ازدواج جوانان باید دغدغه همه افراد جامعه باشد

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، ازدواج، تاریخچه ای به قدمت پیدایش انسان ها در کره زمین دارد و در تمام مکاتب و ادیان مطرح است اما هیچ مکتبی به اندازه اسلام برای این موضوع اهمیت قایل نبوده است. اسلام اساس ترقی و رشد و تکامل در تمامی شؤون زندگی را در چگونگی تشکیل خانواده ها می داند و برای این مهم اهدافی در نظر گرفته است; قرآن مجید خلقت همسران و ایجاد رشته مودت و دوستی بین زن و مرد را از نشانه های شناخت خداوند شمرده و به برخی از فواید ازدواج مانند آرامش روحی و جسمی، ارضای غریزه جنسی، ایجاد دوستی و علاقه، بقای نسل و تکامل فرد، اشاره می کند. ازدواج از نظر اسلام پیمان مقدسی است که برقراری آن بر اساس مقررات، آداب و رسوم، تشریفات، سنن و قوانین خاصی صورت می گیرد. باتوجه به اهمیت موضوع با «حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کفیل» معاون فرهنگ، آموزش و پژوهش بنیاد حضرت مهدی موعود(عج) درباره فلسفه ازدواج و ازدواج از نگاه اسلام و قرآن گفت و گو کردیم که در ادامه باهم می خوانیم.

اسلام و قرآن به مقوله ازدواج چه رویکردی نسبت به ازدواج دارد؟

در آیات و روایات در مورد ازدواج به هر فردی دستور داده شده است در اسلام به اقامه نماز، روزه و هر واجب دینی به صورت فردی سفارش شده است و حتی در مستحبات و واجبات دین دستوراتی که داده شده به صورت فردی بوده اما موضوع ازدواج علاوه بر اینکه به فرد دستور داده شده به دیگران نیز تاکید شده تا در زمینه ازدواج قدم بردارند.

ازدواج یک موضوع فردی و اجتماعی است و طبق آیات و روایات دین اسلام همه افراد جامعه نسبت به ازدواج دیگران وظیفه دارند و ازدواج وظیفه جامعه است و بر همه لازم می داند که نسبت به ازدواج دیگران زمینه سازی کرده و گام بردارند. در واقع در مقوله ازدواج وقتی تاکید می شود که همه موظف هستند، فقط به خانواده و فرد تاکید ندارد بلکه به تک تک افراد جامعه این وظیفه را محول کرده است تا نسبت به ازدواج افراد مجرد جامعه اقدام کنند. در روایات آمده است فردی که یک گام بردارد و دختر و پسری را به هم برساند، یک سال نماز و روزه برایش نوشته می شود و خداوند ثواب زیادی به وی می دهد.

برای ترویج فرهنگ ازدواج در جامعه امروز چه راهکارهایی می توان ارائه داد؟ نقش نهادهای فرهنگی در این زمینه چگونه باید باشد؟ 

ازدواج یک ضرورت است و موانع آن باید کنار زده شود و هر مجموعه و حاکمیت یکی از دغدغه های اصلی اش این باشد که موانع ازدواج را کنار بزند. مدیران و مسئولان باید دغدغه این را داشته باشند که موانع ازدواج زیرمجموعه خود را هموار کنند و نهادها و سازمان هایی نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید دغدغه ترویج فرهنگ ازدواج را داشته باشند.

باید فرهنگ ازدواج را در جامعه ایجاد کنیم و برای این کار به برنامه سازی نیاز داریم. برنامه های رسانه ملی در خصوص به برگزاری گفت و گوها و نشست های تخصصی محدود می شود در حالی که باید با احصاء موانع ازدواج و راهکارهای موجود برای ترویج ازدواج به تولید محتوا در قالب فیلم، مستند و برنامه های آموزشی بپردازد. رسانه ملی برنامه های مربوط به ازدواج را به گفت و گوی صرف تغییر داده و هیچ برنامه هنری و سریال قوی برای ترویج ازدواج آسان نساخته است. صدا و سیما باید رسوم غلط ازدواج در فرهنگ های مختلف کشورمان را احصا کند و بر اساس آنها برنامه ریزی کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باید ازدواج را به دغدغه اصلی خود تبدیل کند. معاونت جوانان و معاونت زنان ریاست جمهوری در دولت دو قسمت مهم هستند که باید به موضوع و مقوله ازدواج بپردازند در حالی که در معاونت زنان دغدغه هایی برای بانوان در پیش گرفته شده است که اصلا دغدغه جامعه زن امروز نیست. امروز ورود به زندگی و موضوعات مربوط به تشکیل خانواده دغدغه اصلی بانوان جامعه ماست.

چه موانعی پیش روی ازدواج جوانان وجود دارد؟ مسئولان برای ترویج فرهنگ ازدواج چه اقداماتی باید انجام دهند؟

تجمل گرایی یکی از موانع ازدواج است. شاخص های ازدواج ما از جمله سنت مهریه، برگزاری مراسم ازدواج، تهیه جهیزیه و سایر امور دیگر که مربوط به ازدواج است، مطابق اسلام نیست. در طی چهل سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم تلاش نکرده ایم تا ازدواج را اسلامی کنیم. برای همه امور دینی در کشور طرح و برنامه داشته ایم اما در نظام دینی که ازدواج را یک اصل اولیه می دانند برایش بسترسازی نکرده ایم و برنامه ای نداشته ایم. ازدواج هایمان مطابق دین و اسلام نیست و این در حالی است که در موضوعات دینی شاخص ها را تعریف کرده ایم و بر اساس آن میزان پیشرفت و رشد در این زمینه ها را ارزیابی می کنیم اما در مورد ازدواج شاخص دینی تعریف نکرده ایم و مشاهده می کنیم که روز به روز آمار ازدواج در کشور پایین می آید و تعداد طلاق ها افزایش یافته است که این امر با دین اسلام مطابقت ندارد. توجه و علقه جوانان به ازدواج کاهش یافته است و این نشان می دهد در نظام خانواده و سبک زندگی موفق نبوده ایم. مدیران، مسئولان و دست اندرکاران در حوزه خانواده و سبک زندگی باید در این زمینه چاره ای بیندیشند چرا که کاهش ازدواج مقدمه بسیاری از اشتباهات، گناهان و آسیب های اجتماعی در جامعه خواهد بود. در دین اسلام پیشگیری بر درمان ارجحیت دارد و قالب دستورات دینی نیز بر اساس پیشگیری تعریف شده است و باید از همین رویکرد در مقوله ازدواج استفاده کنیم.

ترس از زندگی از دیگر موانع ازدواج است چرا که عملا وضعیت کشورمان به گونه ای شده است که جوانان ترس از ازدواج دارند و ایمن نبودن از زندگی باعث شده تا رغبت کمتری برای تشکیل خانواده داشته باشند. آمار اختلافات، طلاق و طلاق های عاطفی در کشور بالا است و این موضوع باعث شده تا پسر از رفتن به خواستگاری نگران باشد و دختر از دادن جواب مثبت بترسد و به زندگی با والدین یا زندگی مجردی و یا همراه با دوستان روی بیاورند و این سبک زندگی را به ازدواج ترجیح دهند؛ بنابراین باید موضوع امنیت روانی در زندگی را در فضای فرهنگی کشور تبیین کنیم.

در خصوص ازدواج نمی توانیم بگوییم که جوانان مان از فرهنگ غرب الگو گرفته اند بلکه باید بپذیریم در نظام زندگی خانواده و ازدواج خودمان کار نکرده ایم و بی تدبیری، بی توجه ای، بی برنامگی و بی فکری مدیران و مسئولان بوده است که در زمینه ازدواج به اینجا رسیده ایم.

چگونه می توان در میان مدیران و برنامه ریزان جامعه برای زمینه سازی ازدواج جوانان دغدغه ایجاد کرد؟ 

باید دغدغه ازدواج جوانان برای مدیران و دست اندرکاران در بخش های مختلف دولت ایجاد شود و باید به این موضوع توجه داشته باشیم که برای اسلامی شدن ازدواج چه گام هایی برداشته شده است. مردم ایران مردم خوبی هستند، ما مسئولان برایشان برنامه نداریم. باید شاخص های ازدواج اسلامی را تبیین کنیم و از طریق هنر و رسانه این شاخص ها را برای افراد جامعه ترویج کنیم. اسلام شاخص هایی برای ازدواج تبیین کرده است که از جمله آن می توان به موضوع اقتصاد، سلامت روحی و روانی، هدف گذاری در زندگی و پاسخ به نیازها اشاره کرد. اقتصاد در ازدواج از نظر اسلام به معنای آنچه که امروز در جامعه مطرح می شود، نیست بلکه اسلام به نظام برکت معتقد است و در آیات و روایات و قرآن نیز آمده است با ازدواج روزی و برکت به خانه می آید و رشد اقتصادی زندگی با ازدواج آغاز می شود.

شاخص های ازدواج اسلامی چیست؟ از نظر اسلام چه معیارهایی برای انتخاب همسر باید داشته باشیم؟ 

ازدواج با همه سختی ها و مشکلات اش باعث می شود فرد به سلامت روحی و روانی، پایداری و آرامش روحی برسد. در زندگی مجردی اگرچه فرد آرامش و نشاط دارد اما همه آنها مقطعی و گذرا است اما در زندگی متأهلی شرایط روحی افراد بهتر می شود و به ثبات می رسد. زندگی فرد مجرد افق و هدف ندارد اما در تاهل هدف و افق می یابد و نیازهایی که در زندگی وجود دارد با ازدواج پاسخ داده می شود. ایمان، حسن خلق، سلامت، همتایی، صداقت، امانتداری و تدین از معیارهای اصلی انتخاب همسر از نگاه اسلام و قرآن است.

نظام آموزشی چه نقشی در ترویج و زمینه سازی برای ازدواج و رفع موانع ازدواج ایفا می کند؟

 اصل ازدواج مشکل ما است. اختلاط به ازدواج لطمه می زند و تا زمانی که دختر و پسر در کنار هم باشند به موضوع ازدواج توجه ندارند و نظام آموزشی ما بر اساس اختلاط دختر و پسر است و این اختلاف مقدمه ترس از ازدواج است نه آشنایی برای ازدواج. گیر امروز جامعه ما شاخص های ازدواج نیست بلکه باید ازدواج را به عنوان اصل زندگی تعریف کنیم و حاکمیت، خودش را در این موضوع مسئول بداند. با افزایش وام ازدواج از 20 میلیون به 50 میلیون نمی توانیم ازدواجی را ترویج کنیم بلکه باید بر روی ساده زیستی، عدم ترس از ازدواج و رفع موانع ازدواج برنامه ریزی کنیم و برای مسئولان دغدغه ایجاد زمینه ازدواج برای افراد مجرد جامعه ایجاد کنیم. تک تک افراد جامعه نسبت به ازدواج مسئول هستند و دین اسلام در مورد تنها فریضه ای که هم به صورت فردی و هم به صورت اجتماعی بر آن تاکید کرده است، مقوله ازدواج است.