حجت الاسلام والمسلمین «نعمت الله پناهی بروجردی» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، ضمن تسلیت به مناسبت فرارسیدن سالروز اربعین حسینی به تبیین ارتباط هنر و اربعین پرداخت و اظهار داشت: هنر دینی به دو شکل با اربعین پیوند دارد و چگونگی این پیوند با تبیین سطوح تجلی هنر آشکار می شود.
مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه بین المللی المصطفی با بیان این که هنر در دو سطح می تواند تجلی یابد،گفت: یکی سطح اولیه است که همان جریان واقعی زندگی فردی و اجتماعی انسان و روابط او با طبیعت، همنوعان خود و از همه مهم تر خداست، در سطح اولیه همه چیز به طور حقیقی اتفاق می افتد و روایتی در کار نیست. دیگری سطح ثانویه است که سطح به تصویر کشیدن آن وقایع و روابط بوده و در واقع یک فرآیند روایی است؛ اعم از این که حادثه روایت شده واقعی یا تخیلی و غیرواقعی باشد.
وی بیان داشت: بر کسی پوشیده نیست و نیازی به توضیح هم ندارد که در سطح دوم یعنی تصویر سازی، نه همه تصویرسازی ها از شأن هنری برخوردارند و نه همه افراد می توانند هنرمند باشند. آنچه که باید در اینجا تأکید کرد، این است که در سطح اول یعنی جریان واقعی زندگی انسانی و روابط چهارگانه نیز نه همه وقایع هنری هستند و نه همه آدم های درگیر در آنها هنرمند.
حجت الاسلام والمسلمین پناهی بروجردی با بیان این که هنر را می توان به هنر دینی و غیردینی تقسیم کرد، ابراز داشت: هنر دینی هنری است که بتواند معارف دین مبین اسلام را که جان های پاکی در راه نشر آنها نثار شده است، نشر دهد، جاودانه کند و در ذهن ها ماندگار سازد، هنر دینی چه در سطح اولیه و چه در سطح ثانویه ریشه در هویت الهی انسان دارد.
وی اضافه کرد: کارکرد هنر دینی در هر دو سطح، زنده نگه داشتن ارزش های والای الهی، برقراری ارتباط بشر با خدا، هدفمند ساختن زندگی بشر و احیای روحیه ایثار و فداکاری به ویژه در روزگار مرگ ارزش ها و هجوم و غلبه مادی گری، ددمنشی و اهریمن خویی، سودپرستی و بهره کشی و دور شدن از خداجویی است.
عضو هیأت علمی جامعه المصطفی العالمیه ابراز داشت: عاشورا روزی بی نظیری است که توانسته تجلی این کارکرد باشد و پس از آن، اربعین نقش آفرینی می‌کند، چراکه امام حسین(ع) و شهدای کربلا در حادثه عاشورا در سطح اولیه هنر دینی، صحنه ای را به نمایش گذاشتند که تاریخ نظیر آن را سراغ ندارد؛ این نمایش الهی چنان شکوهمند است که آتش و گلستان ابراهیم و مسلخ اسماعیل را از یاد می برد.
وی ادامه داد: پس از آن نمایش شورانگیز اربعین است که به فرموده مقام معظم رهبری «اربعین خصوصیتش به خاطر این است که در اربعین حسینی یاد شهادت امام حسین(ع) زنده شد»، بنابراین اربعین حرکتی هنرمندانه است که اولین بار توسط زائران شناخته شده حسین بن علی؛ یعنی جابر بن عبدالله انصاری و عطیه که از اصحاب پیامبر و از یاران امیر المؤمنين بودند، آغاز شد.
حجت الاسلام والمسلمین پناهی بروجردی با بیان این که این حضور یک واقعه هنری و یک رفتار هنرمندانه در سطح اولیه هنر و در عرصه واقعی زندگی است که از هنرمندی چون جابر بن عبدالله بر می آید ،گفت: در طول تاریخ شیعه در سطح دوم یعنی در سطح تصویر سازی نیز هنرمندانی بوده اند که واقعه اربعین را در چه در نظم و نثر و چه در وجوه نمایشی به تصویر کشیده اند و به شکل دیگری باد شهادت امام حسین ع زنده نگه داشته اند. شعر، خط، کتیبه ها، معماری، مراسم عزاداری خاص اربعین، شبیه خوانی ها، نوحه سرایی ها و امثال آنها، در واقع حرکت هایی هنری در سطح دوم بوده اند که به تناسب برای باد شهادت امام حسین(ع) از سوی هنرمندان شیعه و محبان اهل بیت(ع) و در طول اعصار مختلف در اربعین حسینی به کار گرفته شده است.
وی تأکید کرد: امروزه با وقوع انقلاب اسلامی و تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، تحولاتی در کل جهان و به ویژه جهان شیعه رخ داده است که متأثر از آن، فصل جدیدی از حرکت هنرمندانه اربعین در سطح اول آغاز شده است. حرکت چند ده میلیونی سالهای اخیر به معنای واقعی کلمه حرکتی هنرمندانه از شیعیان سراسر جهان است که به هنرنمایی و جلوه گری و جهان آرایی برخاسته اند.
نظر شما