به گزارش خبرگزاری شبستان از کرمان؛ علی رشیدی؛ چهارشنبه(۲۳ خرداد) در نخستین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی با موضوع علل فرونشست زمین در استان کرمان با اشاره به اینکه این پدیده از ۲۰ سال قبل در کشور مورد توجه قرار گرفته و مطالعات آن به صورت جدی آغاز شده؛ افزود: اولین بار در دهه ۸۰ طرح ملی احیا و تعادل بخشی منابع زیر زمینی با ۱۵ پروژه در سطح کشور مطرح شد.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب خاوری کشور با افزودن اینکه قانون مدیریت بحران در سال ۹۸ مخاطرات مربوطه را به صورت جامع مد نظر قرار داد؛ گفت: در سال ۱۴۰۰ تکلیف دستگاه‌ها با توجه به کارگروه سازگازی با آب تعیین شد.
وی ادامه داد: در جنوب استان با توجه به میانگین بارندگی، فرونشست دیرتر رخ می دهد و از این حیث شرایط بهتری وجود دارد اما بیشترین میزان فرونشست نقطه‌ای زمین در 10 سال گذشته در صوغان، دشت رفسنجان، دشت کرمان و زرند بوده و جاهایی که آب مدیریت شده این خطر رفع شده مثل دشت بم اما در دشت وسیع جازموریان در آینده نزدیک بحران خواهیم داشت.
حمید علیدادی سلیمانی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان با اشاره به متوسط بارندگی سالانه استان که ۱۳۰ میلیمتر است؛ اظهار کرد: میزان بارندگی در شمال با جنوب استان متفاوت است.
وی با افزودن این مطلب که در کل کشورهای دنیا براساس مطالعات انجام شده جایی که زیر ۲۰۰ میلیمتر بارندگی است درخت کاشت نمی‌شود؛ تصریح کرد: این در حالی است که برداشت از آب های زیرزمینی استان کرمان نزدیک ۶ و نیم میلیارد مترمکعب است که به منظور تعادل باید به حدود ۴ میلیارد مترمکعب برسد.
علیدادی سلیمانی با بیان اینکه بدون در نظر گرفتن منابع، اشتغال را به سمت کشاورزی شوق دادیم؛ افزود: میزان بارش با مصرف در استان کرمان به تعادل نمی رسد و ما برای این بحران راه حل داریم اما بسیار سخت است چون مردم آب را در مالکیت خود می دانند.
وی اقناع‌سازی عمومی در مواجهه با این چالش بزرگ را مهم خواند و بر توسعه کشت‌های گلخانه ای، اصلاح آبیاری، اصلاح خطوط انتقال آب و...در راستای جلوگیری از فرونشست تأکید و بیان کرد: فرونشست های نقطه ای نادیده گرفتن برخی سازه های آبی است.
رشیدی خاطرنشان کرد: باید با ظرافت خاصی بخشی از آب زیرزمینی و فاضلاب را زیر زمین شهر کرمان نگه داریم زیرا بافت لایه‌های شهر کرمان رُسی است ضمن اینکه در سند سازگاری کارهای خوبی انجام شده اما کافی نیست راه نجات استفاده نکردن از گچ و آهک است.
وی گفت: در اطراف کرمان ۸۰ منبع آبی وجود دارد که به کشاورزی به صورت مستمر داده شده و باعث بحران شده است.
احمد عباس‌زاده استاد دانشگاه شهیر باهنر و عضو فرهنگستان علوم پایه کشور نیز ضمن تعریف و انواع فرونشست‌ها عامل فرونشست طبیعی، انسانی یا طبیعی_انسانی است لایه‌های رسی علت اصلی فرونشست در ایران و استان کرمان است زیر رس بر اثر خشک شدن با کاهش حجم شدیدی روبرو می‌شود. لذا وقتی آب زیرزمینی برداشت می‌شود آرام آرام آب لایه رسی گرفته می‌شود. قنات‌ها در شهرها، از دیگر علل فرونشست است حدود ۲۰۰ رشته قنات در شهر کرمان داریم و چاله‌های زیاد در خیابان‌ها به دلیل وجود قنات‌هاست. به غیر از شهر جیرفت مابقی شهرهای استان کرمان قنات دارند.
وی انحلال را از دیگر فرونشست دانست و افزود: نمونه این فرونشست را در شهربابک، اختیارآبار شاهدیم.
عباس‌زاده عنوان کرد: نشست زمین یک بحران بین‌المللی است که تغییرات آب و هوایی، دخل و تصرف‌های زیرزمینی و بردلشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی از علل این مهم است.
وی بیان کرد: وقتی ضخامت زمین متفاوت یا نشست متوقف شده باشد فرونشست پهنه‌ای با شکاف همراه است.
عضو فرهنگستان علوم پایه کشور ادامه داد: در جاهایی که رس‌ها تا نزدیک سطح زمین خیس بوده‌اند و وقتی آبشان از دست می‌دهند و شکاف‌های عمومی و چند ضلحی ایجاد می‌شود که در چند نقطه از استان این نوع فرونشست داریم.
وی تصریح کرد: اطراف چاله اختیارآباد احتمال فرونشست ناگهانی وجود دارد، همچنین زنگی‌آباد نیز همین وضعیت دارد. محور باغین_رفسنجان و محدوده‌ای در دشت خاتون آباد خطر فروچاله در آن مناطق وجود دارد.
عباس‌زاده با بیان این مطلب که دشت‌های جنوب استان در فرونشیت تاخیر دارند، گفت: دشت وسیع جازموریان مستعد فرونشست است و در آینده نزدیک به بحران تبدیل می‌شود.
وی افزود: در جاهایی که مدیریت آب داشتیم با مشکل فرونشست روبرو نیستند مثل؛ دشت بم کمترین چاه زدند و قنات‌ها دایر هستد اما فهرج و نصرت‌آباد و گنبکی با مشکل فرونشستروبرو خواهند بود.
دکتر احمد عباس‌زاده، استاد دانشگاه شهید باهنر و عضو فرهنگستان پایه علوم کشور با بیان اینکه قنات‌ها را از عوامل فرونشست زمین دانست و گفت: زیر شهر کرمان ۶۰ رشته قنات وجود دارد و حدود یک چهارم خانه های کرمان روی هستند و کمتر خیابانی در کرمان داریم که بر روی قنات نباشد.
وی با بیان اینکه قنات‌ها در همه شهرهای استان به جز جیرفت، مسئله‌ساز هستند؛ اظهار کرد: قنات‌ها به تدریج فشرده و باعث فرونشست زمین می‌شوند.
عباس‌زاده وجود حفره‌های زیرزمینی را از دیگر عوامل فرونشست زمین نام برد و به نمونه‌هایی از آن در اختیارآباد، چاه دریایی رفسنجان و بزرگترین حفره زیرزمینی با پهنای دو کیلومتر و طول ده کیلومتری در شهربابک اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: امروزه نشست زمین یک بحران بین المللی است و تنها بحران ایران نیست و یکی از دلایل آن اضافه برداشت از آب های زیرزمینی است.
وی با اشاره به اینکه خطر فروچاله ناگهانی در استان کرمان وجود دارد، تصریح کرد: متاسفانه در زنگی آباد هم احتمال فروچاله وجود دارد و در محور باغین، رفسنجان که چاه‌های گچ و نمک دارند مشکوک به ایجاد غار هستیم ضمن اینکه خطر فرونشست در کل دشت‌هایی که کفه رسی دارند وجود دارد.
نظر شما