مباهله همواره الهام بخش مجاهدان راه حق در دفاع از حق و حقیقت است

آیت الله احمد شیخ بهایی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان، به مناسبت روز مباهله پیامبر اسلام(ص)، در خصوص ارتباط آیه مباهله با منزلت اهل بیت(ع) گفت: در حقیقت شأن نزول آیه مباهله، اتفاقی است که بین پیغمبر اکرم(ص) و جمعی از بزرگان مسیحی نجران در مرز یمن اتفاق افتاده اما تعبیرهایی که در آیه مربوطه به کار رفته، خیلی از مسائل مربوط به اهل بیت(ع) را روشن می کند.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان گفت: آیه می فرماید «فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَى الْکاذِبینَ»؛ هرگاه بعد از علم و دانشی که درباره مسیح به تو رسیده، باز کسانی با تو به ستیز برخیزند به آن ها بگو «بیایید ما فرزندان(پسران) خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان(پسران) خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم و شما نیز زنان خود را؛ ما از نفوس(جان) خود دعوت کنیم و شما هم از نفوس(جان) خود؛ آنگاه مباهله کنیم و لعنت خدا بر دروغگویان قرار دهیم».

وی ادامه داد: در مباهله کسی که به حقانیت حرف خود اعتماد دارد، خودش را در معرض نفرین قرار می دهد اما وقتی اعتماد اینقدر قوی است که حاضر است عزیزانش را که گاهی انسان جان خود را برای حفظ جان آنان فدا می کند(پدر برای حفظ فرزندانش جان خود را فدا می کند) بیاورد و در معرض خطر قرار دهد(خیلی مهم است)

آیت الله شیخ بهایی اظهار داشت: اولین نکته ای که از آیه بر می آید، این است «أَبْناءَنا وَ نِساءَنا وَ أَنْفُسَنا» عزیزترین کسان پیغمبر هستند به حدی که پیغمبر اکرم(ص) حاضر است جان خود را فدای آن ها بکند و بعد به خاطر اعتقاد شدید و حقانیت خود، آن ها را هم در معرض خطر قرار می دهد تا بگوید من مطمئن هستم که هیچ خطری نمی آید زیرا حرفم حق است.

وی خاطر نشان کرد: «أَبْناءَنا» امام حسن(ع) و امام حسین(ع) با اینکه دخترزاده پیغمبر(ص) هستند اما پسران پیغمبر(ص) حساب می شوند و این در عرب یک سنت شکنی بود زیرا آن ها می گفتند پسرزاده های ما پسران ما هستند و دخترزاده های ما پسران مردان غریبه هستند و دخترزاده را به عنوان پسر حساب نمی کردند لذا اسلام با این حرف، هم عزت به دختر داد و دخترزاده را جزو پسر خود حساب کرد و هم بعد از آن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را «یابن رسول الله» خطاب می کردند لذا در تاریخ هم به عنوان خاندان و فرزندان پیغمبر(ص) مطرح می شوند و این آیه یکی از این فضیلت ها را راجع به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) روشن می کند.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان در ادامه گفت: برای «نِساءَنا» به جای همه زنان؛ سرور زنان حضرت زهرا(س) با خود برداشته است اما یک «أَنْفُسَنا» در آیه است؛ انفس یعنی جان یعنی خودمان؛ انسان از خودش وقتی می خواهد تعریف کند به جای اینکه بگوید خودم می گوید نفسم؛ اینجا خودمان را می آورد که اگر منظور خود پیغمبر(ص) است که خودش به مباهله آمده اما می بینیم حضرت علی(ع) را هم با خود آورده است؛ اینجا معلوم می شود که حضرت علی(ع) جان و نفس پیغمبر(ص) است و این بالاترین فضیلت برای امیرالمومنین علی(ع) است؛ یعنی آنچنان متحد و یک روح در دو بدن هستند لذا «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی» اینقدر گویایی ندارد که این جمله گویایی دارد که «أَنْفُسَنا» یعنی علی(ع) جان ما است.

وی بیان کرد: در نتیجه جان پیغمبر(ص) وقتی شد، خداوند می فرماید «مسلمانان حق ندارند که جان خود را ترجیح بدهند بر جان پیغمبر(ص)» یعنی اگر جان خود و جان پیغمبر(ص) با هم به خطر بیفتد باید جان خود را فدا کنند که جان پیغمبر(ص) نجات پیدا کند و به دلیل آیه مباهله نفس پیغمبر(ص)، حضرت علی(ع) است پس مسلمانان همانطور که باید جان خود را فدای پیغمبر(ص) بکنند، باید جان خود را فدای امیرالمومنین(ع) هم بکنند و این همان مضمون دیگر «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» است؛ یعنی آنچه که شأن برای پیغمبر(ص) است عیناً برای امیرالمومنین(ع) هم هست به استثنای نبوت که در حدیث منزلت نقل شده که پیغمبر(ص) خاتم الانبیا است اما به غیر از عنوان نبوت همه شئون پیغمبر(ص) برای علی(ع) شامل می شود.

آیت الله شیخ بهایی در مورد پیامدهای واقعه مباهله و درس هایی که می توان از آن روز گرفت، بیان کرد: واقعه مباهله منتهی به نفرین کردن نشد؛ ابوحارثه که بزرگ و عالم جمعی بود که از یمن آمده بودند قبل از این واقعه به آن جمع گفته بود که «نگاه کنید اگر فردا محمد(ص) با فرزند و خانواده اش برای مباهله آمد از مباهله با او بپرهیزید و اگر اصحاب و یارانش را همراه آورد نترسید و با او مباهله کنید که ادعای او بی پایه و اساس است» لذا وقتی دیدند پیغمبراکرم(ص) دست امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را گرفته و امیرالمومنین(ع) جلوی حضرت و حضرت زهرا(س) پشت سر حضرت دارند می آیند ابوحارثه به آن ها گفت «مراقب باشید تن به مباهله ندهید و الا اهالی نجران ریشه کن خواهند شد» لذا تن به مباهله ندادند اما این قصه باعث اسلام تقویت شد.

وی ادامه داد: بعضی از آن ها بعد از اینکه برگشتند، خدمت پیغمبر(ص) آمده و مسلمان شدند و بعضی از آن ها مانند ابوحارثه از اول هم می دانستند پیغمبر(ع) همان پیغمبر است.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان خاطر نشان کرد: تبعات این قصه در طول تاریخ همه جا به این عناوین که در این روایت است استناد شده و دائماً این محل بحث بوده؛ یعنی یک قصه است و یک واقعه ای اتفاق افتاده اما تعبیرات آیه برای اثبات فضیلت امیرالمومنین(ع)، حضرت زهرا(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دائماً گوشزد می شده و متاسفانه با وجود این صراحت ها و اینکه جلوی چشم اتفاق افتاده و در بیان قرآن و مصون از تحریف بوده است، باز هم آن اتفاقات رقم خورد که کار به جایی رساند که 50 سال بعد از رحلت پیغمبر(ص)، امام حسین(ع) که در بغل پیامبر و عزیز بود، به دست همان مسلمانان به شهادت برسد.

وی مهمترین تأثیر مباهله و مطالعه درباره آن را معرفت به خاندان پیغمبر(ص) دانست و گفت: در طول تاریخ بارها روی این آیه بحث شده، کتاب ها نوشته شده  و مسئله مباهله به طور مستقل هم مورد مطالعه قرار گرفته است؛ انسان هم آیه را با دقت بخواند و نکات آن را ببیند و هم تاریخ قصه را مفصل ببیند که نقل این قصه نکته های فراوان دارد و هم اینکه در طول تاریخ خود مباهله آیا موارد دیگری داشته است؟ بله؛ در روز عاشورا یکی از لشکر امام حسین(ع) و یکی از لشکر عمر سعد زمانی که روبروی هم قرار گرفتند اول مباهله کردند و بعد او(یکی از لشکر عمرسعد) به دست، یار امام حسین(ع) کشته شد یعنی نفرین او را گرفت.

آیت الله شیخ بهایی بیان کرد: انسان برای دفاع از حق و حقیقت عزیزترین عزیزان خود را در معرض خطر قرار می دهد و این چیزی است که در طول تاریخ دیده شده است؛ همه مجاهدان در راه خدا همین سیره را پیروی کردند و عزیزترین عزیزان خود را برای حفظ حق و حقیقت در خطر انداختند و در انقلاب اسلامی و در طول این 40 سال نیز مرتب می بینید که سخت ترین شرایط را به همین شکل پشت سر گذاشتند؛ ما الان در تاریخ مادرانی داریم که ۸ تا ۹ شهید دادند و حتی 3 نسل شهید هستند؛ یکی در دوران مبارزات قبل از انقلاب، در جنگ و نوه اش در دفاع از حرم شهید شده است.

وی بیان کرد: این سیر هم در گستره جامعه و هم در طول تاریخ، جریان شهادت و فداکاری برای اسلام جاری است و آیه مباهله الهام بخش این چنین جریاناتی است؛ مضاف بر اینکه در مسئله عقیده حق ولایت اهل بیت(ع)،  آیه مباهله خیلی کارساز است؛ یعنی همه ما فرض کنیم که همه اصحاب پیغمبر(ص) در عالی ترین درجه، هیچ کدام جان پیغمبر(ص) نیستند اما علی(ع) جان پیغمبر(ص) است بنابراین باز هم کسی بر علی(ع) برتری پیدا نمی کند.

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان خاطر نشان کرد: خود این مسئله را اگر معتقد بشویم و مرجعیت امیرالمومنین(ع) را برای جهان امروز اسلام بپذیریم، یعنی اسلام ناب را در کل جهان ما ترویج دادیم؛ آن زمان جلوی انحرافات مانند وهابیت و بهائیت و امثال ان ها گرفته می شود و یک عقیده سالم و خالص در جامعه جاری می شود.

وی گفت: انقلاب اسلامی یکی از برکات جریان اسلام ناب است که در بخشی از این کشور و منطقه رسیده است و شما آثار و برکات آن را می بینید.