دعاهای ماثور از طرف ایمه تعبدی محض نیستند

به گزارش خبرنگار شبستان، آیت الله مجتبی تهرانی در جلسه درس اخلاق خود با تقسیم بندی دعاهای معصومین برای افراد گفت: بعضی از دعاهای معصومین برای افراد این طور بوده که فرد تقاضای دعا از امام کرده است و گاهی بدون تقاضای او برایش دعا کرده است که امام حسین (ع) سرآمد اینگونه دعاهاست.

بیان یک حکم شرعی درباره روزه

در مورد نیت روزه استدامه روزه مهم است یعنی فرد نباید در طول روز نیتش قطع شود به طوری که اگر هنگام سحر نیت کرد که روزه می گیرد تا غروب نیت خود را برنگرداند البته این ربطی به نسیان و فراموشی نیت ندارد و این طور نیست که فرد از صبح تا غروب همیشه نیت را در نظر داشته باشد بلکه کافی است از نیت خود برنگردد.

ماه رمضان ماه صعود و نزول قرآن

ماه رمضان ماهی است که در آن هم قرآن نازل می شود و هم صعود می کند قرآنی که نازل می شود همان کتاب خداست که از طرف پروردگار در شب لیلة القدر به سوی بنده نازل می شود و دعا قرآن صاعد است که از سمت بنده به سوی خدا نازل می شود این هر دو قرآن و قرائت هستند که یکی از ناحیه رب است و یکی از ناحیه عبد.

تفاوت تاثیر زمان و مکان بر روی دعا با دعاهای خاص در زمان و مکان

جلسه گذشته بحث کردیم راجع به اینکه دعاهای ماثور به موقت و غیرموقت تقسیم می شود دعای موقت دعایی است که در زمان خاصی وارد شده همان طور که نسبت به مکانهای خاص نیز دعاهایی وارد شده است.

سال گذشته نیز بحثی داشتیم تحت این عنوان که زمان و مکان بر روی دعا اثر می گذارد مثلاً در روز عرفه یا لیالی قدر دعا بسیار موثرتر از زمانهای دیگر است مکانها نیز بر روی دعا اثر می گذارند مثلاً دعا در مسجدالحرام، عرفات نزد مزار پیامبر مسجد کوفه، مسجد سهله و حتی قبور پدر و مادر و گفتیم این مکانها و زمانها به سه صورت در دعا تاثیر می گذارند به نحو مقتضی به نحو فعلیت و به نحو سرعت در اجابت.

این دو مساله با یکدیگر تفاوت دارند در اینجا بحث از این است که دعاهای ماثور از ائمه بعضی شان مربوط به زمان خاصی هستند اما در آنجا بحث از این بود که دعا چه ماثور و چه غیرماثور گاهی تحت تاثیر زمان و یا مکان خاصی قرار می گیرد.

مروری بر دعای روزهای ماه رمضان

یکی از دعاهایی که مصداق دعای خاص برای زمان خاص است دعای روزهای ماه رمضان است به عنوان مثال در روز اول می خوانیم اللهم اجعل صیامی فیه صیامه صائمین (فیه) اشاره دارد به اینکه این دعا مخصوص همین روز است یعنی خدایا روزه من را در این روز از روزه روزه داران قرار بده از روز اول تا روز سی ام در تمام دعاها لفظ فیه آمده است یعنی این دعا مخصوص این زمان است.

همچنین نمازهای وارد شده در شب های ماه رمضان تماماً هم از نظر عدد رکعات و هم از نظر سوره بعداز حمد و هم از نظر تعداد سوره ها با روز مربوطه تطبیق دارد.

دعاهای ماثوره تعبدی محض نیستند

گاهی این اشتباه پیش می آید که وقتی گفته می شود دعاهای ماثور تعبدی است و باید عین همان الفاظ خوانده شود به معنای تعبد محض است یعنی فکر می کنند رابطه ای میان این زمان و دعا وجود ندارد و تنها چون خدا و معصومین گفته اند اینطور دعا کن باید همینگونه دعا کرد اما این نوع تفکر اشتباه است و رابطه بسیار عمیقی میان آن زمان و آن دعا وجود دارد اما چون بندگان از آن رابطه خبر ندارند و تنها مولا از آن خبر دارد می فرماید: این دعا مخصوص این زمان است.

تقسیم بندی دعاهای غیرموقت ماثور

این نوع دعاها یک تقسیم بندی در رابطه با حاجات عبد دارند که بر دو قسم است گاهی به نحو کلی راجع به حاجات وارد شده است که مثلاً برای هر حاجتی که داشتید این دعای ماثور را بخوانید اما دسته دوم در ارتباط با حاجات خاص است نسبت به امور مادی و معنوی. مثلاً کسی که گرفتاری مالی دارد باید فلان دعا را بخواند.

تقسیم بندی دعاهای معصومین برای افراد

دعاهایی که معصومین برای افراد کرده اند نیز دو دسته است یک دسته در ارتباط با خاسته های آنها یعنی نزد امام آمده است و از آنها خواسته اند راجع به فلان مشکل آنها دعا کند و امام دعا کرده و مشکل آنها حل شده است اما دسته دیگر این است که در تقاضای فرد از امام هیچ گونه تقاضای دعا وجود ندارد یعنی به سبک تقاضا مطرح نشده اما امام از حرفهای او برداشت کرده و دعاهایی کرده است.

امام حسین (ع) درآمد دعا برای افراد

در روز عاشورا امام حسین (ع) که سرآمد دعا برای افراد بدون تقاضای آنهاست نمونه های فراوانی از این گونه دعا را به منحصه ظهور رساند. به عنوان مثال هنگامی که غلام سیاه حضرت با نام جون هنگامی که دید تمام افراد شهید شده اند و امام حسین (ع) تنها مانده است نزد امام آمد برای اجازه گرفتن جنگ اولین جمله ای که امام به او می فرماید این است که تو آزادی و می توانی بروی اما جون خود را به دست و پای امام می اندازد و طبق نقل تاریخ می گوید: من در راحتی شما غلامیتان را کرده ام و حال که شما گرفتارید آیا می توانم بروم سپس جملاتی را می گوید که شاهد مثال منم عرض می کنم به خدا خاندان من پست هستند و چهره من سیاه است و بدن بدبو است آنگاه امام به او اذن میدان می دهد در این جملات او هیچ خواسته دعایی از امام ندارد و سپس می گوید: به خدا از شما جدا نمی شوم تا اینکه خون سیاهم با خون شما آغشته شود بعد از اینکه در میدان شهید می شوند امام حسین (ع) بالای سر او می آید و مانند حضرت علی اکبر (ع) او را در دامان می گیرد و شروع می کند با استفاده از همان جملاتی که جون گفته بود برای او دعا کردن و می فرماید: خدایا صورتش را سفید گردان و تنش را خوشبو کن و او را با ابرار و نیکان خود محشور کن.

شایان ذکر است جلسه درس اخلاق آیت الله مجتبی تهرانی سه شنبه 11 مرداد برگزار شد و در طول شبهای ماه مبارک رمضان هر شب از ساعت 21 و سی دقیقه با اقامه نماز مغرب و عشا برگزار می شود.

پایان پیام/