حجت الاسلام دکتر عبدالکریم پاک نیا، پژوهشگر و مولف سیره اهل بیت علیهم السلام در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان در مورد نوع مواجهه پیامبر اکرم(ص) با مخالفان، اظهار کرد: آنچه که از سیره و سخنان حضرت(ص) بر می آید آن است که ایشان از شیوه های مختلفی بهره می گرفته که نخستین آنها گفت وگو بوده است. یعنی حضرت رسول(ص) تا آنجا که ممکن بود سعی می کرد با گفت وگو طرف مخالف را جذب یا قانع کند.
وی ادامه داد: برای مثال در تاریخ اشاره به ماجرای یکی از اهالی مدینه به نام بُرَیدَة بن حُصَیب اَسلَمی شده است؛ او شخصی بود که از مخالفان سرسخت پیامبر اکرم(ص) به حساب می آمد و وقتی مشرکان قریش جایزه مهمی (حدود صد شتر) برای دستیگری حضرت رسول(ص) تعیین کردند لذا او با هدف کسب جایزه در ماجرای هجرت حضرت رسول(ص)، به همراه هفتاد سوار دنبال حضرت(ص) می گشت و اتفاقا در مسیر هم با ایشان برخورد کرد ولی پیامبر(ص) را به چهره نمی شناخت؛ حضرت رسول(ص) در اولین برخورد از او نام اش را سوال کرد و آن شخص پاسخ داد: نام من بریدة است. حضرت(ص) فرمودند: «پس کار ما راحت و آسان شد.» در واقع حضرت رسول(ص) جمله ای را به کار بردند که به دل طرف مخالف نشست. سپس پرسیدند: «از کدام قبیله هستی؟» آن مرد گفت: از اسلم. پیامبر(ص) فرمودند: «پس ما سالم ماندیم و اتفاقی نمی افتد.» برای بار سوم پرسید که کدام تیره قبیله اسلم هستی و آن مرد پاسخ داد.
پاک نیا تصریح کرد: جملات دیگری نیز میان آنها رد و بدل شد و نوع بیان پیامبر(ص) سبب شد که آن مرد سخت شیفته و علاقه مند به حضرت رسول(ص) شود به طوری که تبدیل به یکی از یاران فداکار پیامبر اکرم(ص) شد و از ایشان و حضرت امیر(ع) دفاع کرد. بنابراین، یکی از شیوه های برخورد نبی مکرم اسلام(ص) با مخالفان گفت وگو بود.
استاد حوزه علمیه قم افزود: نکته دیگر اینکه پیامبر(ص) سعی می کردند گاهی اوقات در جمع مخالفان خطابه هایی داشته باشند، در این زمینه ها نمونه هایی داریم که در تاریخ آمده است. گفت وگو با سران مخالفان از دیگر شیوه های حضرت رسول(ص) بود. به سران ادیان و مخالفان و سران سایر کشورها نامه می نوشتند و نکات خود را در آن نامه ها بیان می کردند. برای مثال یکی از معروف ترین نامه ها جریان مسیحیان نجران است. در این ماجرا پیامبر(ص) با آنان صحبت کردند که عده ای سخنان حضرت(ص) را پذیرفتند و عده ای نیز این سخنان مستدل را قبول نکردند و مباهله پیش آمد که آنان نپذیرفتند. در آیه 59 و چند آیه بعد از آن در سوره مبارکه آل عمران به این مساله اشاره و ماجرا به صورت مفصل بیان شده است.
وی در ادامه گفت: شیوه دیگر پیامبر(ص) همان طور که پیش تر مثالی از آن را بیان کردم، مباهله بود. برای مثال در جریان مسیحیان نجران این مساله پیش آمد که مسیحیان نپذیرفتند و در نهایت حضرت رسول(ص) زیست مسالمت آمیز و مصالحه با آنان را مطرح کردند چراکه کفار غیرحربی بودند، در نتیجه پیامبر(ص) فرمودند: «در سایه امنیت اسلام زندگی می کنید و باید جزیه بپردازید.»
پژوهشگر و مولف سیره معصومان(ع) در ادامه بیان کرد: صبر و شکیبایی نیز از دیگر روش های پیامبر اکرم(ص) بود یعنی تا جایی که ممکن بود شکیبایی می کردند. ابولهب از خویشان پیامبر(ص) و از مخالفان سرسخت ایشان بود اما پیامبر(ص) جمله معروفی داشتند و آن جمله این بود که نسبت به چنین افرادی می فرمودند: «خدایا! هدایت شان کن اینان نادان هستند. در مواردی اگر حضرت(ص) از هر کدام از این روش ها وارد می شدند و نتیجه ای نمی گرفتند موضع گیری قاطعانه می کردند، چنان که آیه شریفه «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ...» در این راستا است.
پاک نیا تاکید کرد: حضرت رسول(ص) برای رفع موانع تبلیغات سراغ جهاد می رفتند و هرگز جنگ کردن هدف پیامبر(ص) نبود، برخی شبهاتی که به اسلام و پیامبر(ص) مطرح می شود همین جنگ است در حالی که حضرت رسول(ص) جنگ نکردند بلکه جهاد داشتند و مفهوم جهاد با جنگ بسیار متفاوت است؛ جهاد، جنگ نیست بلکه تلاش و کوشش در راه خدا است، حضرت رسول(ص) جهاد کردند تا موانع تبلیغ دین خدا را بردارند و مسیر هدایت انسان ها را هموار کنند.
وی افزود: در تمامی جهادهایی که پیامبر(ص) داشتند، گذشت می کردند. برای مثال وقتی موانع تبلیغ رد می شد و احساس خطر وجود نداشت، عفو می کردند که مثال بارز آن جریان فتح مکه است که پیامبر(ص) فرمودند: «الیوم یوم المرحمه»؛ یعنی امروز روز گذشت و رحمت است و لذا فرمان عفو عمومی را صادر کردند. پیامبر(ص) هرگز با اقوام مختلف و دیگر ادیان رفتاری غیرانسانی نداشتند، هرگز آب های شرب را مسموم نکردند، آب به روی دشمن نسبتند، همواره مدارا می کردند چون هدفشان هدایت انسان ها بود نه اینکه قدرت را به دست بگیرند.
پاک نیا ابراز کرد: هدف پیامبر(ص) حکومت برای حکومت نبود بلکه هدف ایشان هدایت انسان ها بود و تلاش می کردند تا مردم را هدایت کند. امروز رفتار حضرت رسول(ص) باید برای ما الگو باشد. انسان ها با همان شیوه پیامبر(ص) هدایت می شوند.
استاد حوزه تصریح کرد: در روزگار معاصر امام خمینی(ره) چنین رفتاری داشتند. چنانچه دیدیم که یکی از روش های امام راحل نوشتن نامه بود که در برخورد با گورباچف رخ داد و نامه ای برای او ارسال کردند. همچنین است نامه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به جوانان غربی که مصداق دیگری از بروز و ظهور سیره پیامبر(ص) در عصر کنونی است.
وی اعزام مبلغان هدایت گر به میان مخالفان را اقدام موثر دیگری در راستای نشر معارف دین دانست و خاطرنشان کرد: با همان شیوه های رفتاری پیامبر(ص) می توان مبلغانی را برای نشر و ترویج معارف دین به نقاط مختلف فرستاد و امروز وظیفه ما این است، اگر گروه هایی مثل داعش هرگونه اعمال خشونت آمیزی را اعمال می کنند و می خواهند اسلام را بدنام کنند، باید با استفاده از این روش ها مقابل تبلیغات و سیاه نمایی های آنان بایسیتیم. باید از شیوه های حضرت رسول(ص) استفاده کنیم ولی این شیوه ها باید زیر نظر رهبری و همراه با هدایت های مدبرانه ایشان باشد نه خودسرانه.
نظر شما