قصه پر غصه «هوبره» از خراسان جنوبی تا کشورهای عربی

خبرگزاری شبستان_خراسان جنوبی: «هوبره»، طلای زنده بیابان های خراسان جنوبی به ویژه شهرستان زیرکوه است که در گذشته مردم محلی شاهد دسته های 100 تایی و 50 تایی هوبره بودند اما هم اکنون متأسفانه گونه های نادری از آن به چشم می خورد.

هوبره، پرنده با ابهت کویر خراسان جنوبی است، این پرنده بیابانگرد و سازگار با خشکی؛ نقش به سزایی در از بین بردن آفات کشاورزی«خزندگان، مارمولک‌ها و بی‌مهرگان مثل سوسک، مورچه، ملخ، حلزون، کرم و عقرب » دارد اماچشم طمع سودجویان عرب وسوسه شکارش را دو چندان کرده  و برای شکار او از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند.

زنده گیری شیوه رایج شکار این نوع  پرنده عظیم الجثه است؛ شکارچیان بومی با تله گذاری بسیار زیاد، اکوسیستم منطقه را نابود می کنند به نحوی که هیچ  حیوان گزنده ای از شر این تله ها در امان نیست.

از بین رفتن گونه های هوبره زنگ خطری جدی برای حیات و تهدیدی برای محیط زیست است اما به هر حال استان خراسان جنوبی بالاترین قاچاق این پرنده و استانی پیشرو در حفاظت پایدار از عرصه محیط و گونه هوبره هم هست.

«مسعود مستقیم»، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان هوبره را یکی از گونه های منحصر به فرد با شهرت ملی و بین المللی  می خواند و می گوید:  این پرنده پر ابهت یکی از گونه های شاخص و مهاجر پذیر کشور ایران است.

وی استان خراسان جنوبی را استانی پیشرو در حفاظت پایدار از عرصه محیط و گونه هوبره عنوان می کند و ادامه می دهد: خراسان جنوبی به دلیل  داشتن خصوصیات خاص اکولوژیکی و بیولوژیکی و تنوع زیستی در تمام فصول سال  به ویژه فصل های پاییز و زمستان شاهد حضور هوبره مشهور در کشور است.

خراسان جنوبی آلبومی از گونه های  محیط زیست ایران

مستقیم تصریح می کند: یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با استفاده از اصل حفاظت مشارکتی و کمک پرسنل مرزبانی ناجا و مسئولان و اهالی بومی و محلی، استان موفقی در زمینه حفاظت از گونه های منحصر به فرد استان هست، همچنین  این استان از تنوع زیستی زیادی برخوردار و هشت گونه گربه سان که در کشور ما وجود دارد در این استان  وجود دارد، به نوعی این استان، آلبومی از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه 16.8 درصد مساحت استان خراسان جنوبی تحت مدیریت حفاظت محیط زیست است، می افزاید: در این مورد  6.8 درصد از استاندار جهانی بالاتریم.

مستقیم با اشاره به مناطق تحت مدیریت حفاظت خراسان جنوبی شامل پناهگاه حیات وحش نای بندان طبس، بزرگترین حیات وحش کشور و زیستگاه یوز ایرانی، مناطق تحت مدیریت درمیان، سربیشه، ارک و گرنگ، شاسکوه و کجی نمکزار بیان می کند: این مناطق از اهمیت بالایی برای حفاظت از گونه های منحصر به فرد حیات وحش به شمار می آید.

تاوان سنگین شکار هوبره برای مرزنشینان

وی با بیان این مطلب که هوبره گونه ای است که اگر در زیستگاهی زندگی کند؛ متأسفانه عده ای از روی ناآگاهی و سودجویی به خاطر کسب درآمد؛ اقدام به قاچاق و تخریب شدید پوشش گیاهی در مناطق مرزی کشور می کنند، می گوید: افراد بومی با اغفال اعراب به تخریب و شکستن کیلومترها پوشش گیاهی و درختچه تاغ در منطقه و با تله گذاری اقدام به زنده گیری می کنند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی می گوید: در جریان زنده گیری هوبره سایر گونه های جانوری همانند روباه شنی و گربه شنی داخل تله های دام می افتند و جان سالم به در نمی برند، همچنین از بین بردن پوشش گیاهی منطقه بیابانی،  بزرگترین خطر با توجه به وجود بادهای 120 روزه سیستان و  ریزگردها است به نحوی که  با هیچ درآمدی نمی توان دوباره پوشش گیاهی منطقه را احیا کرد.

کشف ۲۰ هزار تله هوبره در خراسان جنوبی

مستقیم  با گذری به جمع آوری تله های شکار هوبره می گوید: با همت و زحمات پرسنل حفاظت محیط زیست استان، در هفت سال اخیر 20 هزار تله هوبره را از سطح مناطق مرزی ایران با کشور افغانستان جمع آوری و چندین باند شکارچیان غیر مجاز هوبره را با همکاری ناجا متلاشی کرده ایم اما متأسفانه باز هم روند زنده گیری هوبره ادامه دارد گرچه امروزه شاهد کاهش چشمگیر تعداد تله های کشف شده و قاچاقچیان این نوع پرنده هستیم.

وی با بیان اینکه مطلب که هوبره به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس قاچاق می شود، می افزاید: هوبره شکار غیر مجاز؛ به معنی کشتن نیست بلکه تنها زنده گیری می شود زیرا گوشت هوبره به دلیل تغذیه مارمولک و خزندگان  بسیار بد بو است و به پرنده بمب افکن معروف است، یعنی زمانی که پرنده شکار اقدام به شکار هوبره می کند، هوبره مدفوع خود را پرتاب می کند که به خاطر اسیدی بودن آن پ به صورت و چشم پرنده شکار آسیب می زند.

مستقیم ادامه می دهد: هوبره گوشت بد بویی دارد که ارزش غذایی ندارد، دلایل قاچاق در ایران و زنده گیری  آن از روی ناآگاهی، سود جویی و تنها به دلیل کسب درآمد، از آنجایی که زیستگاه هوبره، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیست، این مورد سبب نابودی هوبره می شود، اما دلیل این کشورها این است که این گونه در این کشورها تکثیر شود زیرا تکثیر هوبره، شرایط خاص همانند یوز  دارد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی هوبره را یکی از پرندگان نادر و با ارزش کشور و جز پرندگان حفاظت شده و البته در فهرست پرندگان در معرض خطر انقراض است عنوان می کند و می گوید: این پرنده در زمره پرندگانی است که در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع‌طبیعی قرار دارد اما عاقبت این پرنده با ابهت با شهرت جهانی که قاچاق می شود در پایان مرگ خواهد بود زیرا تکثیر به خاطر شرط بندی اعراب، کسب درآمد و شکار پرندگان شکاری از طریق هوبره است.

بالاترین قاچاق هوبره از خراسان جنوبی به کشورهای عربی

اکبری، مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی هم  در گفتگو با خبرنگار شبستان از قاچاق پرنده عظیم الجثه هوبره از مرزهای خراسان جنوبی خبر می دهد و می گوید: هوبره یک مصیبتی در حوزه استان و نوع رفتار ما با این حیوان است، حیوان بزرگ جثه و بی نظیر هوبره  در استان خراسان جنوبی کاهش جمعیت محسوسی داشته در حالیکه وسیع ترین و بیشترین وسعت زیستگاه های هوبره کشور در استان خراسان جنوبی است.

مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه جمعیت های خوبی به صورت بومی از هوبره داریم و جمعیت مهاجر این پرنده خوب است، می گوید: اما متأسفانه بالاترین نرخ زنده گیری و قاچاق هوبره هم در کشور مربوط به استان خراسان جنوبی است زیرا حجم کار بالا و هنوز نرخ زنده گیری و قاچاق هوبره زیاد است، بنابراین این پرنده به صورت قاچاق از عرض کشور عبور و از سمت بوشهر خارج و به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس صادر می شود.

اکبری  با اشاره به نابودی هزاران درخت و درختچه تاغ و دیگر گونه‌های حیات وحش در قاچاق «هوبره» می گوید: هرساله هزاران درخت و درختچه تاغ برای ایجاد مانع و هدایت پرنده‌ها به سمت تله‌ها قطع، صد‌ها پرنده یا پستانداران کوچک دیگر ناخواسته در این تله‌ها گرفتار شده و بیشتر آن‌ها کشته می‌شوند.

جریمه ۲۰ میلیون  تومانی برای شکارچیان هوبره

وی جریمه شکار برای شکارچیان و سودجویان این معامله قاچاق برای هر قطعه پرنده هوبره را ۲۰ میلیون تومان عنوان می کند و می گوید: وجود  ۷۰ محیط ‌بان با توجه به وسعت 15 میلیون هکتاری خراسان جنوبی و عرصه‌های وسیع استان بسیار کم است و نیازمند ۱۳۰ محیط‌ بان دیگر هستیم.

مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه متأسفانه در شهرستان های مرزی استان، به ویژه در شهرستان زیرکوه، افراد بومی و محلی، توسط افراد سودجو و اعراب اغفال به زنده گیری هوبره می شوند، گفت: زیستگاه های هوبره بسیار وسیع است و زنده گیری با تله گازی اتفاق می افتد؛ جوامع محلی به صورت دام داشت، هوبره را بدون سر و صدا زنده گیری و تحویل افراد سود جو می دهند؛ هر ساله تعدادی از این متخلفین را دستگیر می کنیم، اما چون حجم کار بالا است هنوز نرخ زنده گیری و قاچاق هوبره در استان زیاد است.

اکبری در پایان با بیان این مطلب که قاچاقچیان هوبره، نیازمند کمک افراد بومی و محلی هستند تا پرندگان را صید کنند، می گوید: یکی از وظایف ما آموزش این افراد است تا این افراد با تفکر، دانش و بینش زیست محیطی از نابودی محیط زیست خود جلوگیری کنند، لذا کارگاه های آموزشی در این باره برگزار می شود.

اما....

دود قاچاق هوبره در چشم مردم  مردم محلی

بحث منابع طبیعی و تخریب پوشش محیط زیست صدمات زیادی به بدنه کشور وارد می کند، برای شکار هوبره قاچاقچیان کیلومترها درختچه تاغ را می شکنند و کیلومترها راه های ورودی و خروجی را تله گذاری می کنند؛ از آنجایی که پوشش گیاهی ارزش زیادی در مناطق خشک و بیابان دارد و سبب تثیت خاک و جلوگیری از گرد باد می شود، اما مردم محلی به خاطر سودجوی اعراب آن را از دست می دهند که با هیچ درآمدی هم نمی توان، جبران خسارت ها را داشت، بنابراین فرهنگ سازی و آگاهی بخشی در مناطق مرزی رکن مهمی است که باید به آن توجه داشت.