیه‌دار تمدن و فرهنگ نیز هستند و جالب‌تر اینکه یگانه راه سعادت و تکامل جوامع بشری را تنها از این راه می‌دانند!

هماوردی اسلام و مدرنیته!

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: لذا تمدن غربی مدرنیته و پسامدرنیته امتحان بدی را پس می دهد و اسلام را رقیب اصلی و جدی خود می داند به دلیل آن که می داند امروز اتفاق جدیدی در دنیا به نام گرایش به اسلام در حال وقوع است.

 حجت الاسلام بهداروند در ادامه اظهار کرد: همچنین واکنشی که در برابر نامه رهبر انقلاب اسلامی خطاب به جوانان غرب انجام شد، نشان دهنده آن است که این گرایش به اسلام در غرب در حال افزایش است و این بر نگرانی غربی ها می افزاید و از سوی دیگر نشان می دهد تمدن غربی به بن بست رسیده است.

 این جامعه شناس رکن تمدن به ویژه تمدن اسلامی را بر وحدت استوار دانست و خاطرنشان کرد: تشتت و تفرقه و اختلاف عامل فروپاشی تمدن است بنابراین، تمامی فرقه های اسلامی باید یک رویه را در وحدت در پیش گرفته تا دشمن میان آن ها نفوذ نکرده و از مسلمانان به عنوان یک ابزار برای رسیدن به اهداف خود استفاده نکنند.