خبرگزاری شبستان: واقعه عاشورا و عشق شیعه به امام حسین (ع) از زمینه هایی است که وهابیت همواره می کوشد تا با شبهه افکنی و غرض ورزی حقانیت آن را زیر سوال ببرد. از این رو در گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفی غروی، استاد برجسته حوزه و کارشناس تاریخ در این باره به بجث و بررسی پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:
رحلت پیامبر (ص) اعظم مصیبت مسلمین است آیا برای ایشان هم از همان ابتدا عزاداری شده است یا خیر عزاداری به سبک امروز ابداع شیعه است؟
عزاداری شیعه به پیروی ائمه اطهار(ع) که از نسل خود امام حسین (ع) هستند -از امام زین العابدین (ع) گرفته تا امام مهدی (عج) - انجام می گیرد و برای شیعیان قول، فعل و تقریر امام معصوم (ع) حجت است. بنابراین شاهدیم امام سجاد (ع) نه تنها در قول، بلکه در عمل نیز در طول عمر مبارکشان به هر مناسبتی جا به جا و مکان به مکان یاد اباعبدالله الحسین (ع) می کردند و می گریستند. با این حال ما خبر معتبری از امام زین العابدین (ع) برای دعوت شیعه به عزاداری و گریستن بر امام حسین (ع) نداریم اما از امام باقر(ع) به بعد، اخبار معتبری در دست است که هم معصومین (ع) بر مصیبت سیدالشهداء (ع) می گریستند و اقامه عزا می کردند و هم شیعه را دعوت به این عمل می کردند.
مانند خبر معتبر شیخ صدوق در امالی و عیون اخبار الرضا(ع) که مرحوم قمی نیز در مفاتیح الجنان به آن اشاره کرده است:" وقتی ماه محرم میرسید پدرم را کسی خندان نمیدید و غم و اندوه بر او چیره میگشت تا روز عاشورا فرا میرسید و روز عاشورا روز مصیبت و اندوه و روز گریه او بود و میفرمود: این همان روزی است که حسین(ع) کشته شد."
بنابراین وقتی امام رضا(ع) چنین عملی را از پدر خود نقل کردند و قاعدتا معنای آن این است که ایشان هم بر روش پدر بودند و عمل می کردند و جدا بعید است که آن حضرت (ع) روشی را از پدر نقل کنند و خود بر خلاف آن عمل کنند.
لذا اهل بیت (ع) فراخوان در این زمینه داشته اند؛ همچنان که امام صادق (ع) در روایتی از فضیل ابن یثار در خصوص برپایی مجالس میان شیعیان برای ذکر مناقب و اخبار و فضایل اهل بیت (ع) سوال می کنند. اینها در واقع دعوت شیعیان از سوی امامان معصوم (ع) است.
چرا عزاداری بر امام حسین (ع) از روز اول محرم آغاز می شود نه از روز شهادت یعنی دهم این ماه؟
درخصوص اینکه چرا سوگورای بر آن حضرت (ع) پس از شهادت شروع نمی شود و از روز اول محرم برپا می شود و این در حالی است که عزاداری بر رفتگان از دنیا پس از مرگ آنهاست، باید گفت این موضوع نیز به نوع فراخوان و دعوت ائمه (ع) بر عزاداری بر سید الشهدا (ع) باز می گردد و ظاهرا منظور ائمه (ع) این بوده این سوگواری مانند عزاداری دیگر مردگان که تنها برای ابراز مودت و محبت و دل سوختن است، نباشد بلکه از نخستین روز محرم آغاز شود تا اخبار و گزارشات مربوط به جریان امام حسین (ع) که منجر به شهادت ایشان و رقم خوردن آن فاجعه شد، برای مردم در هر روز بازگو شود و آنها بدانند به طور مثال در روز اول چه اتفاقی افتاد (در این روز امام حسین (ع) با حر ابن یزید ملاقات داشت و آن جریان هایی که پیش آمد) و روز دوم و سوم و ... تا روز عاشورا چه بر اهل بیت (ع) گذشت.
اما گاه مطرح می شود چرا شیعیان این نوع عزاداری با این شور و حال را برای پیامبر (ص) و امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) که ارادت ویژه ای به این بزرگواران دارند، نمی گیرند؛ آیا مقام پیامبر (ص) و آن حضرات از امام حسین (ع) کمتر است که در سوگ ایشان آنچنان ماتم سرایی نمی کنند که برای امام حسین (ع) می کنند؟
پاسخ این سوال نیز مانند قبلی است و باید دانست ما به طور خاص و ویژه روایتی بر اعلام فرخوان و دعوت عزاداری بر پیامبر (ص)، امام علی (ع) و دیگر ائمه (ع) جر سیدالشهدا(س) نداریم البته به طور عام روایات متعددی داریم که در یادبودها آن بزرگواران و در غم آنها شیعه حزین است و در سرور آنها مسرور اما این جنبه ارشادی دارد و امری است که نیاز به تذکر ندارد و هر فردی که دیگری را دوست دارد این محبش مظاهری خواهد داشت و یکی از اینها این است که شیعه برای شادی و غم معصومین (ع) در انعکاسی داشته باشند.
هم در پیروان انعکاس داشته باشد برای شادی آنها شاد و برای غم آنها غمگین باشد مرحوم شیخ صدوق در الخصال ممدوحه و الخصال مذموم در اخر این کتاب نزدیک به چهار صد حدیث خوب و بد یکی از خصلت های ممدوح به نقل از امام صادق (ع) از پیامبر (ص) است که روای اصلی پیامبر (ص) است شیعتنا منا خلقوا من طینتا ویفرحون من.
البته اینکه می فرمایند شیعه ما از گل ما ساخته شده اند، جنبه سمبلیک دارد. بنابراین شیعه پیامبر (ص) را کمتر از امام حسین (ع) نمی داند. لذا باید دانست هر سوالی پشتوانه ای دارد. نمی توان گفت چون شیعه برای امام حسین (ع) عزاداری این چنینی می گیرد، مقام ایشان را بالاتر از پیامبر (ص) می داند. این سخن مانند این است ما قاعده ای خاص قائل شده ایم و برای هر فرد طبق مقام او به سر و سینه می زنیم بنابراین چون به حسب ظاهر ما معتقدیم که پیامبر (ص)و علی (ع) و فاطمه (س) افضل از امام حسین (ع) هستند، لازمه اش این است برای آنها بیشتر عزا بگیریم یا به عکس حالا که ملتزم به این هستیم فضیلت آنها از امام حسین (ع) بیشتر است، باید برای امام حسین(ع) بیشتر از ایشان عزادرای نکنیم! آن چه که مد نظر شبهه افکنان است این مطلب دوم است. در پاسخ به این شبهه باید گفت مذهب ما (شیعه) با مذهب شما تفاوت دارد، مذهب ما روی مبانی تشیع است و مبانی تشیع هم بر پیروی از امامت و عصمت ائمه اطهار(ع) بنا شده و قول و فعل و تقریر آنها برای ما حجت است. وقتی ایشان با قول و فعل و تقریر عزاداری بر امام حسین (ع) را دعوت اختصاصی داده اند و برای دیگران اینچنین دعوتی نکرده اند، شیعه که پیرو ائمه معصومین (ع) است، از این دستورات پیروی کرده نه آن قیاس هایی که شما در ذهن خود در نظر می گیرید. در عین حال تاکید می کنیم هیچ ملازمه ای میان عزاداری و مقام و مرتبه نیست و قائل نیستیم مقام امام حسین (ع) بالاتر از پیامبر (ص) است بلکه هر فرد جای خود را دارد اما چون مصیبیت امام حسین (ع) – نه خود ایشان و مقامشان- بالاتر از آنهاست، لذا به تبع منزلت مصیبت ان حضرت (ع) بالاتر می رود.
آیا این نوع عزاداری ها هم در دوران خلفای راشدین بوده است؟
خیر، هیچ یک از امامان معصوم (ع) برای عزای احدی جز امام حسین (ع) مجلسی نگرفته یا اعلام فراخوان و دعوتی نداشته اند.
پایان پیام/
نظر شما