«همستر» یا قمار بی‌فرجام

به گزارش خبرنگار فرهنگ خبرگزاری شبستان،  ورود بازی "همستر کامبت" در بستر پیام رسان تلگرام یک تب اجتماعی گسترده را در بین مردم به خصوص جوانان ایجاد کرده است؛ این تب چنان بالاست که خیلی از افرادی که حتی معتقد به استفاده از تلگرام در کشور نبودند فعالیت خود را در حالت گسترده‌ای شروع کردند. در ظاهر به نظر می‌رسد پیام رسان تلگرام با توجه به مشوق‌هایی که برای دعوت از افراد دیگر برای سکه اندوزی بیشتر در نظر گرفته در فکر افزایش مخاطبان خود یا مرجعیت بیشتر است. یا همچنین شنیده می‌شود بعضی از رمز ارزها برای تبلیغات و معرفی خود نسبت به این دست و دل بازی‌ها اقدام می‌کنند. هر چه هست مردم ما فارغ از تمام محدودیت‌های اعمال شده بر روی پیام رسان تلگرام با هیجان بیشتری برای تهیه پروکسی‌های قوی‌تر و حضور دائمی در این فضا در حال تکاپو هستند. در این بین اما افراد محتاط‌تر با رد هر گونه منفعت در این بازی با بکار بردن ضرب‌المثل هایی مانند «پنیر مفت فقط در تله موش پیدا می‌شود» زنگ خطرهایی را به دوستداران پر شمار این بازی سکه اندوزی گوشزد می‌کند.

زنگ خطر این بازی در برخی کشورهای اروپایی هم به صدا در آمده است. از آن جایی که بازی «همستر کامبت» در کشورهایی مانند روسیه، ازبکستان و اوکراین کاربران زیادی را به خود جذب کرده است باعث شد تا مقامات کشورهای مذکور به شهروندان عضو آن هشدار بدهند تا آن‌ها فاصله خود را با این بازی حفظ کنند. در کشور روسیه، مقامات به ریسک‌های مالی احتمالی به دلیل وعده پول راحت «همستر کامبت» و خطرات احتمالی آن برای کودکان اشاره کردند. به نظر می رسد بازی همستر کامبت همانند قضیه بورس در ایران عمل می کند که ابتداد برای متقازیانش دون پاشید؛ سپس با آخرین قدرت همه آنها را با سر به زمین زد؛ بنابراین سرانجام داستان بازی همستر کامبت هم که شرکت تلگرام به بهانه پرکردن جیب خود برای مردم سفره پهن کرده، تکرار همین داستان شکست خورده بورس است.

لذا حجت الاسلام والمسلمین «سید محمد محسن میرمرشدی»، تولیدگر و پژوهشگر بازی های رایانه ای و دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه علمیه در گفتگو با خبرنگار فرهنگ خبرگزاری شبستان با اشاره به علت و اهداف فراگیری بازی همستر کامبت گفت:  همستر کامبت یک بازی تلگرامی است که کاربر در آن می‌تواند در ابتدا با ضربه‌زدن روی نمایشگر گوشی و با گذشت زمان با افزایش سود، سکه‌های مجازی کسب کند؛ سکه‌هایی که احتمال دارد به ایردراپ (انتقال رایگان ارزهای دیجیتال بین کیف پول‌های مختلف در بلاک‌چین) و در نهایت به پول واقعی تبدیل شوند. ولی واقعیت این است که همه اینها در حد یک احتمال است و ممکن است به هیچ عنوان پولی بدست نیاید اگر هم پولی قائد کاربری شود در مقابل آسیبی که به گوشی وارد می شود؛ مبلغ ناچیزی  است.  در واقع آینده‌ بازی همستر کامبت واقعاً مشخص نیست و هیچ تضمینی برای تبدیل آن به پول واقعی وجود ندارد.

درآمد یکی از جذابیت های پشت پرده بازی "همستر کامبت"

وی ادامه داد: در درجه اول کسب درآمد یکی از جذابیت های پشت پرده بازی "همستر کامبت" است و بر خلاف بازی های رایانه ای دیگر که جنبه تفریح و سرگرمی دارند این بازی فاقد این سرگرمی است. بنابراین تنها هدفی که باعث می شود کاربران به سمت بازی همستر کامبت گرایش پیدا کنند، کسب درآمد و امرار معاش آسان در این بازی  است. این در حالی است که درآمد زایی در بازی های رایانه ای چیز جدیدی نیست بلکه از گذشته وجود داشته و امروزه یک سبک جدیدی از در آمدزایی ها از طریق این بازی ها (همستر کامبت) به وجود آمده است. به این معنا که در گذشته بیشتر به عنوان سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت استفاده می‌شدند، ولی بعد از ورود جدی رمزارزها یکسری شغل‌های جدید وارد بازار شد و بازی های مختلفی با هدف درآمدزایی ساخته‌ شدند.

حجت الاسلام میر مرشدی با اشاره به بازی های رمزارز ها افزود: پس از بازی های رایانه ای معمول، نوبت به بازی های "رمزارزها" رسید که اصطلاحا به آنها بازی های "کریپتوی" یا "پلی تو ارن" گفته می شود. به بیان دیگر این بازی ها روش‌ جدیدی برای کسب درآمد به شکل سرگرم‌کننده است که از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند. به این معنا که به کابران گفته می شود «بازی کن؛ پول بدست بیار». یک دسته دیگر از بازی ها اخیرا ساخته شدند که صنعت گیمینگ را تغییر دادند. به این بازی‌ها اصطلاحا بازی‌های "پلی تو ارن" (Play۲earn) می‌گویند. در این بازی‌ها شما با هر بار بازی مقداری "کریپتوکارنسی" دریافت می‌کنید که می‌توانید این کریپتوها را به ارز رایج کشور یا هر ارز دیگری تبدیل کنید.

دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه با بیان اینکه در آمدهای حاصل از بازی همستر کامبت با چند شیوه مختلف صورت می گیرد تصریح کرد: اولین شیوه، حالت خرید و فروش تجهیزات یا لوازمی است که درون بازی  می باشد و اصطلاحا خرید و فروش پوسته، اسلحه و دیگر تجهیزات در بازی نام دارد و در بازی های کنونی اتفاق می‌افتد و یا به شیوه خرید و فروش اکانت و اعتبار داخل بازی است؛ به هر حال یک سیستم مالی در داخل بازی ها نهفته است که کابران از طریق بازی و کسب امتیاز به آن دست پیدا می کنند. نکته ای که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد حلال و حرام بودن این نوع درآمد از نگاه اسلام است که ذیل این نگاه، طبق گفته برخی از مراجع در آمد زایی از طریق این شیوه اشکال شرعی ندارد؛ چرا که یک نوع منفعت و سود عاید فرد  و جامعه می کند.  نا گفته نماند که برای کسب در آمد در بازی "همستر کامبت" کاربران نیاز به هیچ مهارتی ندارند بلکه تنها با کلیک کردن روی نمایشگر گوشی می توانند کسب امتیاز کنند. به فرض مثال یا از طریق دعوت دوستان خود یا عضوء شدن در کانال یا گروه های مرتبط با این بازی در تلگرام به راحتی امتیاز جمع آوری می کنند و هیچ مهارت خاصی هم نیاز ندارد. از آنجا که انسان ذاتا طمع کار و علاقمند به کسب در آمد، بدون تلاش و زحمت است لذا در آمد زایی از طریق بازی "همستر کامبت" جذابیت بسیاری برای کابران دارد که بدون نیاز به هیچ زحمت و مهارتی به راحتی بتوانند کسب در آمد کنند.

بازی "همستر کامبت" طمع مخاطب را هدف قرار داده 

وی با بیان اینکه بازی همستر کامبت از چند بعد اجتماعی، روان شناختی، سیاسی و استراتزیک قابل بررسی است افزود: بازی "همستر کامبت" کاملا طمع مخاطب را مورد هدف قرار داده است به گونه ای که هر فردی در سنین مختلف (پیر، جوان، کودک و ...) و با هر سطحی از سواد (با سواد و بیسواد) بدون هیچ مهارت و در هر حالتی می تواند با زدن انگشت خود روی نمایشگر تلفن همراه امتیاز کسب کند. طمع برخی از کاربران به قدری زیاد شده است که حتی دستگا ه هایی را تولید کردند و  رباط هایی را  به گوشی وصل نمودند که به صورت اتوماتیک کلیک می کنند و امتیاز می گیرند بنابراین به دلیل همین حس طمع ورزی ایجاد شده در کاربران است که نمی توانیم حتی  نام بازی را  بر آن بگذاریم.

حجت الاسلام میر مرشدی با اشاره به اهداف تلگرام در فراگیر کردن بازی همستر کامبت اظهار کرد: با توجه به اینکه تلگرام بستر اصلی بازی همستر کامبت است لذا طبق گزارش ها حدود ۹۰۰ میلیون کاربر دارد که این در حالی است که تلگرام در مقابل پیام رسان هایی همانند واتساپ، اینستاگرام  و سایر شبکه های اجتماعی پیام رسان دیگر جزو شبکه های کم کاربر بوده ولی با فراگیر شدن بازی همستر کامبت حدود ۳۰ الی ۴۰ میلیون  نفر بر کاربرهای تلگرام افزوده شده است ضمن اینکه در تلاش است تا بر تعداد کاربرهای خود بیافزاید.

تلگرام با فروش اطلاعات کاربران در آمد زایی می کند

دبیر ستاد راهبری بازی های رایانه ای حوزه با طرح این سوال که کاربر زیاد از چه مزایایی برای تلگرام برخوردار است تصریح کرد: سوال اینجاست که چرا یک پیام رسان خارجی که نگهداری و تولیدش هزینه های زیادی برای شرکت مربوطه در بر دارد باید به صورت رایگان به کاربران ما ارایه سرویس کند؟ به دلیل اینکه تلگرام با فروش اطلاعات کاربران در آمد زایی می کند؛ بنابراین وقتی شما وارد سیستم آنها می شوید، کلیه اطلاعات شما از جمله علایق، خواسته ها، جنسیت و مکان  شما در سرورهای آنها ثبت می شود، لذا شما با وارد شدن به یک پیام رسان خاص، کلیه اطاعات خود را در اختیار طرف مقابل قرار می‌دهید. تلگرام هم از طریق فروش این اطلاعات کسب درآمد می کند، بنابراین هر چقدر بتواند کاربر بیشتری را جذب نماید بازار بهتر و پر رونقی هم خواهد داشت و می تواند اطلاعات بیشتری بفروشد. بنابراین هدف تلگرام از سرمایه گذاری بر روی بازی همستر کامبت جذب کاربر بیشتر است. دومین مزایای جذب کاربر بیشتر برای تلگرام این است که کاربر بیشتر موجب افزایش سهام تلگرام در شبکه های پیام رسان مختلف می شود؛ بنابراین هم فروش اطلاعات و هم رشد سهام، هر دو برای تلگرام از مزایا برخوردار است.

تلگرام از طریق نهادهای امنیتی کشورهای آمریکا و اسرائیل حمایت می شود

وی ابراز کرد: اساسا شبکه های پیام رسان به گونه ای تولید شدند که در مواقع خاص بتوانند جهت گیری های اجتماعی بر روی فکر و ذهن کاربران خود داشته باشند و پیام های آنها را مدیریت  کنند در ذیل این نگاه به عنوان مثال اینستاگرام تعدادی از پیام ها را به نفع شرکت های سازنده خود دستکاری می کند به عنوان نمونه این پیام رسان در جریان جنگ غزه و اسرائیل به راحتی پیام هایی را به نفع غزه و علیه اسرائیل دستکاری می  کرد. مزیت دیگری که این پیام رسان ها دارند و معمولا هم از طریق نهادهای امنیتی کشورهایی مانند آمریکا و اسرائیل حمایت می شوند این است که سر بزنگاه ها می توانند پیام ها را دستکاری کنند و به نفع خود تغییر دهند.

حجت الاسلام میر مرشدی از بازگشت مجدد تعداد زیادی از ایرانی ها به تلگرام به بهانه بازی همستر کامبت خبر داد و گفت: کاربران با ورود به تلگرام ناخودآگاه در کانال ها و گروه های مختلف موجود در این پیام رسان عضو می شوند این مساله بستری فراهم می کند تا جهت گیری فکری در افراد صورت بگیرد به عنوان مثال در زمان انتخابات یا مباحث اجتماعی و سیاسی دیگر سعی می کنند ذهن کاربران را تحت مدیریت خود در آورند؛ در حال حاضر ۹۰ درصد افراد جامعه اطلاعات خود را از پیام رسان ها دریافت می کنند، بنابراین وقتی نبض پیام رسانی در دست شما قرار داشته باشد به راحتی می توانید ذهن  کاربران را مدیریت  کرده و اخبار جهت دهی شده به افراد ارایه دهید، این در حالی است که وقتی ذهن فردی تحت مدیریت قرار می گیرد؛ ناگزیر رفتارش هم تحت کنترل طرف مقابل در می آید.

بازی همستر کامبت موجب فردیت و گوشه گیری اجتماعی کابران 

وی با اشاره به پولی که کاربران از طریق بازی همستر کامبت کسب می کنند اظهار کرد: کاربران معتقدند پولی که از بازی همستر کامبت بدست می آورند، پول خوب و هنگفتی است در حالی که نمی دانند به فرض مثال شرکت تلگرام از طریق عضویت و کسب اطلاعات کارابرانش چندین میلیون دولار سود می کند و در قبالش ۱۰۰ هزار دولار بین کاربران خود به عنوان پاداش توزیع می کند و مردم فکر می کنند که شرکت تلگرام؛ پول رایگان به آنها می دهد در حالی که رایگان نیست و یک نوع کلاهبرداری محسوب می شود؛ چرا که هم به گوشی آسیب می رساند و هم موجب فردیت و گوشه گیری اجتماعی کابران می شود ضمن اینکه از لحاظ جسمی هم به انگشت های دست آنها آسیب زیادی می رساند.

در آمد حاصل از بازی همستر حرام است

این پژوهشگر بازی های رایانه ای با بیان اینکه در آمد حاصل از بازی همستر کامبت طبق فتوای مراجع حرام است بیان کرد:  طبق احکام فقهی، تنها درآمدی حلال است که در معاوضه با یک "منفعت مُحلله عقلایی" باشد یا علما کسب درآمدی را جایز می‌دانند که در جریان یک منفعت محلله عقلایی قرار گرفته باشد. این در حالی است که در بازی همستر چنین حکمی حاکم نیست؛ چرا که در این بازی فرد نه سود عاقلانه ای ایجاد می کند، نه خدمتی به جامعه ارایه می دهد و نه کالایی تولید می کند در واقع هیچ کار مفیدی انجام  نمی دهد، بر همین اساس چنین در آمدی از نگاه اسلام باطل و حرام می باشد. من حیث المجوع کلیت این قضیه هیچ فایده ای ندارد که پر از ضرر است و اگر هم فایده ای داشته باشد، برای شرکت های سازنده و تولید کننده و شرکت هایی است که از اطلاعات ما سوء استفاده می کنند. در ذیل این نگاه یک تئوری محکم و قوی  وجود دارد که می گوید: نهادهای آمریکایی و اسرائیلی از اطلاعات کاربران ما استفاده می کنند تا در مواقعی مانند انتخابات ذهن کاربران ما را جهت دهی کنند که این مساله یک ضعف برای ما محسوب می شود که به راحتی ذهن و مغز کاربران ما در اختیار کسانی قرار می گیرد که علیه ما بوده و ضد ما فعالیت می کنند.

بازی همستر کامبت یک باخت اجتماعی بزرگ محسوب می شود

و ی با اشاره به عوارض بازی همسترکامبت برای کاربران تصریح کرد: نکته ای که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که افرادی که بازی همستر می کنند در واقع موجب رشد و شکل گیری طمع ورزی و تنبلی در شخصیت خود می شوند و در صدد این هستند که بدون هیچ زحمت و تلاشی کسب درآمد کنند ضمن اینکه این بازی زمان و وقت زیادی هم از افراد ضایع می کند در حالی که در بازی های رایانه ای دیگر؛ افراد در زمان اوقات فراعت یا بعد از اتمام کار اصلی خود این بازی را انجام می دهند به فرض مثال یا فرد از سر کار آمده و سری به گوشی خود می زند تا با کمی بازی خستگی خود را به در کند یا خانم خانه داری است که همه کارهای منزل را انجام داده و از سر بیکاری و اوقات فراغت بازی می کند به معنای دیگر این بازی حالت یک تفریح و سرگرمی برای افراد دارد؛ در حالی که کاربران همستر؛ این بازی  را به عنوان یک شغل و محلی برای کسب در آمد تلقی می کنند، متاسفانه این گروه از کاربران از انجام بسیاری از کارهای مثبت زندگی خود باز می مانند و بخش زیادی از نیروی انسانی مفید جامعه را که  می  توانست در آن لحظه با دیدن یک فیلم یا انیمیشن خوب و آموزنده، درسی بیاموزد یا پیام مثبتی دریافت کند را  از دست می دهد. عجیب  و البته جالبه توجه است که این  نرم افزار نه تنها هیچ سود و فایده ای برای کاربران و جامعه ندارد که یک باخت اجتماعی بزرگ محسوب می شود.

حجت الاسلام میر مرشدی، دور شدن افراد از اطرافیان را یکی دیگر از پیامدهای منفی بازی همستر کامبت برای کاربران عنوان کرد و افزود: به طورکلی بازی ها و فضای مجازی افراد را از یکدیگر دور می کند؛ چرا که وقتی فرد وارد فضای مجازی می شود نا خودآگاه از اطرافیان خود فاصله می گیرد. متاسفانه موارد متعددی گزارش شده که طی آن برخی از افراد ۲۰ گوشی مبایل خریدند و نرم افزاری برآن نصب کردند تا با کلیک کردن بر نمایشگر گوشی از شرکت تلگرام پاداش دریافت کنند. بنابراین وقتی فردی همزمان ۲۰ گوشی را مدیریت می کند آیا واقعا وقتی برای انجام سایر فعالیت ها و  برنامه های مهم او باقی می ماند. مساله اینجاست که آیا واقعا این کاربر قرار است به پول برسد؟ اگر چنین چیزی وجود داشت؛ می گفتیم ایرادی ندارد، حداقل در قبالش پولی بدست  می آورد اما مشکل اینجاست که این گونه نیست؛ در بازی همستر افراد توکن هایی (دارایی‌ها یا ابزارهای قابل تعویض و قابل مبادله‌ای هستند) را بدست می آورند که قرار است به رمزارز تبدیل شوند در حالی که سازندگان این نرم افزار هم نگفتند که این بازی حتما به رمزارز تبدیل می شود یا نمی شود به این معنا که ممکن است به هیچ عنوان به رمزارز تبدیل نشود و تمام وقتی که افراد برای این بازی گذاشته اند بیهوده از بین برود.  

این پژوهشگر بازی های رایانه ای خاطر نشان کرد: برخی معتقدند: که نرم افزار همستر کامبت از "سی پی یو های" گوشی ها برای کارهای محاسباتی خود سوء استفاده می کند و با توجه به اینکه رمزارزها از طریق کارکرد دستگاه های "سی پی یوها" و کارتوگرافی بدست می آید لذا به اعتقاد برخی؛ این نرم افزار در حال به اشتراک گذاشتن "سی پی یو های" گوشی های مختلف برای تولید رمزارزها است به بیان دیگر ما حواسمان نیست که گوشی های خود را به طور معمول در اختیار شرکت های تلگرام جهت استفاده آنها قرار دادیم. نا گفته نماند که همه اینها در حد یک فرضیه است اینکه اثبات شده یا نه مشخص نیست؛ اما موارد متعددی گزارش شده که طی آن تلفن های همراه بسیاری از کابران در اثر استفاده و لمس فراوان برای شرکت در این بازی سوخته و از بین رفته است. چرا که این نحوه استفاده در واقع استهلاک گوشی های کاربران را افزایش می دهد. بنابراین حتی اگر افراد موفق شوند پولی از طریق این بازی بدست بیاورند در نهایت مجبور می شوند که آن را خرج هزینه تعمیر تلفن همراه و یا حتی خرید یک مدل دیگر کنند.

بازگشت ۱۰ میلیون ایرانی به تلگرام 

وی با بیان اینکه اعتیاد به گوشی و اینترنت یکی از پدیده های امروز جامعه ماست گفت: کاربران دائم در حال چک کردن گوشی های خود هستند. اطلاعات مربوط به آمار کابران محرمانه بوده و در دست شرکت تلگرام قرار دارد و ما اطلاعات خاصی از آنها در دست نداریم. اما طی یکی دو ماه اخیر که نرم افزار همستر کامبت به طور جدی در تلگرام فراگیر شده است، حدود  ۷ تا ۱۰ میلیون ایرانی دوباره به تلگرام برگشتند که احتمال افزایش آن هم وجود دارند، هر چند که این گزارش ها با وجودی که در سطوح مختلف بیان می شود اما دقیق و قابل استناد نیستند.

لزوم ورود جدی مربیان و خانواده ها به عرصه آموزش

حجت الاسلام میرمرشدی با اشاره به فرهنگ سازی در خصوص استفاده درست از پیام رسان های اجتماعی اظهار کرد: در حال حاضر تلگرام فیلتر است و مردم از طریق پروکسی ها و فیلتر شکن ها وارد این نرم افزار می شوند.  بنابراین اولین اقدام این است که جلوی خردید و فروش فیلتر شکن ها گرفته شود و یک تصمیم جدی نیز برای پروکسی از سوی نهادهای ذی ربط اتخاذ گردد که این رویکرد در نگاه حکمرانی و کلان مساله تعریف می شود. در نگاه دوم باید به آگاهی سازی توجه کرد به این معنا که باید مربیان و خانواده ها در عرصه آموزشی ورود جدی داشته باشند. بنابراین مساله اطلاع رسانی از اهمیت به سزایی برخودار است از سوی دیگر باید نوجوان و جوانان را ترغیب کنیم که به سمت بازی خوب و سالم بروند؛ حتی می توانیم بازی سازی کنیم و از بچه ها در سنین مختلف بخواهیم که خودشان بیایند بازی بسازنند که همین مساله می تواند منجر به کسب درآمد بالا شود در واقع اگر لذت بازی سازی را به بچه ها بچشانیم بچه ها استقبال می کنند؛ چرا که برنامه نویسی و بازی سازی خودش به تنهایی متشکل از یک داستان و موضوع است و به نوعی ذهن کاربر را درگیر کرده و جذابیت دارد. بنابراین حتی می تواند در آینده شغلی نیز مفید واقع شود اما اگر صرفا نگاه سطحی نظیر آن چه که اکنون در باره بازی همستر کامبت می بینید رواج یابد از هر نظر با ضرر فرهنگی و اقتصادی مواجه خواهیم شد و نسلی پیش روی ما قرا می گیرد که به تلفن همراه اعتیاد دارد.