نجات خلیج گرگان در مثلث برمودای تصمیمات مسئولان

خبرگزاری شبستان -گرگان، داود خاندوزی؛ در تلاطم مشکلات اقتصادی و پدیده شوم کرونا در حالی که نفس های عروس دریای خزر هر روز کوتاه تر می شود اما حل بحران خلیج گرگان پس از سال ها مطالعه و بررسی به نقطه اجرایی نرسیده است.

در حالی که مسئولان برای لایروبی و یا عدم لایروبی کانال های خزینی، چاپاقلی و نحوه آبرسانی به این خلیج در حال چانه زنی هستند ساعت شنی عمر خلیج گرگان از نیمه گذشته است و پدیده های شوم زیست محیطی از جمله ریزگرد و بوی مشمئز کننده از تکثیر جلبک های دریایی و فعالیت های باکتریایی در این خلیج که اکوسیستم زندگی ماهیان آبزی را دستخوش تغییر داده است هر روز سایه اش بزرگتر از گذشته بر سر مردم شهرهای مجاوری خلیج گرگان می شود.

به نظر می رسد که عروس رویایی خزر در مثلث برمودای تصمیم گیری و تصمیم سازی گم شده است و با توجه به سال پایانی دولت نباید اهمیت ماجرای نجات خلیج گرگان قربانی مسائل سیاسی شود.

در حالی که بزرگترین خلیج دریای خزر در آستانه نابودی است هنوز پس از چند سال کار کارشناسی سازمان های مربوطه نتوانستند به نقشه مشترکی برای نجات خلیج گرگان برسند.

از سویی دیگر خشکی خلیج گرگان ظرفیت های اقتصادی این منطقه را نیز به سمت نابودی می کشاند از این رو زنجیره های انسانی و کمپین های مختلفی برای نجات خلیج گرگان تشکیل شده است و از مسئولان درخواست دارند که به جای شعار نجات خلیج گرگان هرچه سریعتر وارد عمل شوند.

خبرگزاری شبستان نیز با توجه به اهمیت این موضوع از سوی مسئولان ارشد کشور مسئله نجات خلیج گرگان را به عنوان یکی از موضوعات اساسی و مهم منطقه از دومین سفر رئیس جمهور به استان گلستان پیگیری کرد.

رئیس جمهور در دی ماه سال 97 در سفر به استان گلستان در پاسخ به این مطالبه از سوی خبرنگار خبرگزاری شبستان تاکید کرد که «احیای خلیج گرگان جزو موارد مهمی است که دولت باید به آن توجه کند، ما در جلسه ای که در تهران داشتیم در خصوص این مسئله بحث کردیم و رئیس سازمان محیط زیست هم در  این جلسه حضور داشتند، احیای خلیج گرگان با همه اصول محیط زیستی کار درستی است و باید انجام شود».

پس از این تاکید رئیس جمهور و پیگیری های استاندار گلستان در نهایت در تاریخ یکم بهمن ما «اسحاق جهانگیری»، معاون اول رئیس جمهور در جلسه ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور بر ضرورت تدوین طرحی جامع برای حفاظت از تالاب میانکاله و خلیج گرگان تاکید کرد.

جهانگیری در این جلسه عنوان کرد که سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارتخانه های نیرو، جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه، استانداران مازندران و گلستان و سایر دستگاه های مرتبط طرحی جامع و قابل اجرا ارائه کنند.

وی همچنین بیان کرد تا زمان تدوین این طرح جامع، اجرای پیشنهادات کوتاه مدت که مورد توافق همه دستگاه ها برای حفاظت از منطقه تالاب میانکاله و خلیج گرگان باشد در دستور کار قرار دهند.

استاندار گلستان نیز پس از این جلسه در گفتگو با خبرنگاران عنوان کرد که در جلسه ای با حضور معاون اول رئیس جمهور بنا شد کارگروهی تشکیل شود و تا اردیبهشت ماه راهکار نهایی برای نجات خلیج گرگان را ارائه کند.

*قول نوبخت به شبستان برای تامین اعتبارات طرح نجات خلیج گرگان

با توجه به اینکه این اقدام در خصوص نجات خلیج گرگان  مستلزم تامین اعتبار است، در سفر «محمدباقر نوبخت» در انتهای سال 98 و پیش از شیوع ویروس کرونا به گلستان خبرگزاری شبستان در گفتگوی اختصاصی در این خصوص مطالبه گری داشت و رئیس سازمان برنامه و بودجه این قول را داد که اعتبارات طرح نجات خلیج گرگان در سال 99 تأمین می شود.

رئیس سازمان برنامه و بودجه در این گفتگو بیان کرد که در صورت ارائه راهکار نهایی برای نجات خلیج گرگان این قول را خواهیم داد که در سال 99 برای تأمین اعتبار طرح نجات خلیج گرگان مشکلی وجود نخواهد داشت.

*اختصاص 900 میلیارد تومان اعتبار نجات خلیج گرگان در مدت 5 سال

«هادی حق شناس»استاندار گلستان نیز در حاشیه بازدید از خلیج گرگان عنوان در مرداد 99 این خبر را داد که برای نجات خلیج گرگان در یک طرح پنج ساله 900 میلیارد تومان به استان گلستان از محل منابع سازمان بنادر، محیط زیست، جهادکشاورزی و وزارت نیرو با دستور رئیس سازمان برنامه و بودجه اختصاص می یابد.

استان گلستان در حال حاضر منتظر ابلاغ این اعتبار است و به گفته استاندار گلستان راهکارهای اجرایی برای نجات خلیج گرگان براساس طرح مطالعات اقیانوس شناسی ایران کانال های خزینی و چاپاقلی است.

حال با همه این اتفاقات و مطالعات و در حالی که هرساله ذره ذره خلیج گرگان در حال خشک شدن است این سوال در ذهن بسیاری از مردم مطرح است که آیا خلیج گرگان دوباره متولد خواهد شد؟

در خصوص این مسئله نیز با «سید محسن حسینی»، سرپرست شرکت آب منطقه ای استان گلستان که به مناسبت روز خبرنگار در دفتر خبرگزاری شبستان حضور یافت نیز گفتگو کردیم.

*لایروبی رودخانه ها و سدها تنها بر کیفیت آب خلیج گرگان اثربخش است

سرپرست شرکت آب منطقه ای استان گلستان در این باره می گوید: خلیح گرگان بالغ بر ۴۰۰ الی ۵۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و وسعت کمی از آن در استان گلستان و بخش عمده آن در استان مازندران است.

حسینی بیان کرد: وضعیت فعلی خلیج گرگان بیانگر آن است که این خلیج یک هزار کیلومتر وسعت دارد و یک پنجم این خلیج خشک شده است و بخش عمده ای از این اراضی به دلیل وجود مناطق کم عمق در استان مازندران قرار دارد.

وی با بیان اینکه راهکارهای مختلف و غیرکارشناسی در خصوص خلیج گرگان و نجات آن مطرح می شود، ابراز داشت: در جایی عنوان شد که اگر دبی نکارود وارد خلیج گرگان شود خلیج نجات پیدا می کند و این در حالی است که ظرفیت آب این خلیج یک میلیارد متر مکعب و ظرفیت نکارود 89 میلیون مترمکعب هم نمی شود و این مهم یک دهم آب مورد نیاز خلیج گرگان هم نیست.

سرپرست شرکت آب منطقه ای گلستان تاکید کرد: سالانه یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب  تبادل آبی بین خلیج گرگان و دریای خزر انجام می شود.

حسینی متذکر شد: برخی نیز می گویند راه چاره برای نجات خلیج گرگان این است که چاه های غیرمجاز اطراف گرگان مسدود شود و اگر سدهای بالا دست در خلیج گرگان برطرف شود این خلیج نجات پیدا می کند و به نظر می رسد که عده ای مقاله نجات دریاچه ارومیه را گرفتند و به جای کلمه ارومیه نام خلیج گرگان را قرار دادند و می خواهند با این نسخه مشکل خشکی این خلیج را برطرف کنند و این در حالی است که این دو مسئله زمین تا آسمان با هم متفاوت هستند.

وی افزود: اصل مشکل پسروی خلیج گرگان است و اینکه بیان کنیم رودخانه ها لایروبی شود در کمیت خلیج گرگان تأثیر دارد اینگونه نیست.

سرپرست شرکت آب منطقه ای گلستان متذکر شد: در سال گذشته که سیلاب عظیمی را شاهد بودیم ۱۶۵ میلیون متر مکعب ظرف مدت دو ماه از قره سو وارد خلیج گرگان شد اما این حجم از آب تنها دو تا سه سانتی متر ارتفاع آب خلیج گرگان را افزایش داد و پس از آن این آب وارد دریای خزر شد.

حسینی بیان کرد: در تفاهم نامه با قرارگاه خاتم الانبیاء موضوع خلیج گرگان را گنجانده بودیم تا کل کانال هایی که از طریق خلیج گرگان وارد دریای خزر می شود یک لایروبی اساسی شود تا آب راحتتر وارد خلیج گرگان شود و این مهم به کیفیت آب خلیج کمک می کند و شرط آن این است آبی که از این رودخانه ها وارد می شود سالم و فاقد پساب و مواد شیمایی باشند.

وی با بیان اینکه لایروبی کانال های رابطه خلیج گرگان و دریای خزر به کمیت آب خلیج گرگان کمکی نمی کند، ابراز داشت: کمیت آب خلیج گرگان به سطح تراز دریای خزر مرتبط است و لایروبی این کانال ها تبادلات را سریعتر می کند و نهایت این اقدام به کیفیت آب خلیج گرگان بهبود می بخشد.

سرپرست شرکت آب منطقه ای گلستان متذکر شد: استاندار گلستان تاکید زیادی به این مسئله دارند و اخیرا مصاحبه ای از استاندار دیدیم که رئیس سازمان برنامه و بودجه 900 میلیارد تومان اعتبار برای مدت پنج سال به منظور نجات خلیج گرگان اختصاص داده است که هنوز از جزئیات آن بی خبر هستم ولی قطعا وظیفه مندی خود را نسبت به خلیج گرگان و انتظاراتی که از ما دارند انجام خواهیم داد.

*قطع ارتباط خلیج گرگان با خزر فاجعه زیست محیطی در پی خواهد داشت

«داود گیلک» معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای گلستان نیز در این زمینه می گوید: دلیل اصلی پایین آمدن سطح دریای خزر که موجب پسرفت خلیج گرگان شده کاهش شدید آب ورودی از رود ولگا است.

وی با بیان اینکه تنها راه حل فوری برای نجات خلیج گرگان عدم قطع ارتباط با دریای خزر است، گفت: اگر این ارتباط قطع شود ورود آلاینده ها و تبخیر آب خلیج گرگان، فاجعه زیست محیطی ایجاد می کند در واقع این ارتباط آبی، آب خلیج گرگان را تأمین می کرد.

براساس گفته معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای گلستان اگر ارتباط خلیج گرگان با دریای خزر قطع شود ممکن است در عرض یک سال فاجعه ملی رخ دهد و ریزگردها و مسائل زیست محیطی، خشکی خلیج گرگان را به همراه دارد.

حال در سال پایانی کار دولت اعتباراتی به منظور نجات خلیج گرگان به استان اختصاص یافته است که باید دید تا چه میزان این اعتبارات در دولت دوازدهم محقق می شود.

از سویی دیگر نباید موضوع حیاتی و مهم خلیج گرگان دستخوش مسائل سیاسی شود و احیای این خلیج می تواند از هزینه های زیاد زیست محیطی و اقتصادی در آینده جلوگیری کند.