به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با موضوع «دوبیتی خوانی» دهم تا سیزدهم آبان‌ماه در کرمان به صورت آنلاین و آفلاین برگزار می‌شود، شورای علمی این دوره جشنواره موسیقی نواحی، متناسب با سیاست‌های کلی جشنواره که در سال‌های گذشته مبتنی بر موسیقی‌های باکلام بوده است، تِم این دوره از جشنواره را بر پایۀ «دوبیتی‌خوانی» در مناطق مختلف ایران انتخاب کرده است. درباره علت انتخاب دوبیتی خوانی به عنوان تم سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با «دامون شش بلوکی» پژوهشگر موسیقی نواحی و عضو شورای علمی سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به گفتگو نشسته ایم که ماحصل این گفتگو در زیر می آید:
علت انتخاب«دوبیت خوانی» به عنوان تم سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران چه بود؟
در چهار دوره قبلی جشنواره یکی از اتفاقات خوبی که افتاد، این بود که جشنواره موسیقی نواحی موضوعی شد و هر دوره با یک موضوع برگزار شد؛ امسال رویکرد این بود که جشنواره با یک موضوع برگزار شود بر همین اساس سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با محوریت آوازی در موسیقی انتخاب شد؛ معمولا جشنواره های موسیقی با محوریت سازی برگزار می شد و کمتر به بخش آواز و کلام که یکی از مهمترین بخش های موسیقی نواحی است توجه می شد از این جهت این انتخاب، انتخاب هوشمندانه ای بود که به بخش کلام و آواز در موسیقی نواحی بپردازند.
آیا «دوبیتی خوانی» در بین اغلب اقوام ایرانی رایج است؟
بله؛ موضوعاتی که طبعا برای جشنواره ملی باید انتخاب شوند باید موضوعاتی باشند که در همه اقوام و نواحی وجود داشته باشد و «دوبیتی خوانی» یکی از آیتم هایی هست که در اکثر اقوام و نواحی ایران وجود دارد.
با توجه به تنوع زبانی و گویشی «دوبیتی خوانان» چگونه انتخاب می شود؟
در مرحله نخست باید با توجه به تنوع زبانی و تنوع گویش ها و لهجه ها در اقصی نقاط ایران یک طبقه بندی بر اساس جغرافیای فرهنگی و زبانی صورت میگرفت؛ به طور مثال زبان هایی مثل ترکی، کردی، بلوچی، عربی و اینها زبان هایی هستند که در بسیاری از مناطق ایران وجود دارند و در کنار آن هم گویش ها و لهجه های زیادی که خیلی از آنها برگرفته از زبان فارسی هستند نیز وجود دارند، زبان لری، لری بختیاری یا لری بویراحمدی و حتی لهجه های مختلف مثل لهجه شیرازی به نوعی زیرشاخه ای از زبان فارسی هستند، ما بر اساس جغرافیای زبان ها، گویش ها و لهجه ها تقسیم بندی هایی را انجام دادیم. یکی از محورهای مهم برای شورای علمی جشنواره نواحی امسال حضور هنرمندان متبحری بود که به دلایل مختلفی فرصت حضور در جشنواره را نداشتند، این افراد از لحاظ علمی و تسلط موسیقیایی خیلی قوی بودند و جشنواره آنها را برای نخستین بار دعوت کرد همچنین شورای علمی تصمیم گرفت مناطقی که در حوزه دوبیت خوانی تکنیک های خاص تری دارند را در اولویت قرار بدهد؛ به طور مثال پیشنهادی من دعوت از ایل شاهسون بود.
دلیل دعوت از ایل شاهسون برای دوبیتی خوانی چه بود؟
قوم شاهسون در مرحله اول زبان شان ترکی است و دوبیتی خوانی آنها مبتنی بر ادبیات ترکی است، در آذربایجان به دوبیتی خوانی «بایاتی» گفته می شود و همان ساختار ادبی در حوزه شاهسون «ترنیگه» نامیده می شود، «ترنیگه» مثل همین بایاتی است اما اسامی در آن فرق می کند، در ایل قشقایی به «دوبیتی خوانی» «آسانک» می گویند، در سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران «ترنیگه» شاهسون را به خاطر اینکه کمتر شناخته شده بود به عنوان اولویت معرفی کردیم.
شکل اجرای دوبیتی خوانی در ایل شاهسون چگونه است؟
شکل اجرای دوبیتی خوانی در ایل شاهسون خاص است، دوبیتی خوانی در این ایل به صورت دو نفری انجام می شود به این شکل که یک مصرع را یک خواننده می خواند و مصرع بعدی را خواننده دیگری جواب می دهد و به این تکنیک «لیلانا» می گویند. این از جهت موارد خاص اینچنینی را لحاظ کردیم که دعوت شوند.
نظر شما