خبرگزاری شبستان _ اهواز، سیمین کوچک‌اندام: هنوز وارد بندر عباس نشده اید، نماد بُرقه یا به قول محلی های آنجا بُرکه، شما را به خود خیره می کند؛ استان های دیگر نیز از نمادهای خود به عنوان المان های شهری بهره جستند اما اهواز که دارای گنجینه های متعدد صنایع دستی است و از جمله مهم آن می توان به میناکاری صبی اشاره کرد که سال گذشته هم شهر ملی آن را به خود اختصاص داده، با این وجود نمادی از این صنایع دستی و دیگر ظرفیت های این شهر در المان های شهری استفاده نشده است.
حال سوال اینجاست وقتی شهرهای استان هر کدام دارای یک صنایع‌دستی خاص است چرا نباید از آنها در المان‌های شهری استفاده کرد؟ چرا اثری از مینای صُبی و یا حتی صنایع‌دستی و نمادهای دیگر اهواز در این شهر مشاهده نمی‌شود؟ به‌طور مثال می‌توان از انواع صنایع‌دستی در میادین، نامگذاری کوچه‌ها و خیابان‌ها، بوستان‌ها و حتی در نقاشی‌های دیواری استفاده کرد.
شواهد نشان می‌دهد، اداره‌کل میراث فرهنگی و شهرداری اهواز تعامل محدودی با یکدیگر دارند که می‌توان از این شواهد به نبود هیچ‌گونه ذوق و سلیقه در به‌کاربردن ده‌ها طرح الهام گرفته از صنایع‌دستی و در نهایت تخریب و تعرض زیاد به اماکن میراثی اشاره کرد.
بحران هویت یک عارضه شهرنشینی
فعال میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز اظهار می‌کند: وقتی مجموعه مدیران شهر و یا متولیان امر به حوزه صنایع‌دستی می‌پردازند یعنی به ابعاد گوناگون و اهمیت صنایع‌دستی واقف هستند.
«مجتبی گهستونی» ادامه می‌دهد: صنایع‌دستی ضمن توانایی برای معرفی دست‌سازه‌های جامعه محلی می‌تواند در سطح ملی و جهانی بیانگر ابعاد گوناگون مردم‌شناسی و سطح فرهنگی و اجتماعی یک جامعه مطرح شود.
وی با تأکید بر اینکه المان‌های شهری باید با توجه به مبحث زیبایی‌شناسی شهری مورد توجه قرار گیرند، تصریح می‌کند: در هر شهر مردم گوناگون با سلایق مختلفی زندگی می‌کنند و پرداختن به المان‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، سیاسی، هنری و اقتصادی ارزش‌های خاص خود را دارد و هر کدام جداگانه مورد توجه قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه شوربختانه اهواز بهعنوان یک کلانشهر از المان‌های صنایع‌دستی استفاده چندانی برای زیباسازی شهر صورت نگرفته است تشریح می‌کند: در اهواز مکانی را مشاهده نمی‌کنیم که محصولات صنایع‌دستی ما در قالب المان‌های شهری معرفی شوند.
گهستونی ادامه می‌دهد: اگر در شهر اهواز نتوانستیم از این فرصت بهره‌مند شویم به این علت است که این مهم در اولویت مدیران شهری نبوده و شاید مدیران ما فرهنگی باشند اما صنایع‌دستی در اولویت آنها نبوده و یا اینکه صنایع‌دستی را نمی‌شناسند.
وی با اشاره به فعالیت‌ها و تجربه‌های خود در زمینه میراث فرهنگی و صنایع‌دستی می‌گوید: امروز میان مدیران شهری و میراث فرهنگی ارتباطی وجود ندارد و این موضوع را در فرآیند تبدیل شهرهای ملی مشاهده کردیم، به طوری که سال گذشته پنج شهر خوزستان فرآیند شهر ملی شدن را طی کردند ولی در جلسات برگزار شده به میزبانی اهواز نمایندگان فرمانداران، شهرداران و شورای شهر از چهار شهر ملی دیگر حضور داشتند اما برای اهواز نماینده شورای شهر، شهرداری و فرمانداری حضور نداشتند و عملا شخصی نبود که از اهواز دفاع کند و این نشان می‌دهد که اولویت‌ها جای دیگر تعریف شده است.
وی بر ضرورت نصب المان‌های شهری تاکید می کند و می‌گوید: شهرداری اهواز در ۲ دوره سمپوزیوم‌های آهن و سنگ را برگزار و مجسمه‌هایی را ساخت و از این لحاظ که به منظر هنری پرداخت، کار ارزشمندی را انجام داد اما هنوز انتظار داریم آن المان‌های هنری در سطح شهرها نصب شود چون المان‌ها با عناصر بسیار مهم و ارزشمند خود هویت یک شهر را تشکیل می دهند.
این دوستدار صنایع دستی و میراث اضافه می‌کند: از دیرباز در شهرهای توسعه‌یافته همواره از آن المان‌ها بهعنوان یک آیینه تمام‌نما از هویت و فرهنگ آن شهر بهره‌برداری کافی شده است.
وی با بیان اینکه در استانی دارای تنوع فرهنگی، قومی، آداب و رسوم زندگی می‌کنیم یاد آور می‌شود: امروز وقتی چهارشیر به عنوان یکی از نمادهای مهم اهواز محسوب می‌شود، عنصر شیر که بی‌دلیل انتخاب نشده و علت آن این است که خاستگاه اصلی شیرها خوزستان است و چهار جهت اصلی را نشان می‌دهد و همچنین نماد پهلوانی، استواری و مقاومت هستند؛ صنایع‌دستی هم از این نظر می‌تواند برخی از هویت شهری و زمینه ارتقای فرهنگی افراد را تشکیل دهد.
وی با اشاره به اینکه بحران هویت بهعنوان یک عارضه شهرنشینی همه را نگران کرده ابراز می‌دارد: عدم پرداختن مدیران مسئول شهری و متولیان امر به این موضوع باعث نگرانی دوستداران فرهنگ و هنر شده است؛ ارزش‌های بصری یک شهر در جایی می‌تواند خود را نشان بدهد که از فرهنگ و هنر کمک گرفته و می‌توان با استفاده از دیدگاه‌های مختلف هنرمندان و ذهنیتهای خوبی که وجود دارد، کیفیت را بالا برد و از طرف دیگر کیفیت‌های محیطی را شکل داد و ادراک شهروندان را از کیفیت‌های بصری که در سطح شهر وجود دارد، ارتقا داد.
اختصاص اعتبار ۵۰ میلیون تومانی برای نصب المان در شهر اهواز به میراث فرهنگی
فعال میراث فرهنگی با اشاره به تلاش و درخواست از برخی مدیران برای توجه خاص نسبت به نصب المان‌های فرهنگی و هنری بیان می‌کند: نصب المان‌های صنایع‌دستی فقط خاص خوزستان نیست بلکه در استان‌های دیگر نیز به آن توجه می‌شود در شهرهای کوچک تا بزرگ کشور المان‌های مختلف با تأکید بر صنایع‌دستی نصب کردند.
وی می‌افزاید: نوروز ۹۹ در اصفهان ۲۳ المان صنایع‌دستی نصب شده که ضمن معرفی صنایع‌دستی این شهر نشان‌دهنده کار ورزیده، هنرمندی، خلاقیت و دید هنری مردم این شهر است و به‌نوعی یادآور می‌شوند که می‌توانند اقتصاد یک شهر را با صنایع‌دستی متحول و به همین دلیل سعی کردند شهر را با المان‌های سنتی زیبا کنند.
گهستونی با اشاره به اینکه در دزفول ساز نی بهعنوان یک المان نصب شده عنوان می‌کند: این کار می‌تواند به شهرهای دیگر استان از جمله اهواز هم تسری پیدا کند و المان‌های خود را مورد استفاده قرار دهند.
وی ادامه می‌دهد: با وجود اینکه در روستای پامنار بخش شهیون از المان کپو و در شهر جندی‌شاپور دزفول از سیر به عنوان نماد ورودی شهر، در بهبهان از حلقه قدرت با سابقه تاریخی ایلامی و در ایذه از تندیس مرد شمی استفاده می‌شود اما در شهر اهواز متأسفانه این توجه تاکنون وجود نداشته و با وجود اینکه گذرها، میادین، خیابان‌ها و چهارراه‌های بی‌شماری وجود دارد اما از المان‌های متناسب با شأن و فرهنگ اهواز استفاده نشده است.
وی با بیان اینکه در اهواز صنعتگران بی‌شماری داریم که در رشته‌های مختلفی فعالیت دارند عنوان می‌کند: اهواز مرکز استان است و انتظار می‌رود وقتی اهواز شهر ملی مینای صُبی می‌شود در سطح شهر بخشی از المان‌های این میناکاری نیز مشاهده شود.
گهستونی اضافه می‌کند: میناکاری در سطح دنیا شناخته شده و طرفداران خاص خود و بازار فروش خوبی هم دارد که می‌توان در آن نشانه‌های استان مانند رودخانه، پل، شتر، ساربان، کشتی، بلم، نخل و ... را مشاهده کرد، پس باید بهعنوان بخشی از المان‌های بومی در اهواز نصب شود.
وی تاکید می‌کند: از سال گذشته که اهواز به عنوان شهر ملی میناکاری نامگذاری شد، انتظار می‌رفت یکی از مفاد و شاخصه‌های ملی شدن که نصب المان در شهر را شاهد باشیم تا نه تنها شهر ملی این هنر را از ما پس نگیرند بلکه آن را به شهر جهانی تبدیل کنیم.
وی می‌افزاید: چندی پیش اعتباری بالغ بر ۵۰ میلیون تومان برای نصب المان در شهر اهواز به میراث فرهنگی داده شده که انتظار می‌رود شهرداری و میراث فرهنگی با مشارکت یکدیگر هرچه سریع‌تر برای نصب المان صنایع‌دستی در سطح شهر اهواز اقدام کنند.
وی تصریح می‌کند: المان‌ها باید در مکانی نصب شوند که در دسترس و دید مردم باشد و عموم با آن ارتباط برقرار کنند تا برای آنها این ذهنیت پیش بیاید که این المان معرف چه فرهنگ، آداب و رسومی است و خوشحال شوند که به این موضوع توجه شده است.
وی انتقاد می‌کند: متأسفانه در اهواز بسیاری از مردم گمان می‌کنند که مسئولان دلشان نمی خواهد آن رشد فرهنگی و اجتماعی که باید را داشته باشد و متأسفانه عواملی وجود دارد که مانع این می‌شوند که اهواز شهر ملی میناکاری رنگ اجرایی به خود بگیرد.
این فعال میراث فرهنگی خواستار افزایش تعامل شهرداری اهواز با میراث فرهنگی در این خصوص شد و می‌افزاید: همچنین باید از کارشناسان صنایع‌دستی برای ارائه طرح‌های نوآورانه استفاده شود تا با شیوه‌های هنرمندانه بخشی از این صنایع‌دستی که بازگوکننده فرهنگ، هویت و سنت نهفته ما باشد را به‌نمایش بگذارند.
وی با اشاره به اینکه اهواز و خوزستان از مراکز مهم گردشگری هستند تشریح می‌کند: در سطح شهر اهواز با توجه داشتن به صنایع‌دستی می‌توانیم نمایشگاه‌ها و انواع رویدادهای خلاقانه را برپا کنیم؛ اگر در سطح شهر و ورودی‌های آن المان‌هایی وجود نداشته باشد وقتی گردشگر به شهر ملی میناکاری قدم می‌گذارد برایش سوال پیش می‌آید که این میناکاری را از کجا می‌تواند تهیه کند.
تاثیرگذاری المان‌های شهری در جذب گردشگر
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز، اظهار می کند: وجود صنایع‌دستی متنوع و صنعتگران هنرمند در استان و شهرستان اهواز بهعنوان مرکز استان یکی از ظرفیت‌های غنی و از توانمندی‌های ارزشمند در این عرصه است.
«تبار قریب» ادامه می دهد: تنوع و غنای تولیدات صنایع‌دستی که نشان از ماندگاری و دیرینگی این هنر دارد، وجود صنعتگرانی که موفق به دریافت نشان ملی صنایع‌دستی شدند و نیز انتخاب شهر اهواز بهعنوان شهر ملی مینای صبی، زمینه مناسبی برای بهره‌بردن از این ظرفیت را فراهم کرده است.
وی تاکید می‌کند: استفاده از المان‌های صنایع‌دستی در عناصر تشکیل‌دهنده مبلمان شهری، یکی از راهکارهایی است که می‌تواند منجر به معرفی، تبلیغات و بازاریابی برای رشته‌های مختلف صنایع‌دستی، کمک به رونق بازار و افزایش تولید اقتصادی و درآمد پایدار برای صنعتگران باشد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز تصریح می‌کند: این اقدام می‌تواند بهعنوان یکی از ظرفیت‌های توسعه گردشگری شهری برای جذب و ماندگاری گردشگران در شهر اهواز، نقش‌آفرینی کند که امیدواریم با ایجاد تعامل بین نهادهای متولی و برنامه‌ریز بتوانیم از این فرصت به خوبی استفاده کنیم.
با وجود پیگیری های مکرر خبرگزاری شبستان برای گفتوگو با شهردار اهواز، مدیر روابط عمومی، سخنگو و سازمان زیباسازی شهرداری اهواز، اما هیچ‌کدام پاسخگو نبوده؛ لازم به ذکر است که این خبرگزاری آمادگی کامل برای شنیدن صحبت‌های عوامل شهرداری اهواز در مورد این موضوع مهم و دغدغه فعالان میراث فرهنگی را دارد.
در اوایل دهه ۹۰، شهرداری اهواز با کوشش فعالان میراث فرهنگی و گردشگری میدان سوم کیانپارس را به نام گردشگری تغییر داد اما در این میدان از المان های مرتبط با گردشگری و صنایع دستی استفاده نمی‌شود که می‌توان با توجه به نامگذاری این میدان از میناکاری صبی و یا هر صنایع دستی دیگر که معرف نام میدان و اهواز باشد، استفاده شود.
دوستداران میراث فرهنگی انتظار دارند تا شهرداری اهواز و اداره‌کل میراث فرهنگی با تعامل بیشتر، این مهم را انجام دهند و شاهد حضور المان‌های مرتبط با صنایع‌دستی خوزستان و اهواز در میادین اصلی باشند و همچنین خیابان‌ها، گذرگاه‌ها و کوچه‌های شهر اهواز را با نام انواع رشته‌های صنایع‌دستی و دیگر حوزه‌های مرتبط با میراث فرهنگی مزین کنند.
نظر شما