کسی که خود را تربیت نکرده باشد نمی‌تواند دیگران را تربیت کند

به گزارش خبرنگار شبستان آیت الله مجتبی تهرانی چهارشنبه 6 مهر در جلسه درس اخلاق خود گفت: همان‌طور که گفته شد تربیت به معنای روش رفتاری و گفتاری دادن به غیر است. در جلسات گذشته به موضوع محیط‌های تربیتی پرداختیم و آن‌ها را به چهار دسته محیط‌های خانوادگی، آموزشی، شغلی و رفاقتی تقسیم کردیم و گفتیم فضای پنجمی هم وجود دارد که حاکم بر آن‌هاست.
وی ادامه داد: در گذشته تذکر دادم که روش گرفتن از غیر متوقف بر قصد روش‌دهنده نیست. یعنی من که از دیگری روش می‌گیرم این مسئله ربطی ندارد که او قصد روش دادن داشته باشد یا نه. حال از این جلسه می‌خواهیم راجع به کسانی صحبت کنیم که قصد می‌کنند که به دیگران روش بدهند که به این گروه مربیان گفته می‌شود.

آیت‌الله تهرانی با اشاره به شرایط یک مربی گفت: اولین و اساسی‌ترین شرط یک مربی این است که باید خود ساخته شده باشد تا بتواند دیگران را بسازد. در روایات تحت عناوین مختلف این معنا را داریم. کسی که خودش را نساخته ‌نه این که بگوییم فایده ندارد بلکه می‌گوییم گاهی اثر عکس هم دارد.
این مرجع تقلید با اشاره به روایات این باب اظهار کرد: امام علی (ع) می‌فرماید: بهترین ادب این است که ابتدا از خودت شروع کنی. همچنین می‌فرماید: در شگفتم از کسی زمامدار اصلاح مردم می‌شود و نفسش فاسدترین است. در روایت دیگری امام علی (ع) می‌فرماید: هر کس خود را تدبیر کند می‌تواند جامعه را تدبیر کند. این سازندگی و تدبیر در جمیع ابعاد وجودی است؛ یعنی بعد عقلی و قلبی و به خصوص بعد نفسانی را دربرمی‌گیرد.
وی نفس را مجموعه‌ای از شهوت و غضب و وهم دانست و تصریح کرد: این مجموعه باید تحت تربیت انسان قرار گرفته باشد تا بتواند دیگران را تربیت کند. فرقی ندارد که مربی در چه محیطی می‌خواهد کار کند. در هر محیطی که باشد اولین کار شروع از نفس است.

آیت‌الله تهرانی با اشاره به کلماتی از استاد خود امام خمینی (ره) گفت: ایشان درباره تأدیب نفس می‌فرماید: آنچه سرلوحه دعوت انبیای عظام است تأدیب نفوس و تحدید هواهای نفسانی و روش رفتاری دادن به شهوت و غضب و وهم انسان‌هاست. این که مرزبندی‌های الهیه را برای شهوت و غضب و وهم بیان کند و انسان‌ها را طبق این مرزبندی‌ها تربیت کند.
این مدرس اخلاق ادامه داد: ایشان همچنین می‌فرماید: بعضی‌ها گمان کرد‌ند که دعوت نبی اکرم (ص) دو جنبه دارد: دعوت به دنیا و دعوت به آخرت. چه بسا بعضی این مسئله را کمال نبوت بدانند. این‌ها از دیانت بی‌خبرند. دعوت به دنیا از مقاصد انبیا به‌کلی خارج است. جهت این است که حس شهوت و غضب و وهم و شیطان باطنی و ظاهری برای دعوت به دنیا کفایت می‌کند و دیگر احتیاجی به بحث رسل و اداره شهوت و غضب نیست.
 

وی بیانات امام را مطابق با معارف اسلامی دانست و با اشاره به کلامی از امیرالمؤمنین بیان کرد: امام علی (ع) می‌فرماید: نفس به سوء‌ ادب مجبور است و عبد مأمور است به ملازمه حسن ادب؛ و نفس در میدان مخالفت (با فرمان الهی و عقل) حرکت می‌کند و عبد در برگرداندن آن از مخالفت می‌کوشد. پس کسی که عنان نفس خود را رها کند، شریک در فساد آن است و کسی که نفسش را در خواسته‌هایش کمک کند، با نفس خود در خودکشی‌اش شریک است.
آیت‌الله تهرانی بار دیگر به کلماتی از امام خمینی اشاره کرد: بلکه مأموریت انبیا برای بازداشتن از دعوت نفس است تا تقیید اطلاق شهوت و غضب کند و تحدید موارد منافع دنیایی. امام علی (ع) نیز می‌فرماید: نگهداری نفس هنگامی که به چیزی میل می‌کند، از بهترین تربیت‌هاست.
پایان پیام/