خبرگزاری شبستان: در مطلب پیشین به مبانی فکری که جمعیت اخوان المسلمین بر اساس آنها در مصر پایه ریزی شد و نیز تغییر رویکرد آنها از مبارزه مسلحانه به اقدامات فرهنگی اشاره شد. در این نوشتار می کوشیم عقاید بنا که متاثر از استادان او بوده و بر این نهضت تاثیری غیرقابل انکار داشته است را بررسی کنیم.
یکی از اساتید با واسطه حسن البنا شیخ محمد عبده از برادران اهل تسنن است که وی از شاگردان سید جمال الدین اسد ابادی به شمار می رود. سید جمال الدین شیعی از مصلحان جهان اسلام بود که در برابر استعمار و غرب ایستادگی کرد و تلاش داشت در سایه وحدت اسلامی عزت را به مسلمانان بازگرداند. پس از سید جمال، دومین شخصیتى که نامش به عنوان مصلح در جهان تسنن، بالخصوص در جامعه عرب، برده مىشود شیخ محمد عبده شاگرد و مرید سید جمال است. عبده روح و زندگى معنوى خود را مدیون سید جمال مىدانست.
اهمیت شناخت و مرور بر آراء و عقاید حسن البنا موسس و رهبر اخوان المسلمین لزوم وحدت اسلامی خاصه در این زمان که بحث وحدت و مقاومت اسلامی از مسائل مهم سیاسی و اجتماعی شده است را دو چندان می سازد.
هر چند اخوان المسلمین بعد از حسن البنا تغییراتی به خود گرفت اما اندیشه هایی در نهضت اخوان المسلمین به عنوان جنبش فرهنگی سیاسی اسلامی مندرج است که راه را مذاکرات و وحدت اسلامی هموار می سازد و از نفوذ غرب و اندیشه های صهیونیزم بازداری می کند.
نقد سکولاریزم و مبارزه با فرهنگ انحرافی غرب
از نکات مهمی که در اندیشه حسن البنا و منش سیاسی وی می توان یاد کرد نقد سکولاریزم، مقابله با فرهنگ انحرافی غرب ، باور به اسلام به عنوان نور هدایت، مقابله با صهیونیزم ، وحدت ، جهاد، باور به مردم و... است.
او فردی معتقد و پایبند به شریعت بود. شاگردان و شخصیت هائی که به او روی آورده اند، وی را به عنوان یک رهبر دینی می شناخته اند. حسن البنا حافظ قرآن بود و بخشی از اقدامات وی را می توان نشاءت گرفته از باورهای قرآنی او دانست. نکته دیگر در اندیشه مذهبی او که در فعالیت های سیاسی اجتماعیش بروز کرد مسئله امر به معروف و نهی از منکر بود.
نشر تعالیم اسلامی در همکاری با جمعیت حصافیه
البنا از آن جا که او از شاگردان و مریدان شیخ عبدالوهاب حصفی از مشایخ صوفیه بود، از افکار و تعالیم طریقه حصافیه تأثیر پذیرفته، با جمعیت خیریه حصافیه واقع در محمودیه که در جهت نشر تعالیم اسلامی و مبارزه با منکرات و مقابله با تبلیغات هیئتهای مسیحی فعالیت داشت، به همکاری برخاست.
شاید بتوان مدعی شد مسئله امر به معروف و نهی از منکر نقش بسیار مهمی در تفسیر آراء و فعالیت های بعدی حسن البنا داشت.
جنبه دیگر آراء و شخصیت او را باید صبغه عرفانی و عبادی دانست. آشنائی حسن البنا با شیخ حسنین حصافی نخستین پیر و پیشوای فرقه حصافیه ، ورود حسن البنا به وادی عرفان را در زندگی این مصلح رقم زد. وی از رویا های صادقانه خود نیز در مواردی سخن گفته است.
گرایشهای صوفیانهای در حسن البنا وجو داشته است. یکی از مرشدان طریقت او «شیخ زهران» بود که بنا در سالهایی که در دانشسرای مقدماتی در «دمنهور» درس میخواند، با وی آشنا شد. شیخ زهران مردی عابد، اهل دل و از پیروان «شیخ عبدالوهاب حصافی» بود و بنا هر شب بین نماز مغرب و عشا در درس او حضور مییافت و در حلقه ذکر آن جماعت همراه میشد ... در حلقه درس شیخ زهران کتاب «المنهل الصافی» که در فضایل «شیخ حسنین حصافی» نخستین پیر فرقه حصافیه و پدر شیخ عبدالوهاب حصافی است، تدریس میشد و آشنایی بنا با سیره عملی شیخ حسنین، او را شیفته خود گردانید و با انگیزهای تمام، تحت تأثیر افکار او قرار گرفت.
مکابته با پادشاهان عرب برای اجرای احکام شریعت
حسن البنا طی چهار سال تحصیل در دانشسرای عالی اصول تبلیغ و انتشار آراء و عقاید را به خوبی فراگرفته بود، لذا توانست از این این قابلیت و استعداد درونی بهره گیری کند و بعد از تشکیل اخوان المسلمین به خوبی به تبیین اصول بنیادی تفکر جمعیت بپردازد. وی به مسافرتهایی دست زد و در کنار نشر احکام و شعایر دینی، به طور عملی به مبارزه با فساد و بیدینی پرداخت. «افکار حسن بنا که در قالب سخنرانیها و نوشتهها در روزنامه اخوان المسلمین انتشار مییافت و سرانجام در کتابی به نام «مجموعة الرسائل» گردآوری شد. «پس از گسترش اخوان المسلمین در مصر، حسن بنا تلاش وسیعی برای گسترش دعوت اخوان در سطح جهان اسلام و به ویژه میان دولتها و حاکمان مسلمان آغاز کرد. وی از سال 1935م به بعد نامههای زیادی به برخی از نخست وزیران و پادشاهان عرب و مسلمان نوشت و عمده ترین خواستههایش نیز اجرای احکام شریعت و اصلاح جامعه اسلامی بر اساس دیانت و دعوت به احتراز از غربزدگی بود. (حسن بن احمد بن عبدالرحمن البنا (1324- 1368ق)(1285- 1327ش: ابوالحسینی، رحیم).
پایان پیام/
نظر شما