به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، آنچه در این گزارش مطرح می شود مشروح بخش نخست نشست مجازی «بحران کرونا و تعجیل در ظهور» با ارائه حجت الاسلام والمسلمین «مهدی یوسفیان»، مدیر پژوهشکده مهدویت و موعودگرایی مرکز تخصصی مهدویت است که به همت انجمن علمی مهدویت اساتید دانشگاه و همکاری کارگروه دانشگاهیان ستاد هماهنگی فعالیت های مهدوی کشور برگزار شده است.
دلیل رغبت بسیار شیعه به ظهور
1. یکی از مسائل مورد توجه در بین ملل، ادیان و مکاتب و شرایعی مختلف، آن است که ظهور منجی چه زمانی است؟ و شاید بتوان گفت که انسانی نباشدکه منتظر این رخداد جهانی نباشد. در بین جامعه اسلامی، همواره رغبت شیعیان به این موضوع بیشتر بوده و این از آن رو است که آنها از یک سو امام زمان(عج) خود را حی و حاضر می دانند و بر این باورند که ایشان هر لحظه ممکن است، ظهور کند و از سوی دیگر در طول قرون متمادی همواره تحت ظلم و فشار شدید دشمنان بوده‌اند و شاید هیچ قوم و مکتب دیگری را نمی توان در این زمینه با شیعیان برابر دانست؛ بدین رو توجه و رغبت آنان به پدیده ظهور پر رنگ تر از دیگران دیده می‌شود و آن ها همواره در پی این بوده اند که با رخداد ظهور امام زمان عج از فشار و مشکلات تحمیلی دشمنان رهایی یابند.بحث تعجیل در فرج نیز به همین دلیل در بین شیعیان پر رنگ تر دیده می‌شود.
2. ظهور حضرت حجت(عج) نیازمند فراهم شدن شرایط و زمینه‌های است که این موضوع پس از انقلاب بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
3. در حال حاضر بحث در این است که آیا کرونا می‌تواند علامت ظهور باشد یا این که این ویروس می تواند در پدیده ظهور نقش و دخالتی داشته باشد؟
4. انقلاب جهانی امام مهدی (عج) با تمام انقلاب های دیگر تفاوت اساسی دارد و مهم این است که ما بدانیم وظایف ما در قبال این انقلاب چیست؟ ما نسبت به اصل ظهور و علائم و نشانه های آن وظیفه‌ای نداریم،گاهی بین وظایف و علائم و نشانه های خلط می شود.
5. جهانی بودن انقلاب امام مهدی(عج) به این معنا نیست که در محدوده جهانی یک انقلابی رخ دهد و در سایه آن حکومتی شبیه حکومت برخی از حاکمان که گستره و دامنه آن اکثر مناطق دنیا را فرا گرفت، تشکیل شود. انقلاب آن حضرت(عج) برآیند یک حرکت چندهزار ساله ای است که در جامعه انسانی از سوی انبیاء الهی، اوصیا و امامان معصوم(ع) و در عصر کنونی امام زمان(عج) در حال انجام است و این فرآیند در حال سیر دادن جامعه جهانی به نقطه ای است که به آمادگی لازم در پذیرش انقلاب و حکومت جهانی امام زمان(عج) دست یابند.
6. در طول دوران غیبت عده ای با رویکرد تطبیقی بر آن بوده اند که نشانه های ظهور را بر حوادث پیرامونی تطبیق دهند و فضا را به گونه ای ترسیم کنند که هم اینک هنگام ظهور است در حالی که زمان گذشت و ظهور تحقق نیافت.
7. در طول تاریخ حوادث ناگوار زیادی رخ داده است که ویروس کرونا در مقایسه با آنها اصلاً به چشم نمی‌آید، ولی با این وجود پس از آنها ظهور رخ نداد، از این رو، به محض یک حادثه ناگوار نباید آن را با ظهور مرتبط دانست و آن گاه شرایط را به گونه ای ترسیم نمود که زمان ظهور امام مهدی(عج) فرا رسیده و آن حضرت(عج) ملزم به ظهور است.
بنابر این گزارش، در ادامه این جلسه مجازی پرسش هایی از کارشناس مربوطه پرسیده مطرح شد؛ که متن این سوالات و پاسخ های حجت الاسلام یوسفیان به آنها در ادامه می آید:
پرسش اول: موضوع دعای برای تعجیل چگونه توجیه پذیراست. ثانیا روایات نهی از استعجال ناطر به چه مواردی است؟
پاسخ: همان گونه که اجل حتمی و اجل مشروط داریم در فرآیند ظهور نیز ما می توانیم دو حالت تصور کنیم: ظهور حتمی که منظور از آن این است که حوادث به گونه ای رقم بخورد که حتماً ظهور محقق شود. و ظهور مشروط که منظور این است که اگر شرایط فراهم شود، ظهور هم محقق می شود.دعا برای تعجیل فرج به این معناست که ما از خدا بخواهیم که کمک کند تا آن زمینه های و شرایط ناظر به ظهور زودتر رقم بخورد (ما از برخی از این زمینه ها و شرایط آگاهیم و از برخی نیز اطلاع نداریم).
دعا صرفاً لقلقه زبان نیست؛ آیت الله العظمی جوادی آملی در مورد استغفار مثالی می زدند: استغفار به این معنا نیست که مثلاً ما در بیابان بنشینیم و بگوییم گرگ نیا، با گفتن این جمله گرگ نمی ایستد بلکه باید به سوی قلعه حرکت کرد. از این رو، همان گونه که استغفار زبانی بدون حرکت ارزش ندارد، دعا برای تعجیل فرج نیز بدون حرکت ارزش ندارد.
دعا برای تعجیل فرج صرفاً به معنای درخواست زبانی برای تعجیل فرج نیست بلکه افزون بر آن باید در راستای فراهم سازی زمینه های و شرایط حرکت کرد. دعا حرکت درونی و حرکت بیرونی است، حرکت درونی ناظر به حالاتی نظیر: التجاء، تضرع و... است و حرکت بیرونی نیز تلاش در فراهم سازی زمینه ها و شرایط است.
2- روایات نهی از استعجال به همین جا بر می گردد که انسان بدون هیچ حرکتی صرفاً با تکیه بر لقلقه زبانی درخواست تعجیل فرج کند و از سوی دیگر با تکیه بر اندیشه و فکر محدود خود و با رصد حوادث پیرامونی نتیجه بگیرد که شرایط برای ظهور فراهم است و خداوند ملزم است که پدیده ظهور را رقم بزند. ما از آن فضای هویت جهانی که قرار است ظهور در آن رخ دهد اطلاعی نداریم؟ ظهور یک پایانی است بر یک حرکتی که انبیاء و اوصیای الهی آغاز گرآن بودند و هر یک به نوبه خود تلاش کردند که جامعه جهانی به نقطه بایسته برساند و ما نمی دانیم هویت جامعه جهانی باید به کجا برسد؟ اینکه ما دائم باید منتظر ظهور باشیم از این رو است که ما نسبت به آن هویت لازم که باید شکل بگیرد، بی اطلاع هستیم.
3- ما در فضای دعا برای فرج باید حالت خوف و رجا داشته باشیم، به این معنا که ضمن انجام وظایف هم امیدوار باشیم به نزدیک بودن ظهور و هم احتمال دور بودن آن را دهیم و این، از آن رو است که ما باطن هویت جهانی را که هویت ساز است، نمی دانیم.
پرسش دوم: بالاخره به نظر استعجال که نفی شده با دعا برای تعجیل که سفارش شده ظاهراً یک ریشه دارند و شاید جداسازی این مساله برای عموم مشکل باشد؟
پاسخ: تعجیل از خدا است و عجله از انسان و استعجال یک نوع حرکت انسانی بدون پشتوانه است.
پرسش سوم: بالاخره در حال حاضر مصداق استعجال چیست؟ مرز دعا برای تعجیل و استعجال کجا است؟
پاسخ: مصداق تعجیل به نظرم ادبیات مناسبی نباشد.
پرسش چهارم: مگر استعجال طلب عجله از خداوند نیست؟
پاسخ: استعجال یعنی از خدا چیزی را در غیر ظرفش بخواهیم.
پرسش پنجم: امروزه در واقعه کرونا،؛ مصداق تعجیل کدام است؟
پاسخ: کرونا ربطی به تعجیل ندارد، کرونا یک حادثه‌ای است که ما می خواهیم آن را با ظهور پیوند دهیم اگر ما در زمان جنگ جهانی بودیم به مراتب شدیدتر از این زمان از ظهور حرف می زدیم.
پرسش ششم: آیا هر سخنی درباره ظهور استعجال است؟
پاسخ: سخن گفتن از ظهور مساوی استعجال نیست. ما وظیفه داریم در بالاترین حد توان در راستای حرکت دینی حرکت کنیم.
پرسش هفتم: هنوز مصداق تعجیل در شرایط کنونی شفاف نشده است؟
پاسخ: زمان مند کردن و تحلیل زمانی ناصواب است مصداق تعجیل صحیح در کلمات مقام معظم رهبری و رفتارهای ایشان به خوبی دیده می شود.
پرسش هشتم: وقتی مکررا از خداوند در خواست تعجیل می کنیم آیا استعجال نیست مگر قیدی در استعجال وجود دارد؟
پاسخ: ما وظیفه داریم پیام دین را هم در داخل کشور پیاده کنیم و هم به جهان نشر دهیم. درخواست تعجیل بدون حرکت بی معنا است. وقتی حرکت شروع شد و در مسیر پر چالش راه افتادیم معلوم می‌شود کجا هستیم. مثال را دقت کنید استغاثه همراه با دویدن به طرف مکان امن می‌تواند انسان را از دست گرگ نجات دهد.
پرسش نهم: پس استعجال همراه حرکت بی اشکال است؟
پاسخ: اصلا استعجال با حرکت همخوانی ندارد در استعجال که هلاکت است بی حرکتی و انجام ندادن وظیفه نهفته است، دقت شود معنای لغوی استعجال را لحاظ نکنید. ما دو مفهوم مندرج در معارف دینی داریم استعجال منفی و درخواست تعجیل مثبت. تطبیق ها در دوران‌های گذشته مصداق استعجال است.
پرسش دهم: در فرمایش مقام معظم رهبری در نیمه شعبان، انتظار صحیح به معنای آمادگی منتظران بود و تشبیه و حرکت دادن جامعه امروز در ویژگی ها و مشخصات به جامعه مهدوی و الگو گیری از آن؟
پاسخ: وقتی حرکت کردی می فهمی ظرفیت این ماشین چگونه است و بعد توقع تنظیم می‌شود بدون حرکت خیال پردازی است.
پرسش یازدهم: اتفاقاً نهی از استعجال در مورد کسانی است که اقدامات عملی می کردند مانند زیدیه و فرقه های دیگر؟
پاسخ: اصولاً رویکرد زیدیه در امامت و ظهور با ما متفاوت است. آنها امامشان با انتخاب خودشان است که شاید ظهور هم بخواهد بکند ما از امامی منتخب الهی صحبت می کنیم.
پرسش دوازدهم: در روایات هیچ سخنی از نفی دعا برای ظهور نیست، آیا آنچه نهی شده اقدام عملی است؟
پاسخ: کسی نگفته دعا نهی شده است.
پرسش سیزدهم: آیا نمی شود هم دعا کرد و هم مستعجل بود؟
پاسخ: کسی دعا می کند لزوما مستعجل نیست.اگر به وظیفه اش عمل می کند و از خداوند نیز می خواهد امر ظهور زودتر وبا توجه به شرایطش رقم بخورد درست است.
پرسش چهاردهم: مصادیق تاریخی کمک می کنند تا حدود موضوع روشن شود بالاخره چه چیز دقیقا در استعجال نهی شده است؟
پاسخ: ظهور را خواستن بدون زمینه لازم.
پرسش پانزدهم: آیا حضرت حجت(عج) برای ظهورشان تحلیل و برآورد اجتماعی از واقعیت‌های جامعه دارد یا نه اگر دارد دوستان چگونه وضعیت موجود را ارزیابی می‌کنند؟
پاسخ: تحلیل حضرت(عج) با ما فرق دارد. او عالم به باطن تحولات و ربط آنها با یکدیگر است.
پرسش شانزدهم: تحلیل حضرت حجت(عج) با واقعیت های جامعه فرق می کند یا از منظر دید و تحلیل فرق دارد؟
پاسخ: واقعیت ها فرق ندارند فهم فرق دارد، عرض من این بود که انقلاب حضرت مهدی(عج) برآیند یک سیر جهانی چند هزار ساله است.
پرسش هفدهم: یعنی می شود گفت ما جامعه را آماده ظهور نمی دانیم ولی شاید حضرت آماده ظهور بدانند و جامعه را مهیّا بدانند؟
پاسخ: انقلابی که مقطعی قابل تصور نیست، انقلابی که در زمانی رخ می دهد که بشر به درجه ای برسد که دیگر دگرگونی جدید را نپذیرد و آن را بالاترین تحول انسانی بی بدیل بداند. ایشان قرآن ناطق است وقتی تعامل ما و جامعه بشری و اسلامی با قرآن این چنین است و احکام الهی را این چنین پاس می دارند آیا حضرت(عج) این مباحث را لحاظ و تحلیل نمی کنند و قرار است اتفاق رخ دهد و حضرت(عج) ظهور کند. ممکن است از نظر ما جهان آماده نباشد ولی حضرت(عج) بر پایه علم الهی جهان را آماده بداند و ممکن است برعکس باشد.
پرسش هجدهم: آیا زمینه‌های ظهور دقیقاً برای ما روشن است و آیا توان فراهم سازی آنها را به طور مشخص داریم؟ اگر پاسخ منفی است پس چگونه می توان از زمینه ها سخن گفت؟
پاسخ: زمینه‌های ظهور برخی بر پایه روایات معلوم است و ممکن است اموری نیز از ما مخفی باشد.ما مأموریت تحقق زمینه‌های را داریم که مربوط به حرکت انسانی است البته در حد توان.
پرسش نوزدهم: اصلا چنین وظیفه ای کجا مطرح شده؟ آیا وظیفه فقهی ما است؟ یا وظیفه اخلاقی؟ اثبات چنین وظیفه ای بسیار سخت است؟!
پاسخ: منظور از وظیفه امری مانند تکالیف شرعی فقهی نیست. آیا ما طبق مصداق اطیعوا نباید خودمان را در فضای اطاعت و تسلیم امر مولا تقویت کنیم.
مدیر پژوهشکده مهدویت و موعود گرایی مرکز تخصصی مهدویت در پایان نکاتی را بیان کرد که در ادامه می آید:
ما بیش از آن که به دنبال انجام وظیفه هستیم در پی این هستیم که به گونه ای حضرت(عج) را در فرآیند ظهور قرار دهیم و حضرت(عج) را ملزم به ظهور کنیم. در روایتی آمده است: «اعْرِفْ إِمَامَكَ فَإِنَّكَ إِذَا عَرَفْتَ لَمْ يَضُرَّكَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ» كافي ج1 ؛ باب أَنَّهُ مَنْ عَرَفَ إِمَامَهُ لَمْ يَضُرَّهُ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّر،ص371). وقتی در مسیر باشیم تفاوتی ندارد که ظهور مقدم شود یا تأخیر بیفتد.
2- استعجال با عجله از جهت لغوی یک ریشه هستند عجله یعنی بدون توجه به شرایط یک چیزی تحقق آن را بخواهیم ولی تعجیل یعنی این که از خداوند درخواست کنیم که مقدمات لازم زودتر انجام شود.
نظر شما