سفر به سرزمین «وَیو» و گردنه حیران

به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان- مهری شیرمحمدی؛

تعطیلات نوروز فرصت خوبی است تا با تامل بیشتری جاذبه‌های تاریخی و طبیعی شهرستان‌های گیلان را ببینیم. شهرستان آستارا، غربی‌ترین شهرستان گیلان است و به دلیل نزدیکی به استان اردبیل از یک سو و هم مرزی با کشور آذربایجان، ترکیب جمعیتی و فرهنگی متنوعی دارد. مرز بین ایران و جمهوری آذربایجان با رودخانه «آستاراچای» جدا می‌شود.

آستارا معروف به شهر بام‌های سفالی است. هرچند در سال‌های اخیر معماری بومی منطقه دستخوش تغییرات جدی شده است. طبیعت بی‌نظیر حیران و مجموعه تفریحی تله کابین و سورتمه ریلی حیران، تالاب حفاظت شده استیل، آبشار لاتون، دبیرستان های تاریخی شهید مدنی و حکیم نظامی آستارا و عروسک دومتر ویو، خرید از بازارچه مرزی و ساحلی آستارا، جاذبه‌های این شهر مرزی است. طعم خوراکی‌های لذیذی همچون؛ رب ازگیل، رب به، رب آلوچه وحشی، لونگی  اردک و ماهی، باسترما و نان محلی چورک برای همیشه خاطره انگیز خواهد بود.

*تالاب استیل و توسکاهای شناور

تالاب حفاظت شده استیل، در هفت کیلومتری تالش به آستارا قرار دارد. این تالاب یکی از مناطق نمونه گردشگری آستاراست. نزدیکی به ساحل دریا از یک سو و قرار گیری در پای کوه، مناظر بکر و دلفریبی از این تالاب ایجاد کرده است. این تالاب، یکی از مقاصد زمستان‌گذرانی پرندگانی است که در فصل سرما از سیبری مهاجرت کرده و به سواحل جنوبی دریای کاسپین می‌آیند.

اما مهمترین زیبایی تالاب استیل که آن را از دیگر تالاب‌های گیلان متمایز می‌کند، وجود درختان توسکای شناور در آب است. درخت توسکا از جمله درختان جنگل‌های هیرکانی و آب دوست است. ریشه‌های این درخت در تالاب شناور بوده و در پهنای آب جابجا می‌شوند.

سال 1384، تالاب استیل به‌عنوان یکی از پنج منطقه نمونه گردشگری گیلان معرفی می‌شود.

*مدرسه تاریخی حکیم نظامی آستارا

مدرسه حکیم نظامی و شهید مدنی آستارا، از جمله مدارس تاریخی شهر آستارا هستند که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. مدرسه حکیم نظامی این شهر از قدمت بیشتری برخوردار بوده و گفته می‌شود نیما یوشیج، پدر شعر نوی ایران، از معلمان این مدرسه بوده است. این مکان آموزشی در سال 1287 خورشیدی و در اواخر حکومت قاجار تاسیس می‌گردد. به دلیل نزدیکی شهر مرزی آستارا با شوروی سابق، این شهر بستر تحولات فرهنگی زیادی می‌شود و جمعی از فرهنگ دوستان آستارایی به دلیل تماس با افکار جدید در آن سوی مرزها برای توسعه فرهنگی مردم، این مدرسه را می‌سازند.

بخش‌هایی از این مدرسه تبدیل به موزه شده است. برای رفتن به این مدرسه می‌باید به بلوار بسیج، میدان نماز و خیابان امام خمینی رفته و از موزه مدرسه حکیم نظامی دیدن کنید.

*مجموعه تفریحی حیران

حیران نام روستایی ییلاقی است که در 30 کیلومتری آستارا قرار دارد. حیران از سه بخش حیران علیا، وسطی و سفلی تشکیل شده و به دلیل قرار گرفتن در رشته کوه‌های غرب گیلان، دارای مناظر بکر و طبیعی است. هرچند در سال‌های اخیر، ویلاسازی‌های بی‌ضابطه طبیعت منطقه را تخریب کرده است، اما قرار گیری گردنه‌هایی که در ساعاتی از روز پوشیده از مه غلیظ است، این منطقه را رویایی کرده است.

اگر به حیران رفتید، از مجموعه تفریحی حیران شامل تله کابین، سورتمه ریلی و مجموعه پذیرایی و... بهره مند شوید. بخشی از تله کابین حیران در جنگل‌های فندقلو استان اردبیل قرار گرفته است و در زمان‌هایی که مه بالا می‌آید، گویی کابین‌های تله کابین در میان ابرها سیر می‌کنند.

*روستای گردشگری کوته کومه و عروسک دومتری آن

در ورودی روستای گردشگری کوته کومه، بتازگی عروسک دومتری بنام «ویو» نصب شده که سمبل این منطقه است.  این مجسمه دومتری بر روی یک ستون یک متری نصب شده است.

« وَیو » در زبان تالشی رایج در شهرستان آستارا به معنای عروس می‌باشد و عروسک وَیو یکی از صنایع دستی تالشان بومی شهرستان مرزنشین آستارا و به نوعی برگرفته از فرهنگ اصیل مردم این منطقه است.

علاوه بر این مجسمه، مجسمه سنگی عروس مانندی در ارتفاعات شهرستان آستارا وجود دارد که بومیان به آن «وَیوئَه سغ» به معنای سنگ وَیو(عروس) می‌‌گویند.

مهارت دوخت عروسک سنتی ویو با شماره ثبتی ٢٤٩٧ در تاریخ ۲۱ دی ماه ۱۴۰۰ خورشیدی در فهرست میراث ناملموس ثبت گردید.

*آبشار لاتون، طویل ترین آبشار ایران

اگر قصد دیدن طویل ترین آبشار ایران را دارید، به شهرستان آستارا بروید. آبشار لاتون در روستای کوته کومه و در یک منطقه ییلاقی قرار گرفته است. مسیر پیاده روی تا دسترسی به این آبشار، پوشش جنگلی بکر و زیبایی دارد. آبشار لاتون در سال 1399 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

اگرچه آبشار از فاصله 600متری قابل رویت است، اما برای رسیدن به حوضچه آبشار باید به روستای قدیمی آسیو شوان بروید.