اکبر صحرایی، نویسنده با اشاره به عوامل موثر در شکل گیری ادبیات دفاع مقدس به خبرنگار شبستان گفت: ترجمه آثار کشورهای غربی در کشورمان همزمان با شروع جنگ تحمیلی بود. زمانی که داستان نویسی جنگ در حال شکل گیری بود برخی از نویسندگان که در جنگ حضور نداشتند تحت تاثیر آثار ترجمه شده به خصوص آثار آلمانی شروع به نگارش داستان در حوزه دفاع مقدس کردند، غافل از اینکه جنگ ما با جنگ جهانی فرق داشت، زیرا جنگ به ما تحمیل شده و کشور ما مورد هجوم قرار گرفته بود. در حقیقت جنگ هشت ساله ایران مساوی تجاوزی بود که نسبت به این کشور صورت گرفت.
صحرایی ادامه داد: برخی نویسندگان متاثر از رمان های آلمانی از این رمان ها تصویرسازی کردند و با تبدیل و بازسازی شخصیت ها، داستانهای ضدجنگ خلق کردند. رمانهای آلمان به دلیل اعلام تنفر نویسندگان از جنگ بود اما رمان های ضدجنگ ما به دلیل تقلید ناآگاهانه از رمانهای غربی صورت گرفت.
وی دور بودن از فضای جبهه و جنگ را از دیگر عوامل موثر در شکل گیری ادبیات ضد جنگ عنوان کرد و افزود: عده ای به دلیل آشنا نبودن با فرهنگ دفاع مقدس، ایثار، شهادت طلبی و شجاعت تنها به جنبه های منفی دوران جنگ پرداختند و داستانهای سیاه را در مورد این دوران نوشتند.
نویسنده رمان جنگ "شمشاد و آرزوی چهارم" با اعتقاد بر اینکه ضعف و آسیبی که در ادبیات معاصر ایران اتفاق افتاد در دوران دفاع مقدس نیز شکل گرفت، بیان کرد: بعد از انقلاب مشروطه ترجمه آثار ادبیات غرب اوج .نویسندگانی همچون صادق هدایت و جمالزاده رمان هایی با سبک و سیاق جوامع غربی نوشتند. همین دغدغه و آسیب که ریشه ادبیات معاصر ما را تحت تاثیر قرار داد، در دوران دفاع مقدس اتفاق افتاد.
صحرایی با اشاره به تک بعدی بودن ادبیات ضدجنگ خاطرنشان کرد: داستان زمین سوخته اثر احمدمحمود توانسته تا حدی به مشکلات پشت جبهه بپردازد، اما بقیه نویسندگانی که داستان هایی از مشکلات دوران دفاع مقدس نوشتند، عمدتاٌ سیاه نمایی کردند و تنها به بعد تجاوز پرداختند اما اینکه تجاوز چگونه صورت گرفته، مغفول مانده است. بدین ترتیب این نویسندگان جنگ تحمیلی را با یک چشم دیدند و برای همین آثار آنها سیاه است.
برنده قلم بلورین نهمین دوره جشنواره مطبوعات ایران در بخش دفاع مقدس، خلق آثار دفاع مقدس با رویکرد تماماً مثبت را یکی دیگر از زمینه های ایجاد ادبیات ضد جنگ دانست و گفت: عده ای از نویسندگان و همچنین برخی از رزمندگان در سال های ابتدایی دفاع مقدس به جوانب مثبت جنگ پرداختند و آثار آنها در مورد ایثار، شهادت و شجاعت چاپ شد. در میان عده ای برای اینکه کلیشه نویس شوند روی دیگر جنگ را در نظر گرفتند و سیاه نمایی کردند.
نویسنده رمان "پرونده 313"، مجموعه داستان" خیابان پیر" و "خمپاره خواب آلود" یادآور شد: آثار سفیدی که در چند سال ابتدایی دوران دفاع مقدس خلق شد، توسط نویسندگان تازه کار و یا رزمندگان بود. قلم این افراد جان نداشت و یا بعضاً ضعیف و نوپا بود اما در مقابل قلم نویسندگان داستانهای ضدجنگ قوی بود و به همین دلیل با وجود اینکه آنها جنگ را ندیده بودند، توانستند با برداشت ها و قلم توانای خود در تولید آثارشان موفق شوند.
پایان پیام/
نظر شما