خبرگزاري شبستان - سرويس قرآن و معارف: از مهمترین امور در افطار و سحرى ، قبل از شروع و بعد از گفتن بسم الله ...، خواندن سوره قدر است و بهترین چیزى که قبل از افطار خوانده مى شود دعایى است که در اقبال آمده و مفضل بن عمر، آن را روایت کرده است؛ امام صادق فرمودند : رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: اباالحسن ! ماه رمضان نزدیک شده است؛ قبل از افطار دعا کن. جبرئیل پیش من آمد و گفت: یا محمد ! کسى که در ماه رمضان با این دعا قبل از افطار دعا کند، خداوند دعاى او را مستجاب، نماز و روزه او را قبول و ده دعاى او را مستجاب مى کند؛ گناه او را بخشیده، غم و غصه او را از بین برده ، گرفتاری هایش را برطرف کرده ، حاجات او را برآورده نموده ، او را به مقصودش رسانیده، عمل او را با عمل پیامبران و صدیقین بالا برده و در روز قیامت چهره او درخشان تر از ماه شب چهارده خواهد بود . گفتم : چه دعایى است؟ جبرئیل گفت: "اللهم رب النور العظیم ..."
عارف بالله و سالك بزرگ آيت الله حاج ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي در كتاب "المراقبات" به بخشي از آداب و سلوك، ظرايف و ريزه كاري هاي معنوي اين ماه و روزه داري اش پرداخته است، آنچه در ادامه مي آيد برگرفته از اين كتاب شريف است.
روزه داران از حيث تغذیه به چند دسته تقسیم مى شوند: عده اى تغذیه آنان از راه حرام است. این گروه مانند باربرهایى هستند که بار مردم را به منزلشان مى رسانند . به همین جهت، پاداش مال صاحب غذا بوده و روزه دار فقط از گناه ظلم و غصب خود بهره مند مى گردد و به عبارت دیگر کار این دسته مانند کار کسى است که سوار بر چهار پاى غصبى شده و خانه خدا را با آن طواف کند.
عده اى تغذیه آنان شبهه ناك است که این دسته به دو گروه تقسیم مى شوند : دسته اول کسانى هستند که این مشتبه به حرام واقعى ، در ظاهر براى آنان حلال است و دسته دوم حتى در ظاهر نیز براى آنان حلال نیست . دسته اول حکم کسى را دارد که تغذیه او حلال است گرچه یک درجه از او پایینتر است . و دسته دوم حکم کسى را دارد که غذاى حرام مى خورد، گرچه یک درجه از او بالاتر است .
دسته اى تغذیه آنان حلال است ولى سفره آنان رنگین بوده ، از چند نوع غذا استفاده کرده و پرخورى مى کنند این دسته مانند انسانهاى پستى هستند که در حضور دوست خود به کارهایى مى پردازند که دوست خوشش نمى آید، و دوست انتظار دارد که آنان از چیزى جز یاد و نزدیک شدن به او لذت نبرند. چنین بنده اى لیاقت مجلس دوستان را نداشته و باید او را با چیزى که دوست دارد، تنها گذاشت و شایسته است او را بنده شکمش بدانیم نه بنده پروردگارش .
عده اى نیز از دسته فوق تجاوز کرده و کارشان به اسراف و ریخت و پاش و تلف کردن رسیده است ، حکم این دسته مانند کسانى است که غذایشان حرام استو بهتر است او را گناهکار بدانیم تا مطیع .
عده اى هم کسب و کار و هم تغذیه آنها حلال بوده و از خوشگذرانى و اسراف دور هستند؛ براى خدا تواضع کرده و در مقدار خوردنى و آشامیدنى به مقدار حلال و غیر مکروه بسنده مى کنند؛ غذاى خوشمزه نخورده و به یک خورش اکتفا نموده یا بعضى از چیزهاى زیادى و لذتها را ترك مى کنند . درجات آنان پیش پروردگارى که مراقب تلاشها و مراقبتهاى آنان است ، محفوظ است؛ شکرگزار آن بوده و پاداش آن را مى دهد. در هنگام گرفتن پاداش به اندازه سر سوزنى به آنان ظلم نشده و خداوند، پاداشى بهتر از عمل آنها به آنان داده و بى حساب و با فضل خود به آنان مى بخشد و کسى نمى داند چه نعمتهاى گرانقدرى براى آنان ذخیره شده که به ذهن کسى خطور نکرده است .
انواع نیت افطار و سحرى
از حيث نیت افطار و سحرى نیز روزه داران به چند دسته تقسیم مى شوند: عده اى مانند کسانى که به طور معمول غذا مى خورند فقط جهت رفع گرسنگى و لذت تغذیه ، افطار و سحرى مى خورند.
عده اى علاوه بر این ، استحباب و نیرو گرفتن براى عبادت را ضمیمه آن مى کنند و دسته اى هدف آنان از افطار و سحرى فقط این است که مطلوب آقا و مولایشان بوده و کمکى براى عبادت اوست . و به همراه این نیت آداب مطلوب آن را نیز از قبیل ذکرها و چگونگى خوردن رعایت کرده و اعمال مستحبى که شامل خواندن قرآن و دعا و حمد خداست را قبل و بعد و در اثناء افطار و سحرى انجام مى دهند.
گوشه اى از آداب افطار و سحرى
از مهمترین امور در افطار و سحرى ، قبل از شروع و بعد از گفتن بسم الله ...، خواندن سوره قدر است و بهترین چیزى که قبل از افطار خوانده مى شود دعایى است که در اقبال آمده و مفضل بن عمر، آن را روایت کرده است؛ امام صادق فرمودند : رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: اباالحسن ! ماه رمضان نزدیک شده است؛ قبل از افطار دعا کن. جبرئیل پیش من آمد و گفت: یا محمد ! کسى که در ماه رمضان با این دعا قبل از افطار دعا کند، خداوند دعاى او را مستجاب، نماز و روزه او را قبول و ده دعاى او را مستجاب مى کند؛ گناه او را بخشیده، غم و غصه او را از بین برده ، گرفتاری هایش را برطرف کرده ، حاجات او را برآورده نموده ، او را به مقصودش رسانیده، عمل او را با عمل پیامبران و صدیقین بالا برده و در روز قیامت چهره او درخشان تر از ماه شب چهارده خواهد بود . گفتم : چه دعایى است؟ جبرئیل گفت: "اللهم رب النور العظیم ..."
شرایط روزه صحیح چيست؟
در روایات آمده است : غیبت ، دروغ ، نگاه حرام پى در پى، دشنام دادن و ظلم - کم باشد یا زیاد - باعث باطل شدن روزه مى شود و روزه ، فقط خوددارى از خوردنى و آشامیدنى نیست ؛ هنگام روزه گوش ، چشم ، زبان ، فرج و شکمت نیز باید روزه بگیر ند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر و با زيردستانت رفق و مدارا نما . هنگام روزه باید گوش و چشم تو نیز از حرام و زشتى روزه بگیرد. از جدال و آزار رساندن به زيردستانت خوددارى کن و وقار روزه را داشته باش و روزى که روزه اى با روزى که روزه نیستى باید با ه م فرق داشته باشند.
رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمودند: "آسانترین چیزى که خداوند در روزه بر روزه دار واجب نموده ، خوددارى از خوردنى و آشامیدنى است." فقها به صحت روزه بعضى از آنها فتوا داده اند. جمع بین روایات بالا با روایتى که از رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم وارد شده و سخن فقها به این است که بگوییم منظور از صحت در احادیث فوق این است که چنین روزه اى مورد قبول خداوند است که بگوییم منظور از صحت در کلام فقها این است که چنین روزه اى، قضاى آن را ساقط مى کند. خلاصه این که روزه صحیح و کاملى که خدا براى کامل نمودن روزه دار مقرر فرموده است ، قطعا روزه اى است که شامل خوددارى اعضاى بدن از گناه است؛ و روزه کامل تر این است که علاوه بر آن ، قلب را از یاد غیر خدا بازداشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد و هنگامى که انسان ماهیت روزه ، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامى ، به خاطر قبول روزه اش خوددارى کند و الّا مسئول بوده و به خاطر این که اعضاى بدنش روزه نگرفته اند، مجازات مى شود و ساقط شدن قضاى روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد.
نظر شما