اصالت لحن تعریف جامعی ندارد/پایه تلاوت اصیل با معنامحوری شکل می گیرد

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، یکی از مهمترین احادیثی که در اغلب اذهان موجود است حدیث اقرء القران بالحان العرب می باشد. یعنی آن که قرآن را با الحان و نغمات عرب تلاوت کنید این حدیث معروف همواره مورد توجه عالمان و فقهای علم و فنون قرائت قرار گرفته است و هرکدام سعی بر اثبات و یا نفی آن داشتنه اد.

 جدایی از نفی و یا اثبات این حدیث توجه به موضوعاتی همچون بررسی تاریخی سیر الحان عرب قبل از ظهور اسلام و در دوران حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم  بررسی تاریخی و ساختار شناسی موسیقی اهل سنت و ارائه ویژگی های الحان مورد ستایش شده در کلام پیامبر  اهمیت ویژه ای پیدا خواهد کرد.در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه السلام منقول است قرآن را با آهنگ ها و اصوات عرب بخوانید و از موسیقی های اهل گناه کبیره  بپرهیزید که پس از من اقوامی خواهند آمد و قرآن را به آهنگ غنا نوحه و رهبانیت می خوانند و این خواندن از گلوگاه آنان نمی گذرد در حالیکه قلوب آنان و به کسانی که ایشان را می پسندند واژگون است.

 از این حدیث می توان استنباط کرد که قرائت قرآن باید همراه با تقوای فنی قاری باشد به گونه‌ای که برخی از قاریان  دوران طلایی کشور مصر  دارای قابلیت های فنی و صداهای فاخر بودند اما همه داشته های خود را در تلاوت نمایان نمی کردند. متأسفانه در عصر نوین جهان قرائت، برخی از قاریان قران با نمایان کردن تحریرهای غیر متعارف و ملودی های  سخیف سعی دارند به هر قیمتی تشویق  مستمعین قرآن را جلب کنند.

قاری قرآن هنگام تلاوت باید توجه داشته باشد که کلام معبود الهی را می خواند و با متن های دیگر تفاوت فاخر دارد از این رو نمی تواند هر نوع تحویل و ملودی را در خواندن قرآن به کار بگیرد قاری قرآن در کنار  فراگیری فنون تلاوت همواره باید خود را نهیب بزند که چگونه بتواند کلام وحی را به زیبایی هر چه تمام تر به گوش مستمعین برساند  و قلب آنها را آماده پذیرش قرآن کند.

بنابراین گزارش استاد «سعید پرویزی»، قاری بین المللی قرآن کریم با اشاره به لزوم بهره مندی قاریان قرآن از الحان اصیل و تعریف تلاوت معنا محور به خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: اصالت لحن موضوعی است که متاسفانه به صورت عملی تعریف مشخصی ندارد به گونه‌ای که می‌توان آن را یک مفهوم انتزاعی در نظر گرفت.

وی افزود: اصالت لحن عنوانی مصطلح است که مورد استفاده قرار گرفته و تا کنون تعریف دقیقی از آن وجود ندارد یا آن که تاکنون در این خصوص تعریفی مشاهده نکرده ام.ولی آن چیزی که به ذهن متواتر می شود و می‌توان از آن استدلال کرد این است  که تلاوت اصیل قرآن صوتی است که  مستمعین را تا آنجا که مقدور است به معنا و کنه آیات قرآن کریم دعوت کند.

این قاری بین المللی قرآن تصریح کرد: زمانی پایه‌های تلاوت اصیل شکل می گیرد که مستمع از موسیقی و فن تلاوت فاصله گرفته و تا آنجا که می‌شود به عمر و مفهوم آیات الهی نزدیک شود.به گونه ای که موسیقی تلاوت قرآن  حجابی بر سر پیام آیات قرآن ایجاد نکند  ضمن آن که از این نکته نباید غافل شد تلاوت قرآن با موسیقی و لحن آمیخته است.

این گزارش می افزاید: مقوله لحن در قرآن کریم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا کلامی که قاری باید آهنگ و لحن خود را بر روی آن تنظیم نماید  از سوی خداوند متعال نازل شده است نمی‌تواند لحنی سخیف و سبک باشد ازطریق نیز احادیث ما و سخنان بزرگان دین بر این تاکید دارند که هر گونه لحن شایسته نیست از سوی قاریان قرآن خوانده شود بر همین اساس است که لعن هایی که قاریان قرآن کریم در تلاوت های خود اجرا کرده‌اند  بر اساس میزان انطباق شان با معانی آیات کریم اصالت بیشتری یافته و ماندگار شده است.

استاد «محمدحسین لطفی نیا»، قاری و مبتهل بین المللی قرآن در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، با اشاره اهمیت قرآن کریم و لزوم استفاده از الحان اصیل گفت: درمورد اصالت لحن ازبُعد فیزیک موسیقایی ، باید گفت: اساسا لحن بایدهم ریشه با کلام باشه به عبارت دیگر زبان عربی راجز لحن عربی نمی تواند، بیان کند. چراکه لحن اگرترجمه ای باشد نمی تواند حق کلام را اداء کند. ولذا تاکید اهل قرآن آن است که لحن باید ازدل کلام بجوشد!همآهنگ بودن لحن با کلام یعنی ساختارصوتی باضافه ریتم کلام باهم سنخیت داشته باشند.وقتی ریتم ازحالت عربی اصیل خارج شد لحن کمتر شنونده را متوجه محتوای کلام می کند.

از مطالب گفته شده می توان به این نتیجه دست یافت که قاری هنگام خواندن قرآن باید بداند که آیات الهی به اندازه که خداوند متعال عظمت و بزرگی دارد دارای ارزش است. نکته مهم در بیانات احادیث اهل بیت علیه السلام به تصریح اشاره شده است که قرآن و کلمات آن به عظمت پروردگار عالم است و خداوند متعال در آیات قرآن کریم تجلی پیدا می‌کند.  لذا قاری قرآن هنگام تلاوت آیات الهی باید به این نکته توجه ویژه داشته باشد پیش از شروع آداب تلاوت قرآن را همچون طهارت ظاهری و طهارت باطنی را به خوبی رعایت کند.قاری قرآن وقتی متوجه از متن کلام آیات الهی باشد  باید پیام این کلمات را به خوبی متوجه شود و بداند که مقصود خداوند متعال از گفتن این جملات چیست و در قالب یک لحن و آهنگ متناسب با آن جمله و کلام به تلاوت قرآن بپردازد.