به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، از صدر اسلام تاکنون مساجد در دوره های تاریخی گوناگون، جایگاه و کارکردهای مهمی در عرصه های فرهنگی، تبلیغی، اجتماعی، خدمت رسانی و ... داشته اند و امروز نیز باید هر کدام از این جایگاه ها و کارکردها به نوعی تقویت شوند، چرا که تحقق این مهم عامل جذب گروه های مختلف مردم به مسجد است. در همین راستا گفت و گویی با حجت الاسلام «حمیدرضا غریب‌رضا»، مدیر موسسه گفت و گوی دینی وحدت ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح این گفت و گو را می خوانید:
مستندات دینی در مورد جایگاه مسجد چقدر می تواند زمینه ساز تبدیل مساجد به تراز اسلامی شود؟
در نگاه اسلامی، مسجد راهبردی‌ترین پایگاه اجتماعی است که مهمترین نقش مثبت و سازنده‌اش تمدن سازی، جامعه سازی دینی و محوریت در ترویج سبک زندگی اسلامی محسوب می شود و در بعد سلبی هم، مهمترین کارکردش مقاومت در برابر تهاجم فکری و فرهنگی دشمن و دفع این تهاجم‌ها و حمله متقابل به دشمن در عرصه های فکری، فرهنگی و رسانه‌ای است.
مستندات دینی اعم از آیات و روایات درباره مسجد بسیار است. برخی از این مستندات بیانگر فضائل مسجد و برخی که عمدتا سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است، بیانگر کارکردهای متنوع اجتماعی و فرهنگی مسجد در رفتار معصومان(ع) است. حکومت بنی امیه مرکز حاکمیت دینی را از مسجد جدا و با کاخ سازی نظام پادشاهی را احیا کرد. اما امیرمومنان علی(ع) بنا به سیره پیامبر اعظم(ص) مسجد کوفه را مرکز حاکمیت دینی قرار دادند و از این مسجد، جهاد تبیین، مدیریت نظامی و امنیتی، دیدارهای دیپلماتیک با هیات های خارجی، قضاوت بر اساس عدالت علوی و تربیت اخلاقی جامعه را به عهده گرفت.
مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی نقش اثرگذاری داشته اند و مبدا شکل گیری انقلاب بودند، در دوران دفاع مقدس نیز پشتیبانی و اعزام به جبهه از این پایگاه بود، در حال حاضر خانه های خدا در تمدن سازی چه نقشی دارند و چگونه این نقش را باید ایفا کنند؟
در گام دوم انقلاب، جوانان مسلمان و انقلابی وظایف خطیر و سنگینی به عهده دارند. مسجد با داشتن فضای معنوی علاوه بر ساخت عناصر جهادی در عرصه فکر و فرهنگ و سیاست، بهترین میدان برای تحقق اهداف و راهبردهای گام دوم انقلاب اسلامی است. در عرصه روشنگری اجتماعی و بصیرت افزایی هم مسجد پایگاه اصلی جهاد تبیین و بیان حقائق و پاسخ به شبهات است.
در عرصه عدالتخواهی و مبارزه با فقر و فساد و تبعیض، این پایگاه مرکز تربیت مطالبه گران آراسته به اخلاق اسلامی و ملتزم به قانون و شریعت و خط ولایت است و در عرصه ارتباط مسئولان و مردم نیز مسجد، مرکز شنیدن مشکلات و مطالبات مردم و پاسخگویی مسئولان به افکار عمومی است.
یکی از موضوعات مهم در عصر کنونی، فراهم کردن زمینه گفت و گو و برپایی کرسی های آزاداندیشی به منظور تبادل نظرات است، نقش مساجد در فراهم کردن زمینه گفت و گو میان گروه های مختلف جوانان چیست؟
همانطور در روایات شیعه وارد شده، امام صادق(ع) با بزرگترین شخصیت‌های کافر و غیرمعتقد به خدا، در کنار قبر پیامبر اعظم (ص) گفتگو‌های اعتقادی روشن و قانع کننده داشتند. یقینا مسجد حرمت و آداب معنوی و فقهی خاص به خود را دارد که باید توسط همگان رعایت شود در عین حال باید چنان جاذبه‌ای اجتماعی داشته باشد که بتواند اقشار مختلف جامعه را جذب و به سوالات آنها پاسخ شفاف و قانع کننده داده شود. سعه صدر و ایجاد فضای گفتگو، با رعایت آداب انسانی و اسلامی آن ضرورتی بی بدیل برای جامعه کنونی ما است که مساجد می‌توانند فعال ترین عنصر اجتماعی نقش آفرین در این عرصه باشند.
مقام معظم رهبری همواره بر موضوع جهاد تبیین تاکید داشته اند، امروز ائمه جماعات و خطبا چگونه می توانند از ظرفیت مساجد برای تحقق موضوع جهاد تبیین استفاده کنند؟
در عرصه جهاد تبیین یا گفتگو، دو عنصر اساسی برای تاثیرگذاری و ایجاد تحول و تغییر فکری و فرهنگی وجود دارد که ائمه جماعات و خطبا به جهت جایگاه علمی و معنوی اجتماعی خود به بهترین شکل می‌توانند این دو عنصر را محقق کنند. برآیند انجام این دو وظیفه زمینه ساز هدایت و روشنگری و ایفای نقش موثر جهاد تبیین خواهد بود:
اول اینکه عنصر بیانی و فکری، قوت استدلال و جامعیت بیان و در نظر داشتن عوامل مختلف در تحلیل یک پدیده، روشن و شفاف بودن محتوای ارائه شده و قدرت بالای مجاهد تبیین در کشف مغالطه‌ها و سفسطه‌ها، ارائه تحلیل صحیح به شکل ایجابی، ساخت منظومه فکری برای مخاطبان و ارائه دیدگاه راهبردی و نجات مخاطبان از غرق شدن در جزئی نگری و ارائه منطق فکری و روش تحلیل سیاسی و دادن توانایی تشخیص حق از باطل توسط مخاطب است.
مولفه دوم هم بحث عنصر معنوی و اخلاقی، ایفا کردن نقش پدر و برادر بزرگتر دلسوز برای مخاطب، احترام به شخصیت و رعایت کرامت انسانی و اسلامی مخاطبان، برقراری رابطه دوستانه و صمیمانه و برادرانه با مخاطبان، تعامل با مخاطب از بُعد رحمت و محبت دینی، دادن فرصت برای ابراز وجود و شخصیت اجتماعی به مخاطب است که باید مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما