امیدواریم هر کس به کاخ سفید می‌رود، از مسیر غلط بازگردد

به گزارش خبرگزاری شبستان، پرویز اسماعیلی سفیر کشورمان در زاگرب با روزنامه  «وچرنی لیست» کرواسی گفت‌وگو کرد که متن کامل این گفت وگو به شرح زیر است:
 سوال ۱. در پی درگیری‌های اخیر قره باغ، ایران آذربایجان و ارمنستان را تهدید کرد در صورت ادامه اصابت توپ و خمپاره در خاک ایران، برای محافظت از امنیت ملی خود واکنش نشان خواهد داد. هم‌زمان ایران نیروهایش را در مرزهای ارمنستان و آذربایجان مستقر کرد. نگرانید که پای ایران در مناقشه ارمنستان و آذربایجان کشیده شود؟
 - رویکرد ایران امنیت منطقه ای است. ما امنیت همسایگان را امنیت خود می دانیم. لذا هر درگیری نظامی میان همسایگان برای ما نگران کننده است. اما در مورد درگیری‌های اخیر باید توجه کنید که ایران تنها کشور منطقه است که هم با دو کشور آذربایجان و ارمنستان رابطه دوستانه دارد؛ و هم نزدیک به ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک با آنها دارد. طبیعی است که ما نگرانی های بیشتری از دیگران داشته باشیم.
ایران اصول سیاست خارجی محکمی دارد که دعوت به صلح، گفت‌وگو و همکاری درون منطقه ای است. ما هرگز هیجانی تصمیم نخواهیم گرفت. در درگیریهای اخیر میان ارمنستان و آذربایجان گلوله های توپ به منطقه خداآفرین در خاک ما برخورد کرد. این نقض تمامیت ارضی و سلب امنیت شهروندان ایران بود. ما هشدار دادیم. آنها عذرخواهی و تاکید کردند که عمدی نبوده است. قول دادند تکرار نشود. امیدواریم اینگونه باشد. در صورت تکرار، ما حق هر تصمیمی را برای تامین امنیت ملی و شهروندان خود محفوظ خواهیم داشت.
ایران ضمن تاکید بر حفظ حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان، برای کمک به دستیابی به صلح و راه حل پایدار مناقشه قره باغ در چارچوب ابتکار منطقه ای ایران، ترکیه و روسیه – به عنوان مکمل مکانیزم گروه مینسک – اعلام آمادگی کرده است.
همچنین ما هر گونه حمله به غیرنظامیان و مناطق مسکونی را محکوم می کنیم. مانند حمله اخیر به شهر گنجه و کشتار مردم آنجا.

سوال ۲.  آقای علی‌اکبر ولایتی، مشاور آیت‌الله علی خامنه ای اظهار داشت که ارمنستان بخشی از خاک آذربایجان را اشغال کرده و از ارمنستان خواست از قلمرو قره باغ خارج شود. وی همچنین ترکیه و اسرائیل را به تحریک ارمنستان و آذربایجان به جنگ و تشدید مناقشه متهم کرد.
 - مثل همه دنیا، سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران در مسائل خارجی تنها از سوی وزارت امور خارجه بیان می شود. موضع اصولی ایران احترام به قوانین، مقررات و مرزهای شناخته شده بین المللی است.
راه حل اختلافات مرزی، جنگ و خونریزی نیست. از ابتدای بحران، ایران در سطح ریاست جمهوری و وزیر خارجه با سران دو کشور همسایه خود آذربایجان و ارمنستان؛ و سایر کشورهای موثر مثل روسیه در تماس دائم بود. ما طرفین را به «آتش بس فوری» و سپس «گفت‌وگوهای جامع» بر اساس حسن نیت دعوت کردیم. ما مثل بحران سال ۱۹۹۲ آمادگی خود را برای میانجی‌گری بین دو همسایه اعلام کردیم. معتقدیم صلح پایدار فقط با اراده سیاسی باکو و ایروان و احترام به تمامیت ارضی و مقررات بین المللی ایجاد می شود.
در فارسی ضرب المثلی داریم که می گوید عده ای «از آب گل آلود، ماهی می گیرند.» هیچ کشوری نباید منافع خود را در جنگ بین دو همسایه و ریختن خون بی گناهان جستجو و یا طرفین را به ادامه درگیری تشویق کند. ما امیدواریم خبرهای مربوط به استفاده برخی کشورهای منطقه از تروریست های تکفیری صحت نداشته باشد. ما هرگز حضور نیروهای تروریستی را در نزدیکی مرزهای خود تحمل نخواهیم کرد و امیدواریم سران منطقه هم در این زمینه هوشیار باشند.
واقعیت این است که امنیت منطقه ما هیچ ربطی به اسرائیل ندارد اما نا امنی‌ها، کاملا مرتبط با اسرائیل است. فعلا ما قضاوتی نداریم. اسرائیل حضور نظامی و امنیتی در منطقه دارد و بعید نیست از هر بحرانی در نزدیکی ایران استقبال کند.

سوال ۳. علیرغم این واقعیت که اکثریت آذربایجانی‌ها مسلمان شیعه هستند، ایران، کشوری که اکثریت آن شیعه هستند، بیشتر طرف ارمنستان را گرفته است؛ زیرا آذربایجان روابط بسیار قوی با اسرائیل دارد  که حضور گسترده نظامی و اطلاعاتی در آذربایجان در کنار مرز ایران دارد. روابط اسرائیل و آذربایجان در سال ۱۹۹۲ پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و در سالهای اخیر توسعه یافته است. با توجه به اینکه اسرائیل، آذربایجان را مسلح می کند، چقدر این همکاری بین اسرائیل و آذربایجان برای امنیت ملی ایران خطرناک است؟
 - ایران در تمام منطقه و بویژه در قفقاز جنوبی همیشه نقش متوازن کننده، و نه نقش مداخله کننده داشته است. ما مخالف هر گونه جدایی و درگیری قومی و سرزمینی هستیم. ما بر عکس برخی کشورهای منطقه، هم با آذربایجان و هم با ارمنستان رابطه خوبی داریم. معتقدیم دخالت هر یک از کشورهای منطقه و بخصوص قدرتهای فرامنطقه ای بحران را تشدید می کند.
در مورد رابطه با اسرائیل؛ ما برای دیگر کشورها تصمیم نمی گیریم. اما خط قرمز ما، امنیت ما است. در مورد امنیت ملی خود هرگز کوتاه نیامده و با هیچ کشوری مماشات نخواهیم کرد.

سوال۴. چرا ایران مخالف صلح و  عادی سازی روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی و بحرین است؟
    -    اجازه بدهید من از شما سوال کنم. آیا فقط ایران مخالف است؟ آیا مردم و آوارگان فلسطینی راضی هستند؟ آیا حتی دولت خودگردان فلسطین راضی است؟ اگر جنبش فتح راضی بود، پس چرا طی روزهای گذشته تمام توافقات قبلی با اسرائیل را منتفی اعلام کرد؟ اگر گروههای مبارز فلسطینی موافق بودند، چرا در برابر اسرائیل اعلام همبستگی ملی کردند؟ آیا مردم مسلمان منطقه موافق رابطه با اسرائیل هستند؟ آیا مطمئن هستید که مردم امارات و بحرین موافق رابطه دولتهایشان با اسرائیل بوده اند؟
همه فلسطینی ها با اقدام امارات و بحرین مخالفت کردند و آن را خنجری از پشت به ملت فلسطین نامیدند. بر اساس تجربه بیش از ۷۰ ساله، اسرائیل به هیچ پیمان صلحی وفادار نمانده و به اشغالگری خود ادامه داده است. چه تضمینی هست که در آینده مدعی سایر سرزمین های اسلامی نشود؟
این اقدام امارات و بحرین تغییری در وضعیت حقوقی فلسطین به عنوان کشوری اشغال شده توسط اسرائیل ایجاد نمی کند. ضمن اینکه به شکاف در میان کشورهای اسلامی و حتی عربی دامن می زند. این اقدام آنها حتی عقب نشینی از طرح صلح عربی ۲۰۰۲ عربستان بود که صلح با اسرائیل را منوط به خروج از سرزمینهای اشغالی ۱۹۶۷، حل عادلانه مساله آوارگان و پذیرش دولت مستقل فلسطینی به پایتختی بیت المقدس ساخته بود. امارات و بحرین حتی بر مواضع اتحادیه عرب و سازمان همکاریهای اسلامی هم پایبند نماندند.
مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل تا به حال صدها قطعنامه در مورد حقوق مردم فلسطین صادر کرده که اسرائیل به هیچکدام اعتنایی نکرده است. اتحادیه اروپا هم در موضعی منطقی، با سیاست شهرک سازی اسرائیل در سرزمین های اشغالی، ادعای ارضی در مورد سایر کشورها مثل کرانه باختری رود اردن، انتقال پایتخت به بیت المقدس و ... مخالف است.

سوال۵. تقریبا همه تحلیلگران اتفاق نظر دارند که بدون موافقت عربستان سعودی، دو کشور بحرین و امارات توافق نامه را امضا نمی کردند. آیا نقشه جدید ژئوپلیتیک و اتحادی از کشورهای عربی و اسرائیل و آمریکا علیه ایران ایجاد می شود؟
    -    سال ۱۹۴۷ اعراب و فلسطینی ها قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل برای تقسیم سرزمین فلسطین و تشکیل اسرائیل را رد کردند. اسرائیل تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ با ایران رابطه داشت و لذا به اوضاع امنیتی تمام منطقه خلیج فارس با کمک آمریکا مسلط بود. بعد از انقلاب تا اکنون، اسرائیل، ایران را تهدید اصلی کشورهای خلیج فارس معرفی کرد تا همین کمبود را جبران کند. آمریکا هم با «پروژه ایران هراسی» به اسرائیل کمک کرد.
به نظر من اتحادکشورهای عربی با اسرائیل و آمریکا علیه ایران تنها یک توهم است. چون آمریکا و اسرائیل با اقدامات اخیرشان اتحاد بین کشورهای عربی را هم متزلزل کردند. ایران با سایر کشورهای عربی رابطه دوستانه و همکاری دارد. ما امارات و بحرین را هم، نه دشمن، بلکه همسایه و دوست خود می دانیم. اما آنها فریب خوردند. اسرائیل جای دوست و دشمن را برای آنها عوض کرد! دولت ترامپ هم بخاطر اهداف انتخاباتی و با تهدید و تطمیع، کشورهای منطقه را به عقب نشینی از آرمانهای اسلامی و عربی و رابطه با اسرائیل مجبور کرد. 
تجربه تاریخی نشان می دهد که هر چه حضور آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه بیشتر شده؛ ثبات، امنیت و همکاری منطقه ای کمتر شده است. آمریکا و اسرائیل تقریبا تمام کشورهای عرب خلیج فارس را به همراهی با صدام حسین در جنگ تحمیلی علیه ایران وادار کردند. اما ایران این مساله را مبنای روابط خود با آنها قرار نداد. ما در جنگ تحمیلی نشان داده ایم  که به اندازه کافی برای دفاع از خود در برابر هر سطح از تهدید، قدرتمندیم و در عین حال، خواهان صلح و امنیت در منطقه هستیم. ما بارها پیشنهاد همکاری جمعی برای امنیت منطقه و پیمان عدم تجاوز دادیم.

سوال۶. کدامیک از این دو مورد برای ایرانی ها بهتر است ، پیروزی دونالد ترامپ یا جو بایدن؟ آیا شما اعتقاد دارید که اگر بایدن پیروز شود ، به برجام بازخواهد گشت؟
    -    انتخابات، موضوع داخلی هر کشوری است. سیاست خارجی ما بر اساس حضور دمکراتها یا جمهوری خواهان در کاخ سفید تنظیم نشده است. هر کدام که رئیس جمهور آمریکا شوند، استراتژی ما عوض نمی شود. البته اگر کسی در کاخ سفید بر اساس احترام متقابل، حقوق و منافع ملت و کشور ما را به رسمیت بشناسد، ما استقبال می کنیم و پاسخ متناسب خواهیم داد.
برجام مهمترین دستاورد دیپلماسی در صد سال اخیر است. برجام تضمین منافع همه طرفهای این توافق و البته تضمین صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی بود و با پشتوانه شورای امنیت سازمان ملل امضا شد. آمریکا، در حالی که ایران به تعهداتش عمل کرده بود، یکطرفه قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرد و از برجام خارج شد. این اقدام و تحریم های ظالمانه البته فشار زیادی به اقتصاد و ملت من وارد کرد؛ اما موجب انزوای بی سابقه سیاسی آمریکا در جهان شد. امیدواریم هر کسی که به کاخ سفید می رود، از این مسیر غلط بازگردد.

سوال۷. علیرغم مخالفت سازمان ملل، آمریکا تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال کرده است. موضع کشورهای عضو اتحادیه اروپا در قبال این تحریم ها چیست؟
    -    پایبندی اتحادیه اروپا به برجام در سطح سیاسی مثبت و تقریبا قابل قبول بوده است. اما این مواضع نیازمند اتخاذ گام های عملی و حمایت جدی از اجرای کامل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. تلاشهای اروپا، مانند اعلام مخالفت با تحریم های یکجانبه آمریکا قابل تقدیر است، اما اروپا نتوانسته به تعهدات خود در برجام عمل کرده و خروج آمریکا از برجام را جبران کند. لغو خودکار هر گونه محدودیت و تحریم تسلیحاتی ایران هم بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ یکی از توافقات برجام است که باید عملیاتی شود. اتحادیه اروپا یک نهاد حامی جند جانبه گرایی و حاکمیت قانون در روابط بین المللی است و باید نشان دهد که می تواند به نحو موثری از اصول خود پشتیبانی کند.

سوال۸. ایران بارها تهدید کرده است که در صورت عدم اجرای تعهدات کشورهای عضو اتحادیه اروپا در برجام مبنی بر لغو تحریم های ایران، از توافق هسته ای خارج خواهد شد. چه خواهد شد؟
    -    سیاست ایران تعهد در برابر تعهد؛ و رویکرد ما صبر راهبردی و فرصت دادن حداکثری به دیپلماسی است. به همین خاطر بعد از خروج آمریکا از برجام به درخواست سایر طرف ها حتی بیش از یکسال صبر کردیم و به تعهدات خود کامل عمل کردیم. رئیس جمهور ایران در نامه ۸ می ۲۰۱۸ خود به سران کشورهای عضو برجام شرایط ماندن ایران در این توافق را به صراحت بیان کرده است. اگر منافع ایران از طریق برجام تامین نشود، هشدارهای مطرح شده در آن نامه عملیاتی خواهد شد. تصمیم ایران معلوم است؛ بقا و اجرای کامل برجام. اکنون توپ در زمین طرفهای مقابل است.

سوال۹. پس از ترور ژنرال سلیمانی، ایران قسم خورد که جنگ را تا زمانی که آمریکا از خلیج فارس خارج نشود دنبال کند. آیا از درگیری احتمالی مستقیم بین آمریکا و ایران هراس دارید؟
    -    این اقدام دولت آمریکا علیه فرمانده اصلی مبارزه با داعش در منطقه، بر اساس همه معیارهای بین المللی و اعلام سازمان ملل، یک عمل تروریستی و اقدام مستقیم دولت ترامپ علیه امنیت ملی ما و در جهت حمایت از داعش بود. ایران حق اقدام متقابل را برای خود محفوظ می داند، اما زمان و چگونگی پاسخ را خود تعیین خواهد کرد.
    -    ملتهای منطقه خلیج فارس مخالف حضور آمریکا هستند. مثل پارلمان عراق که خروج نظامیان آمریکایی را تصویب کرد. این واقعیتی است که آمریکا دیر یا زود باید درک کند.

سوال۱۰. همکاری اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی  بین کرواسی و ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
- روابط دو جانبه در زمینه های سیاسی و فرهنگی معمولا و به ویژه در شرایط فعلی از روابط اقتصادی جلوتر بوده است. مردم و تجار کرواسی و ایران علاقه فراوانی برای رابطه اقتصادی بیشتر دارند. همانطور که پس از برجام زمینه مساعدی ایجاد شد و دو طرف هم تا حد امکان از آن استفاده کردند. با خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم ها، برخی شرکت های کروات علیرغم اشتیاق شان به همکاری، با تهدیدهای آمریکا از میدان خارج شدند. البته روابط تجاری هرگز قطع نشده و ادامه دارد. ما ملاحظات در کرواسی را درک می کنیم اما سوال اینجاست که رابطه کرواسی با ایران یا هر کشور دیگری، چه ارتباطی به آمریکا دارد؟!
درهای اقتصاد ایران به روی کرواسی همیشه باز است. ما اخیرا لایحه مهم تشویق و حمایت از سرمایه گذاری مشترک بین دو کشور را تصویب کردیم. دو لایجه دیگر اقتصادی هم به زودی تصویب می شوند. 
در زمینه های فرهنگی و ورزشی روابط دو کشور رو به گسترش است. برنامه اجرایی روابط فرهنگی ما نهایی شده است. هنرمندان دو کشور ارتباط بسیار فعالی با هم دارند. اخیرا در یک زمان ۲ فیلم از کرواسی و ۳ فیلم از ایران در فستیوالهای یکدیگر حضور داشتند. مربی تیم ملی فوتبال ما کروات است و مربی باشگاه تکواندو یاسترب در کرواسی یک ایرانی است. بازیکنان مختلفی هم در لیگ های ورزشی دو کشور حضور دارند. از زمان مسوولیت من، ارتباط بین دو ملت افزایش یافته است. به نظر من مهمترین بخش روابط دو کشور، بخش فرهنگی است.
روز ۲۳ اکتبر علی رهبری استاد آهنگساز ایرانی که قبلا رهبری ارکستر فیلارمونیک زاگرب و تهران را هم برعهده داشته، در زاگرب برنامه ای اجرا می کند و آقای رضا فکری هم آواز خواهد خواند. 

سوال۱۱. شرکت نفت INA علاقه مند به همکاری و فعالیت در ایران بود. آیا این پروژه محقق شده است؟ شرکت دخانیات TDR در ایران فعالیت بزرگی داشت ، آیا این فعالیت ادامه یافت یا به دلیل تحریم ها  متوقف شد؟
    -    شرکت اینا اکنون هم مشتاق همکاری با ایران است. شرکت نفت ما و شرکت اینا فرصت خوبی برای همکاری داشتند و موافقت نامه همکاری هم امضاء کردند. اینا فعالیت های خود را نیز در منطقه مغان آغاز کرد. هیچ مشکلی بین ما نبود. اما با شروع تحریم های آمریکا فعالیت هایش را متوقف کرد. شرکت اینا بر اساس قرارداد باید زیان وارده به طرف ایرانی را جبران کند. اینا هم پذیرفته که خسارت را بپردازد ولی بدنبال قرارداد جدید و همکاری پس از رفع تحریم ها است. من به مسوولین شرکت اینا گفته ام که ما همواره از سرمایه گذاری شرکتهای کروات استقبال می کنیم، اما نمی توانیم پروژه های زیر ساختی کشورمان را معطل نگهداریم. شرکت TDR تعهداتش در قرارداد با شرکت دخانیات ایران را انجام داده و کارخانه تولید سیگار با سرمایه گذاری مشترک در استان مازندران ایجاد و مشغول تولید است.
رابطه با ایران سود بسیار خوبی برای شرکتهای کرواسی دارد. هر پروژه مشترکی که اجرا شده، موفق بوده است. ما هم از توسعه روابط اقتصادی فیمابین استقبال و در این جهت تلاش می کنیم.

سوال۱۲. وضعیت اقتصادی در ایران چگونه است؟
 - اقتصاد ایران دارای ظرفیت ها و فرصت های بسیار بزرگی است و ایران می تواند خیلی سریع به یک قطب اقتصادی قدرتمند و مفید برای تجارت جهانی تبدیل شود. به همین خاطر آمریکا از ابتدای انقلاب تحریم هایی مثل داماتو را در حوزه انرژی شروع و مرتب تحریم ها را گسترده کرد. در سالهای اخیر هم به گفته خودشان سنگین ترین تحریمهای تاریخ را علیه ایران اعمال کرده اند. این تحریمها یکجانبه و فقط نشانه دشمنی با ایران است.
ما به غیر از منابع داخلی نیازمند سرمایه گذاری و تکنولوژی جدید در نفت و گاز و صنایع مادر هستیم که تحریم ها مانع از انجام آن شده اند. ایران کشوری بزرگ با نیروی انسانی متخصص و جوان و منابع قابل توجه است. البته اقتصاد منطقه ما مشکلات ساختاری هم دارد که تحریمها باعث می شود ما زودتر از دیگران این مشکلات را شناسایی و حل کنیم. ما بر مشکلات فعلی غلبه خواهیم کرد.
یک ضرب المثل فارس می گوید «در بر این پاشنه نمی چرخد». اقتصاد ما به سرعت شکوفا خواهد شد و در آن زمان اولویت را به کشورها و شرکتهایی خواهیم داد که در زمان تحریم های ظالمانه آمریکا، ارتباط خود را با ما قطع نکردند.

سوال۱۳. ایران چگونه ایران علیه پاندمی کووید – ۱۹  اقدام و مبارزه می کند ؟
 - ایران توان پزشکی بسیار خوبی دارد. کادر درمانی ما از بهترین متخصصان شناخته شده جهان و با دانش بالا هستند. از جهت تولید دارو و تجهیزات پزشکی هم در سطح خوبی هستیم. در فاز اول شیوع کووید-۱۹ با استفاده از این ظرفیت ها توانستیم بیماری را کنترل کنیم. ولی تحریم ها محدودیت های زیادی در دسترسی به دارو و سایر امکانات پزشکی ایجاد کرد. از طرف دیگر شهرهای بزرگی مانند تهران با جمعیت حدود ۱۵ میلیون نفر مسائل و مشکلات ویژه ای دارند که اعمال محدودیت ها را برای مدت طولانی سخت می کند. در انتهای فاز اول ما تعداد قربانیان را بسیار کاهش دادیم. ولی وقتی کرونا ادامه یافت، تصور مردم از عدم امکان دسترسی به واکسن، خسته شدن آنان از رعایت پروتکل ها و همچنین نیاز به انجام فعالیت های روزمره اقتصادی موجب افزایش مجدد مبتلایان و متاسفانه قربانیان شده است. مثل بسیاری دیگر از کشورها و از جمله کرواسی. ما سخت در تلاشیم تا این بیماری را مهار کنیم.
ادعای مقامات آمریکا مبنی بر نگرانی آنها و آمادگی شان برای کمک به مردم ایران در مبارزه با کرونا دروغی بیش نیست. آنها تمام راههای استفاده ما از منابع مالی خود جهت تامین دارو برای بیماران مبتلا به کرونا و بیماریهای خاص را مسدود کرده اند. آمار بالای کشته های کرونا در ایران، مستقیما نتیجه تحریم های آمریکاست.
از شما بابت فرصتی که در اختیار من گذاشتید تا دیدگاه هایم را به اطلاع افکار عمومی برسانم، متشکرم.