بلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرد/ باغ های ژاپنی در «مزرعه قو»

خبرگزاری شبستان_رشت، مهری شیرمحمدی؛ اگر خواستید مجموعه ای از کمیاب ترین گلها و گیاهان دنیا را از نزدیک ببینید، لازم نیست به دور دنیا سفر کنید، «اکولوژ مزرعه قوها» در روستای «کوه بیجار» لاهیجان نزدیک است. مزرعه ای مشرف به تالاب ثبت شده «سوستان» که با تلاش های «محمدمهدی آهنی زاده» و «مهناز دیوسالار» ایجاد شده است. هرچند، ۱۵سال صرف احداث آن شده، اما درب «اکولوژ مزرعه قوها» فروردین ماه سال ۱۳۹۸ به روی علاقمندان باز شد.

مزرعه قوها، یک پروژه عظیم گردشگری، اقامتی و تفریحی است که علاوه بر امکانات اقامتی و ورزشی، برکه ای ویژه قوهای فریاد کش دارد. همچنین، گلخانه ای ویژه پرورش گیاهان استوایی، گلخانه ای ویژه گیاهان بیابانی و کویری، استخری حاوی ماهی های مقدس ژاپنی و استخر دیگری که ویژه ماهی درمانی است.

مسیر دسترسی به مزرعه قو در جاده ای که از میدان کاشف لاهیجان به سمت روستای«کتشال» می رود، با تابلوهای راهنما مشخص شده است. در انتهای کوچه شهید ستوده، بخش پذیرش مزرعه با طاق نصرتی از گل های رز به میهمانان خوش آمد می گوید و راهنمایانی که منتظرند تا در قالب گروه های چند نفره شما را به دیدن یک مجموعه چهار و نیم هکتاری از طبیعتی منحصربه‌فرد ببرند.

در ابتدای ورود، سنگفرشی به شکل گل های تودرتو با استفاده از ۱۵ هزار قطعه سنگ دیده می شود. «الهام رجب پور» راهنمای مزرعه توضیح می دهد که طراحی و اجرای آن توسط مالک مزرعه یعنی دکتر آهنی زاده، صورت گرفته است.

سوغات سرای مزرعه، شبیه به خانه های موزه میراث روستایی طراحی شده است و در مسیر آن، یک پنجره ارسی بسیار زیبا به‌صورت جداگانه در بدنه دیواری به کار گرفته شده است. پنجره ای با شمسه های ظریف و شیشه های رنگی و تصاویری از پرندگان در ترازه آن. این نمونه ارسی با این ظرافت را تنها می توان در عمارت تحویلداری شهر شلمان دید.

در گلخانه گیاهان استوایی، راهنما توضیح می دهد که گونه هایی نظیر پاپایا، آناناس، موز، قهوه عربی و تمبر هندی پرورش یافته و به بار نشسته است. سوسن زنجبیل یا گل ملی کوبا، خزه اسپانیایی، آکالیفای صورتی یا دم گربه ای، درخت آهن یا تویدار( که ویژه جنگل های هیرکانی است) و همچنین گل های گرد گیاه موسیر و دیگر گونه های بومی ایران نیز در مجموعه دیده می شود. توپوگرافی و اختلاف ارتفاع مزرعه قو، این امکان را داده که مسیرهای مختلف به زیباترین شکل طراحی شود.

مسیر سنگفرش شده ای با عنوان سایت سلامت، علاقمندان را به سنگفرش بزرگ دیگری می رساند که آفتاب ظهرگاهی سنگ های آن را به شدت داغ کرده بود و راهنما توضیح می داد که سنگ درمانی شیوه ای از درمان های سنتی کشورهای آسیای شرقی است و پای برهنه راه رفتن بر این سنگ های صیقلی، شیوه ای از درمان است.

در ادامه مسیر انوع آبنما، آبراه، آبشار و برکه های تزئینی متعدد و حوضچه هایی که ماهیان زینتی و گیاهان آبی همچون نخل مرداب، نیلوفر و سنبل آبی را پرورش می دهد، دیده می شود. در میانه مزرعه، درختان موز برگ های بلند خود را رو به آفتاب پهن کرده است و در میانه رقص برگ های بید مجنون، «صحاح» از اسطبلش بیرون آمد. اسب کوتاه قد کاسپین که به شماره IR۰۲۵۷ ثبت جهانی شده است.

راهنمای مجموعه مزرعه قو توضیح می دهد که این اسب از جهاد کشاورزی استان دریافت  کرده و به عنوان ذخیره ژنتیکی اسب کاسپین در این مجتمع نگهداری می کند. «محمد مهدی آهنی» دکترای زمین شناسی اقتصاد دارد و به گفته خودش ۱۵سال در بیابان های ایران در راستای کشف و استخراج معدن تلاش کرده است. روزی که به اتفاق همسرش « مهناز دیو سالار» از باغ ماهان کرمان دیدن می کند، ایده احداث باغی به شیوه باغ های ژاپنی و کشورهای آسیای شرقی به ذهنش می رسد و اینگونه از گلشهر کرج به لاهیجان می آید و یک مجموعه بی نظیر را در کوه های لاهیجان بنا می کند و اکنون نیز در خانه ای وسط باغ همراه خانواده اش زندگی می کند.

وی مشقت های ایجاد اکولوژ مزرعه قو را اینگونه توضیح می دهد: ۲۰سال پیش که تصمیم گرفتم این باغ را احداث کنم، نه پولی داشتم و نه پشتیبانی، اما فکرها و طرح های خوبی داشتم. همیشه در ذهنم بود باغ پرندگانی ایجاد کنم که گونه های در حال انقراض را نجات دهم. ایده ام این بود که گل و گیاهان دیگر نقاط دنیا را که خیلی ها ندیده اند، در معرض دید همگان قرار دهم. ۱۸سال پیش به واسطه تدریس در دانشگاه لاهیجان، با این منطقه آشنا شدم و زمین فعلی را از فردی به نام «جهانشاهی» خریداری کردم. در این مدت سفرهای متعددی به دیگر کشورها داشتم و با مشقت بسیار گونه های نادر کشورهای دیگر را به این مجموعه آوردم و در دو طرح «rock garden و water garden»(باغ های صخره ای و آبی) و در دو گلخانه گیاهان کویری و استوایی پرورش دادم. در حال حاضر ۸۰درصد گیاهان این مجموعه غیربومی است. اگرچه گونه های حیوانی منحصربه‌فردی همچون طاوس، قورباغه آبی رنگ، درناهای تاج دار آفریقایی، جغد، طوطی و قوهای فریاد کش در این مجموعه نگهداری می شود،

ولی مدیر اکولوژ مزرعه قو یادآور می شود که تنها ۲۰درصد مجموعه به نگهداری گونه های حیوانی اختصاص دارد و می افزاید: استخر بزرگتری در مجموعه در حال ساخت است تا پرندگان مهاجری که مقصد زمستان گذرانی آنها گیلان است، به استخر مزرعه قو آورده شوند. نخست استخری ایجاد کردیم که قوهای زخمی برای نگهداری و درمان به این مجموعه آورده می شد. قبلا چند قوی سیاه هم در مجموعه بود.

آهنی زاده علت نامگذاری این مجموعه را علاقه اش به قو می داند و می افزاید: از ابتدا قرار بود این مجموعه باغ پرندگان باشد. فنداسیون و بیس اولیه کار هم با هزینه زیاد اجرا شد. ۲سال پیش، برای ایجاد سازه بالا و تورهای نگهداری، هزینه ای بالغ بر ۹میلیارد برآورد شد که با افزایش تورم، نتوانستم پروژه را تکمیل کنم.

وی درباره استخر ماهیان مزرعه هم اینگونه توضیح می دهد: علاوه بر برکه ماهیان زینتی، دو استخر هم برای دو گونه ماهی طراحی شده است؛ گونه «کوی یا کپور ژاپنی» که معروف به ماهی های مقدس هستند. ۱۰۰سال عمر کرده و ۱۰۰سانتیمتر هم رشد می کنند و گونه «گارو فیش» که اصالتا ترکیه ای هستند و برای ماهی درمانی نگهداری می شوند. ماهی درمانی شاخه ای از پزشکی است که برای معالجه برخی از بیماری های پوستی و کاهش استرس از ماهی استفاده می شود. این نوع ماهی از پاها لایه برداری می کنند و به‌واسطه کارکرد بزاق هایشان بر پوست، همانند زالو خاصیت درمانی دارند. به دلیل آب های نامناسب منطقه، آب این استخرها باید کاملا استریل باشد. بنابراین، در این استخرها، فیلترهای تصفیه آب به کار گرفته شده و ۳۰ متر مکعب آب استریل شده دوباره به چرخه استخر بازمی گردد.

آهنی زاده با بیان اینکه تاکنون از هیچ امکانات و حمایت های دولتی بهره نگرفته، توضیح می دهد: زمانی که زمین این مجموعه را خریدم، مخروبه ای بود که امکان ورود به آن نبود. هیچ گونه زیرساختی حتی یک جاده دسترسی مناسب در منطقه نبود. پس از دریافت مجوزهای لازم برای تغییر کاربری، زیرساخت هایی نظیر آب و برق و.. را با مشقت فراوان ایجاد کردم. اگرچه بسیار پررزحمت، ولی با حوصله فراوان تمام گونه های گیاهی که می بینید به باغ آوردم. بالغ بر ۲۰ تریلی درخت های بلند را آوردم و بواسطه نبود جاده مناسب و شیب مسیر، درختان تنومند از تریلی پایین می افتاد و دوباره با جرثقیل بالا می کشیدیم. بیش از ۵۰ کامیون سنگ های بزرگ برای طراحی باغ آوردم.

آهنی زاده به معنای واقعی کارآفرینی است که بی آنکه از کمک های دولتی بهره برده باشد، برای ۲۰۰نفر به صورت غیر مستقیم و ۶۰نفر به صورت مستقیم ایجاد اشتغال کرده است. وی در این باره می گوید: اگرچه مسئولان با خانواده هایشان به این مجموعه می آیند و از ایشان پذیرایی می شود، ولی تاکنون دریغ از کرمی و درمی از حمایت های دولتی.

مدیر مزرعه قو مهمترین مشکل برای سرمایه گذاران بخش خصوصی در خطه گیلان را نیروی انسانی خواند و گفت: نیروی انسانی که در مجموعه به کار گرفته می شود، ابتدا آموزش می بیند. بیشتر لیدرهای باغ، به زبان های خارجی نظیر انگلیسی و عربی مسلط هستند. بسیار پیش آمده که نیروی انسانی را برای بکارگیری در مجموعه آموزش می دهیم و پس از مدت کوتاهی، با کوچکترین نقدی در عملکرد، راحت کارش را رها می کند.

وی با اشاره به حمایت مجموعه مزرعه قو از تیم های ورزشی و تورهای گردشگری و... می گوید: ابتدا از بازدیدکنندگان، ورودی دریافت نمی شد، ولی با بالا رفتن هزینه های نگهداری باغ و حقوق کارکنان، ناچار شدم مبلغ ورودی دریافت کنم و یک مجموعه اقامتی و پذیرایی شامل ۱۳ سوئیت که اجاره داده می شود، به مجموعه اضافه کنم. البته اکنون نیز از کودکان و نوجوانان زیر ۱۵سال بلیط دریافت نمی شود و برای تورهای گردشگری و ورزشی نیز تخفیف ویژه قایل هستیم.

پایان بخش گفتگو با کارآفرینی که اراده و حوصله ای همچون آهن داشت، پیرامون ایده های آتی وی برای باغی بود که با خون دل آباد کرده و تلاش داشت برخی از کارهای ابداعی اش در گینس ثبت شود. ایده هایی همچون پرورش گل پول، ایجاد سوئیت های اقامتی در ارتفاع و در دل جنگل، پروژه های سلامت و طرح هایی برای استفاده از انرژی های طبیعت برای درمان بیماری، توسعه استخر برای پرندگان مهاجرو... . آهنی زاده را در حالی بدرود گفتم که شخصا و با حوصله تمام گل های خشک را بر کاغذ ابر و باد می چسباند و با پیچ و تاب قلمش با خط نستعلیق برای تک تک مهمانانی که مجموعه قو را برای اقامت انتخاب کرده بودند، خوش آمد می نوشت.