خبرگزاری شبستان، رشت، مهری شیرمحمدی؛ صبحگاه امروز(جمعه، 12دی ) سکوت محله ساغریسازان با هیاهوی کودکان شکسته می‌شود. کودکانی که همراه مادران خود قرار است پیاده محله ساغریسازان را بگردند و از تک بناهای تاریخی به‌جامانده در آن بازدید کنند.
در میان شادی کودکانی که به مناسبت 12 دی، روز رشت در برنامه تور پیاده رشت گردی شرکت کرده اند، تندیس «مرد ساغری دوز» در ورودی این محله قدیمی لبخند می زند با سه لنگه کفش دوخته ای که سالهاست بالای سرش آویزان کرده است.
صبحگاه سرد دی ماه، عطر آش طوطی در میانه محله پیچیده و کدو تنبل‌هایی که «حاج رجب» در تشت مسی خود پخته است. سال‌های سال است که تابستان های حاج رجب با بستنی‌هایش خنک می‌شود و زمستان‌هایش با کدو و لبوی پخته گرم می‌شود و مردمانی که به طعم خوراک‌های سنتی این دو عادت کرده‌اند.
اگر شیوع ویروس کرونا نبود، بی‌شک تعداد شرکت‌کنندگان در برنامه‌های پیاده رشت گردی بیشتر بود و دفعات آن افزون‌تر. اما، نمی‌شد از روز رشت گذشت و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، از محله ساغریسازان دیدن نکرد.
یکی از مادران حاضر در این برنامه می‌گوید: برگزاری چنین برنامه‌هایی از نشست‌های تخصصی در سالن‌های در بسته موثرتر است زیرا کودکان و نوجوانان و دیگر اقشار جامعه از نزدیک با مفهوم بافت و خانه‌های تاریخی آشنا می‌شوند.
معاون بازآفرینی سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری رشت شخصا همراه گروه آمده تا درباره اهداف این برنامه توضیح دهد. تور رشت گردی توسط سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهرداری رشت و گروه ادبیات خلاق رشت تدارک دیده شده است، آن هم برای گروه سنی که همه امیدها بدان‌ها دوخته شده است.
«خاطره محجوب» با اشاره به تندیس مرد ساغری دوز می‌گوید: وجه تسمیه این محله، از حرفه «ساغری دوزی» شکل گرفته است. ساغری به چرمی دباغی شده حیوانات می‌گفتند که با آن نوعی کفش درست می‌کردند. در محله رودبارتان، کشتارگاهی بود که پوست حیوان ذبح شده را دباغی و سپس از آن کفش می‌دوختند. ولی اکنون این حرفه منسوخ شده است.
معاون بازآفرینی ادامه می‌دهد: نخستین سکونت‌ها در رشت در حوالی رودخانه زرجوب شکل گرفت و کم کم با توسعه آن، محلات دیگری همچون رودبارتان، ساغریسازان، بادی اله، سبزه میدان، پیرسرا و ... شکل گرفت.
محجوب می‌افزاید: رشت قدیم با آنچه امروز می‌بینیم، بسیار متفاوت است. رشت شامل چند محله قدیمی با خانه باغ‌های بزرگ بود و در هر محله، مسجد، حمام و بازار فروش محصولات محلی وجود داشت که نیاز ساکنان را برطرف می‌کرد.
وی با اشاره به شکل‌گیری بازار اصلی شهر و کاروانسراهایی که به‌خاطر تجارت ابریشم رونق داشت، ادامه می‌دهد: بافت ساغریسازان در امتداد بازار اصلی و هسته مرکزی شهر بود. در دوران پهلوی اول و دوم با احداث خیابان‌های امام، مطهری و شریعتی، هسته سکونتی از بافت بازار جدا شد و متاسفانه با توسعه شهر بدون لحاظ کردن حفظ بافت های تاریخی، خانه‌های قدیمی تخریب و جای آن آپارتمان‌های چند طبقه ساخته شد. به نحوی که در حال حاضر در محلات قدیمی تنها تک بنای تاریخی به‌جامانده است.
توضیحات معاون بازآفرینی در امتداد مسیر رشت گردی ادامه دارد و درباره خانه‌ها و مالکین آنها توضیح می‌دهد. از ساکنان قدیمی این محله از خاندان تاجر و با نفوذ سمیعی، از خانه‌ای که متعلق به نوه دختری ناصرالدین شاه قاجار بود و اکنون بخشی از آن به عنوان«کافه ترنج» تغییر کاربری یافته است. از حمام حاجی، مسجد حاج سمیع و مسجد گلدسته ساغریسازان که در دوره قاجار ساخته شده بود و گلدسته آن در زلزله سال 1369 تخریب و تابستان سال گذشته توسط یک خیر به نام قطب زاده از نو ساخته شد.
از خانه نصرت اعظم سمیعی می‌گوید که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. خانه‌ای که گفته شده، کودکی‌های پروفسور مجید سمیعی را به یادگار دارد و بعدها به آموزش و پرورش هدیه شد و مدتها به‌عنوان مدرسه تغییر کاربری پیدا کرد. از سردر زیبای حمام حاجی و کاشیکاری‌هایی که اخیرا توسط اداره کل میراث فرهنگی مرمت شده است.
از خانه علوی، بقعه خواهر امام، از خانه مفخم السلطنه و تالش خان و مدرسه دخترانه شاهدخت که خراب کردند و ده‌ها عمارت باشکوه دیگر که نابود گشت.
معاون بازآفرینی از فعالیت‌های این حوزه در شهرداری رشت گفت که تلاش دارد سرو سامانی به فضاهای شهری به لحاظ کارکرد بدهد و شناسایی و کمک به احیا و مرمت ساختمان قدیمی بخشی از این فعالیت‌هاست.
محجوب ادامه می‌دهد: تقسیم عادلانه خدمات برای محلاتی که از امکانات کمتر برخوردار شده‌اند، بخش دیگری از فعالیت‌های حوزه بازآفرینی است.
درهای کشیده و پنجره‌های عمودی و سقف‌های سفال چین خانه‌های سمیعی، علوی، تالش خان و حیاط های مشجر به بازدیدکنندگان رنگ و بوی زندگی می‌بخشد و انگار در ناخوداگاه هر بیننده‌ای معنای زندگی را متبادر می‌کند.
مسئول گروه ادبیات خلاق که برای اجرای این برنامه همکاری کرده است، می‌گوید: امروزه شیوه‌های آموزش به کودکان بسیار تغییر کرده است.
«دلارام جباری» می‌افزاید: گروه ادبیات و نگارش خلاق کودکان و‌نوجوانان، با درنظر داشتن شیوه‌های نوین آموزشی در حوزه‌ی انسانگرایی، به دنبال فراهم کردن بستری برای افزایش تجربهی زیست کودکان است.
وی، با اشاره به انتخاب 12دی به عنوان روز رشت تصریح می‌کند: فارغ از اختلاف‌نظرهایی که برای انتخاب چنین تاریخی برای گرامیداشت این روز وجود دارد، روز رشت بهانه‌ای است تا به دنبال راه‌کارهایی برای توجه به هویت‌یابی محلی کودکان و نوجوانان باشیم. موضوع مهمی که به نظر می‌رسد در عصر جدید روبه فراموشی است.
جباری تاکید می‌کند: یکی از چالش‌های بزرگ نسل جوان امروز جامعه ما چالش هویتی است. نسل امروز نسبت به نسل گذشته، همگرایی هویتی کمتری دارد. بنابراین، دسترسی به نمادهای فرهنگی، تاریخی، بومی و آیینی شهر و آشنایی با زیست بوم منطقه‌ای بخشی از هویت محلی محسوب می‌شود. کسب هویت محلی، در نهایت احساس تعلق فرد به ارزش‌ها،نمادها، آیین و رسوم ملی را نیز افزایش می‌دهد. در واقع هویت محلی بخشی از هویت ملی است و لازم و ملزوم یکدیگرند.
مسئول گروه ادبیات خلاق می‌افزاید: توجه به هویت محلی از دوران کودکی که خاستگاه، ریشه و بنیاد اساسی هویت هر انسانی را تشکیل می‌دهد، شکل می‌گیرد. در همین راستا بهترین نوع آموزش قرار دادن کودکان در بستر تاریخی و فرهنگی شهر است.
جباری ادامه می‌دهد: گروه ادبیات و نگارش خلاق کودکان و نوجوانان رشت، با هدف توجه به حفظ میراث فرهنگی و بافت بومی شهر رشت با کمک حوزه بازآفرینی سازمان عمران شهرداری رشت، اقدام به برگزاری این برنامه کرد و با استقبال بسیار خوبی از سوی خانواده‌ها و کودکان هشت تا ۱۲ سال مواجه شد.
وی ابراز امیدواری کرد، با تداوم اجرای چنین برنامه‌هایی، برای پاسداشت هرچه بهتر فرهنگ غنی شهر و کشورمان گام اساسی برداریم.
رشت گردی کودکان با لباس‌های زیبای محلی، از ابتدا تا انتهای ساغریسازان ادامه داشت. عطر چای محلی در خانه طیبی که تبدیل به کافه چرخ شده، خستگی کودکان را می‌زدود و ضرب آهنگی که کودک رشتی در کافه می‌نواخت، تا عمق سفال‌های سقف و سنگفرش حیاط تا عمق اندیشه کودکان به یادگار بماند. به آن امید که دیگر خشت و ساروج هیچ عمارت دیگری، رنج کلنگ و تیشه نبیند.
نظر شما