به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، زباله و پسماند از جمله مسائل مهمی است که بسیاری از شهرها و روستاهای استان گیلان با آن درگیر هستند و برای حل آن راهکارهای مختلفی را در دستور کار قرار می‌دهند. در گیلان عمده زباله های رشت به سمت لندفیل سراوان و یا کارخانه کود آلی لاکان می‌رود تا بازیافت شود اما سوال اینجاست که چه بر سر زباله شهرهای کوچک و روستاها خواهد آمد.
تولید پسماند به عنوان باقیمانده کالای مصرفی در زندگی امروزی بشر امری اجتناب‌ناپذیر است اما متاسفانه ترویج و عمیق شدن فرهنگ مصرف گرایی به افزایش حجم تولید زباله دامن می‌زند و در کنار بی‌توجهی به محیط زیست و مسئولیت‌های مدنی تاکنون نتیجه‌ای جز رهاسازی و انباشت زباله در دامان طبیعت نداشته است. مدت‌های زیادی است که شهرهای مختلف استان گیلان از انباشت زباله رنج می‌برند و در کنار چالش بزرگ سراوان، چالش های دیگری هم در دیگر شهرهای استان گیلان ایجاد شده است.
از چالش‌های جدید انباشت زباله در استان گیلان، زباله های روستاهای مختلف است که به حال خود رها شده است، طی ابلاغ جدید مسئولان پسماند استان گیلان، دهیاران موظف به جمع‌آوری سطل‌های زباله از سطح روستا شدند و در واقع جمع‌آوری زباله از روستاها را به حال خود رها کرده‌اند. این بدان معناست که زباله خانوارهای مختلف روستایی، در بخش‌های مختلف روستا انباشته می‌شود و روستائیان به صورت خودجوش اقدام به دفع و یا سوزاندن زباله در مکان‌های مختلف روستا می‌کنند.
سوزاندن زباله‌ها از مخاطرات جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود زیرا دود ناشی از آن قاتل خاموش برای محیط زیست است و تنفس انسانها و تمامی موجودات زنده را به خطر می‌اندازد. همچنین سوزاندن زباله و پسماند علاوه بر اینکه سبب تشدید بیماریهای قلبی و ریوی می‌شود، تحریک‌های پوستی و چشمی را در افراد به دنبال دارد. تولید گازهای سمی دی اکسید هم از دیگر پیامدهای ناگواری سوزاندن زباله و پسماند است که می‌تواند منجر به افزایش سرطان و دیگر بیماری‌ها شود و تاثیرات منفی روی محصولات کشاورزی بر جای بگذارد.
ساماندهی زباله‌های شهرها و روستاها امری است که هر چه سریع‌تر باید تدبیری برای آن اندیشید تا از مخدوش شدن چهره روستاها و شهرها جلوگیری به عمل آمده و هزینه بیشتری به مردم تحمیل نشود.
عظیم احدی فر کارشناس مسئول پایش پسماند محیط زیست استان گیلان در همین راستا عنوان کرد: از سال ۶۳ تاکنون مرکز دفن سراوان به عنوان بزرگترین مرکز دفن زباله شمال کشور فعال است و علاوه بر شهر رشت زباله تعدادی از شهرها و روستاهای دیگر هم به اینجا منتقل می‌شود.
احدی فر با بیان اینکه عدد شیرابه سمی خروجی از لندفیل سراوان به دلیل نبود هیچگونه زیرساختی در این محل قابل محاسبه نیست تصریح کرد: عدد شیرابه سمی تولیدی از این لندفیل بین هفت تا ۱۵ لیتر بر ثانیه برآورد می‌شود که از طریق رودخانه‌ها و جمعیتی حدود یک میلیون نفر عبور میکند و به تالاب انزلی می‌رسد.
کارشناس مسئول پایش پسماند محیط زیست استان گیلان افزود: ۲۶ مرکز دفن زباله در سراسر استان گیلان وجود دارد که شاید یکی از قابل مدیریت ترین آنها به دلیل نوع توپوگرافی منطقه همین لندفیل سراوان است.
وی با بیان اینکه از سال ۶۳ تا ۸۳ در کشور قانونی برای مدیریت پسماند وجود نداشت و هم‌اکنون هم در کشور ساختار مشخصی برای این امر وجود ندارد اذعان کرد: در سال‌های اخیر چند برنامه برای مدیریت شیرابه لندفیل سراوان در دستور کار قرار گرفت اما تا این لحظه هیچکدام از این برنامه‌ها به نتیجه نهایی نرسیده است.
احدی فر ابراز داشت: برای مدیریت پسماند همانند مثلاً شرکت آب و فاضلاب کشور، ما به یک ساختار ملی نیازمندیم تا بدین وسیله بتوانیم یک اشل ملی برای مدیریت زباله تهیه کنیم، زیرا پراکندگی کار در این حوزه باعث می‌شود که نتوانیم طرح جامع و اجرایی را در حوزه زباله تعریف کنیم.
کارشناس مسئول پایش پسماند محیط زیست استان گیلان ادامه داد: عدم ثبات در مدیریت‌ها و کارآمدی مدیران انتخابی و یا انتصابی موجب می‌شود با اینکه دستورالعمل‌ها و مسیر مشخصی برای مدیریت زباله تعریف شده نتوانیم هیچ خروجی مثبتی را در این راستا شاهد باشیم.
وی سازمان حفاظت محیط زیست را طبق ماده ۲۳ سازمان ناظر بر مدیریت پسماند خواند و گفت: متاسفانه سازمان محیط زیست آمده و در استان گیلان از ۱۸ شهردار شکایت قضایی انجام داده است و این شکایات که از سال ۱۴۰۰ تاکنون بوده و در دستگاه قضایی در دست بررسی است.
احدی فر یادآور شد: اعتبار لازم برای اجرایی ساختن بسیاری از پروژه‌های مدیریت پسماند از کل اعتبارات عمرانی دو سال شهرداری‌ها بیشتر است در نتیجه شهرداری‌ها نیاز به حمایت و منابع دارند هر چند که انتظار است شهرداری‌ها بر اساس اعتبارات موجود اقدامات لازم در حوزه مدیریت پسماند را انجام داده و به دنبال جذب منابع جدید باشند.
وی جمع‌آوری مخازن جمع‌آوری زباله از روستاها را بدون انجام طرح‌های مشارکتی، آموزش فراگیر و مدیریت زباله اقدامی بی سرانجام خواند و گفت: بسیاری از روستاهای استان گیلان درگیر گردشگری هستند و واقعا جمع‌آوری سطل‌های زباله چه کمکی می‌تواند به مدیریت پسماند استان انجام دهد.
«محمد دهدار» عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان هم در مورد طرح جمع‌آوری سطل‌های زباله در روستاها عنوان کرد: این طرح متاثر از فرآیند مدیریت پسماند در لندفیل‌های استان گیلان است زیرا این نتیجه حاصل شده که حجم زیادی از زباله ورودی به لندفیل ها از روستاهاست.
دهدار در مورد همین طرح اضافه کرد: مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که از بین ۲ هزار روستای کدداری که ما در بخش جلگه استان گیلان داریم در یک رقابت عجیبی ماشین‌های حمل زباله دارند و در حال جمع‌آوری زباله و انتقال آن به محل دفن شهری هستند.
وی اذعان کرد: زباله‌های روستایی حدود ۳۰ درصد از زباله های کل تولید شده در استان گیلان را در بر می‌گیرد اما اتفاق بدی که در اینجا رخ داد این بود که با جمع‌آوری سطل‌های زباله، این زباله از روستاها جمع نشد و تغییری در رفتار مردم برای مدیریت زباله و آموزش برای تولید کمتر آن صورت نگرفت.
عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان افزود: متاسفانه زباله روستایی هم اینک در حاشیه روستاها و رودخانه‌ها رها شده که این موضوع بدون شک معضلات جدیدتری را در حوزه آلاینده‌ها برای استان گیلان به دنبال خواهد داشت.
دهدار اظهار داشت: سه کارخانه کود آلی در استان گیلان برای تولید کمپوست از زباله‌ها وجود دارد که همه آنها در مقصد زباله را تفکیک می‌کنند در حالیکه این زباله مخلوط باید در داخل منازل جداسازی شود.
به گزارش خبرگزاری شبستان، استانداری گیلان اعلام کرده تا پایان سال ۱۴۰۱ لندفیل سراوان بسته خواهد شد و هیچ زباله ای به این مرکز دفن انتقال پیدا نخواهد کرد، همچنین طرح‌هایی نیز در حوزه مدیریت پسماند در شهرستانهای مختلف در حال اجراست که باید منتظر بود و دید که در آینده نزدیک چقدر برنامه‌های اشاره شده به نفع استان گیلان و برنامه نجات آن از انباشت زباله و پسماند تمام خواهد شد.
نظر شما