خبرگزاری شبستان: در ایامی قرار گرفته ایم که بحث نذر و قربانی کردن برای اهل بیت (ع) در میان شیعیان بسیار به چشم می خورد و در این برهه از زمان نمود بیشتری دارد؛ اما وهابیت بهانه جو که از هیچ بهان تراشی برای خدشه دار کردن اعتقادات شیعه فروگذاری نمی کند، در این راستا شیعیان را همچون مشرکان قلمداد می کنند که برای بت های خود قربانی کرده و نذری بجا می آوردند؛ در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین حبیب عباسی، کارشناس شبکه جهانی ولایت و مذاهب اسلامی گفتگویی انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد:
فلسفه نذر چیست و آیا نذر کردن برای غیر خدا جایز است؟
ابتدا باید دید مراد از نذر چیست؛ در عمل نذر انسان متعهد به پرداخت شی ای معین در صورتی که هدف و منظورش برآورده می شود که در شرع صیغه ای مخصوص دارد با این عبارت: «للّه علیّ هکذا؛ برای خدا بر من است که فلان کار را انجام دهم»(صاحب جواهر الکلام، ج 35، ص 172)
بنابراین وقتی فردی می گوید من برای فلانی این نذر را کردم، در واقع کلام را به صورت مجازی به کار برده و اصل معنای کلام او این است: "برای خدا نذر کردم این کار انجام دهم یا قربانی کنم که ثوابش برای فلانی باشد."
بنابراین نذر برای اموات یا برای غیر خدا همان نذر برای خدا و اهدای ثواب به آن شخص است.
علت و منظور نذر کردن در موارد اینچنینی صدقه دادن یا هدیه ثواب آن به پیامبر(ص) یا ولی خدا و نیکان است و قطعا مقصود از این کار تبرک به خداست. لذا نذر چون عمل شرعی است، قصد تقرب به خدا لازم دارد بنابراین نذر کردن برای فردی که از دنیا رفته است جواز تقرب به میت نیست و اگر این قصد مد نظر باشد، نذر باطل است. لذا در این بخش مقصود شیعه نذر را برای خدا انجام می دهند نه برای فردی که از دنیا رفته و این ثواب نذر است که به روح آن شخص اهدا می شود.
آیا اهل سنت نیز برای نذر جوازی قائل هستند؟
بله. از نظر اهل سنت یعنی اهدا کردن، صدقه یا کاری برای مردگان انجام دادن و ثواب آن را به روح آن فرد فرستادن است.
عزامی شافعی معتقد است: اجماع اهل سنت بر این مطلب است، صدقه زندگان بر مردگان سود داشته و به ایشان می رسد و روایات در این زمینه بسیار مشهور هستند. (فرقان القرآن، ص 133)
اما اهل سنت نذر برای اموات را نیز جایز شمرده اند و به این مطلب فراوان در منابع خود تاکید کرده اند.
می توانید در این زمینه به فتاوایی از منابع اهل سنت اشاره ای بفرمایید؟
سبکی شافعی از علمای اهل سنت در کتاب فتوا السبکی جلد 1 صفحه 284 بیان کرده است :"... در بسیاری شهرها اماکنی است که برای آنها نذر می شود و هدایایی برای آنها فرستاده می شود و گاهی عده ای در مورد حکم آنها سوال می کنند و در این مورد فکر می کنند که آیا آنها به کعبه و رسول خدا (ص) در حکم ملحق می کردند یا خیر؟ و در این باره رافعی صاحب تهذیب و غیر او نقل کرده اند که اگر کسی نذر کند که مقداری برای اهل شهر خاصی صدقه دهد باید بر اهل همان شهر صدقه بدهد و گفته است از همین قبیل است آنچه که نذر می شود که به قدری معروف در گرگان فرستاده شود."
شیخ داود بن سید سلیمان نقش بندی خالدی متوفی 1299 هجری نیز در کتاب صلح الاخوان نذر را به شرط اینکه برای قصد تقرب به خدا باشد، برای مردگان جایز می داند.
آیا اهل سنت روایاتی هم در منابع خود دارد که صحت نذر را امضا کند؟
بله به طور مثال در این زمینه می توان به چند روایت اشاره کرد؛ در سنن ابی داوود، جلد 3، صفحه 238 روایت شده:" شخصی نزد رسول گرامی اسلام (ص) آمده و سوال کرد که نذر کرده است در بوانه قربانی دهد حضرت (ص) سوال فرمودند: آیا در آنجا بتی از بت های جاهلیت وجود دارد؟ گفت: خیر. باز حضرت (ص) فرمودند: آنجا محل مراسم خاصی از رسوم جاهلیت بوده است؟ گفت: نه. حضرت (ص) فرمودند: به نذرت وفا نما پس به درستی که در راه سرپیچی خدا نباید نذر کرد و نه در چیزی که انسان نمی تواند آن را انجام دهد."
نبوی از علمای طراز اول اهل سنت در ذیل این روایت می گوید:" ابوداود این روایت را با سند صحیح و طبق شروط صحیحین بخاری و مسلم آورده است.(المجموع، ج 8، ص 358)
همچنین با همین مضمون روایتی نیز در المعجم الکبیر طبرانی جلد 19، صفحه 189 بیان شده است.
آیا عمل به نذر در سیره بزرگان و اهل بیت (ع) نیز دیده شده است و روایتی در این زمینه اهل تشیع دارد که مهر تایید بر آن بزند؟
بله در فتوای همه علمای شیعه نذر کردن بر اساس صیغه شرعی نذر جایز است. اهل بیت (ع) و به ویژه امام صادق (ع) در این زمینه روایات فراوانی بیان کرده اند که به طور مثال در باب نذر جلد 23 وسائل الشیعه به این موضوع به طور گسترده پرداخته شده است.
پس با این توصیفات دیگر جای شبهه ای باقی نمی ماند که وهابیت بخواهد به وسیله آن اعتقادت شیعه را در خصوص نذر زیر سوال ببرد؟
یکی از اشکالاتی که وهابیت در این باره نسبت به شیعه مطرح می کند این است که کار شما در نذر بر اموات و قربانی کردن برای امام حسین (ع) شبیه به کفار است چرا که آنها هم برای بت های خود قربانی می کردند و شما هم با این عملکرد، رفتار مشرکانه از خود نشان می دهید. در پاسخ به این مساله باید گفت طبق روایات قطعی اهل تسنن"الاعمال بالنیات" یعنی اعمال با نیت آن سنجیده می شوند که این نخستین روایت در صحیح بخاری است؛ از سویی همه می دانند و اذعان دارند که شیعه نذر قربانی را برای تقرب به خدا انجام می دهد و بعد گوشت این قربانی را به عزاداران هدیه کرده و ثواب آن به روح امام حسین (ع) هدیه داده می شود و این منافاتی با توحید ندارد و شرک نیست.
در این خصوص نبوی در کتاب المجموع جلد 8، صفحه 302 می نویسد:" بنابراین اگر قصاب بگوید بسم الله و باسم محمد (ص) و مقصود او آن باشد برای خدا ذبح می کنم و اسم رسول خدا (ص) را برای تبرک می آورم سزاوار است که حرام نباشد."
بنابراین، اینکه شیعه در قربانی و نذری که انجام می دهد قطعا نیت او تنها برای رضای خداست و هرگز نیت شبیه آنچه کفار در پرستش بت ها داشتند، ندارند، بلکه ائمه (ع) و به صورت ویژه امام حسین (ع) را بنده ای از بندگان خدا و از اولیا الهی می دانند نه شریک در ربوبیت خدا.
لذا این قبیل شایعات از جانب وهابیت تهمتی بیش نبوده و هدف وهابیت چیزی جز مقابله با اهل بیت (ع) و عزاداری بر امام حسین (ع) نیست.
پایان پیام/
نظر شما