گروه مسجد و کانون های خبرگزاری شبستان: امروز دین مبین اسلام در سرتاسر گیتی گسترانیده شده است به گونه ای که مسلمانان در ممالک مختلف پراکنده و زندگی می کنند. اما این نسبت به ویژه در خاورمیانه و قاره آسیا فراوانی قابل ملاحظه ای دارند.
در این بین، کشور قرقیزستان به عنوان یکی از ممالک اسلامی در قاره آسیا محسوب می شود که در آن شمار قابل توجهی از مسلمین زندگی می کنند.
گروه مساجد و کانون های خبرگزاری شبستان در ادامه سلسله گزارش های (سفیران فرهنگی و مسجد) با «علی کبریایی زاده» رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان به گفت وگو پرداخته است.
وی از شهریور ماه سال 1391 به عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان حضور دارد و تا پیش از این مسئولیت اداره آسیای مرکزی، قفقاز و ترکیه را در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عهده داشته است، کبریایی زاده همچنین قبل از آن به عنوان معاون رایزنی فرهنگی کشورمان در جمهوری تاجیکستان اندکی بیش از 2 سال حضور داشته و البته از سال 1382 در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز تحت عنوان کارشناس مشغول بود. او مقالات متعددی در موضوعات مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مرتبط با کشورهای این منطقه به رشته تحریر درآورده است که تعداد زیادی از این مقالات در نشریات یا مطبوعات کشورمان به چاپ رسیده است.
بخش اول گفت وگوی خبرنگار سرویس مسجد و کانون های خبرگزاری شبستان با رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان را می خوانید:
- به عنوان اولین سوال بفرمایید چند درصد از جمعیت کشور قرقیزستان را مسلمانان تشکیل می دهند؟
در قرقیزستان براساس اعلام مرکز فرهنگ ملل این کشور بیش از 80 ملیت و قوم زندگی می کنند؛ قرقیزها مخلوطی از نژادهای ترک و مغول هستند و قرابت نژادی نزدیکی با قراق ها دارند، زبان قرقیزی نیز شاخه ای از زبان های ترکی –شرقی و مرکزی است و البته لغات فارسی فراوانی نیز در زبان قرقیزی وجود دارد شایان ذکر است 83 درصد جمعیت این کشورمسلمان با مذهب حنفی اند.
- جمعیت ایرانیان در این کشور چه قدر است؟
جمعیت ایرانیان مقیم قرقیزستان حدودا 500 نفر است که بیشتر به امور تجاری کوچک مشغولند.
- استقبال از اقامه نماز در مساجد قرقیزستان را چگونه ارزیابی می کنید؟
در سال های اخیر احیای اندیشه دینی به عنوان یک مولفه مهم هویتی قوم قرقیز مورد توجه قرارگرفته است به نظر می رسد همانگونه که نخبگان اجتماعی و سیاسی قرقیزستان نیز به آن اعتراف دارند، تنها عاملی که می تواند در میان اقوام مختلف ساکن در قرقیزستان که عموما مسلمانند اتحاد و انسجام ایجاد کند، اسلام است و فقط اسلام است که می تواند از بروز تنش ها و درگیری های قومی و مرزی که تقریباً به صورت پی در پی درجنوب این کشور اتفاق می افتد جلوگیری کند و از سوی دیگر به دلیل نزدیک شدن این کشور به دموکراسی تنگناها و محدودیت هایی که در حوزه دین در دیگر کشورهای اسیای مرکزی وجود دارد را بر طرف کند.
استقبال از اقامه نماز و حضور خصوصاً جوانان در مساجد این کشور قابل توجه است در چارچوب این بحث در ماه نوامبر سال 2013 توسط کمیسیون ادیان جمهوری قرقیزستان نظرسنجی تحت عنوان جوانان و اسلام انجام شد براساس نتایج این نظر سنجی کمیسیون ادیان قرقیزستان اعلام کرد به طور مشخص روند تاثیر اسلام در روابط عمومی و سبک زندگی جوان قرقیز رو به افزایش است. جالب است بدانیم 91،4 درصد شرکت کنندگان در این نظر سنجی، اسلام را عامل مهمی در هویت خود ذکر کردند همینطور در پاسخ به این سوال که آیا در انتخابات به کاندیدای مومن یا حزب حامی دین رای مثبت می دهید؟ 39،5 درصد از جوانان پاسخ شان به این سوال مثبت بوده است به نظر آنها کاندیدای دین دار در فعالیت خود صادقانه و با رعایت حقوق مردم عمل می کند.
(مسجد سلیمان اتا یکی از زیباترین و بزرگترین مساجد قرقیزستان واقع در دامنه کوه سلیمان در شهر اوش)
- آیا در خصوص ساخت مساجد قانون مدونی در قرقیزستان وجود دارد؟
مراحل ساخت مسجد در قرقیزستان به این صورت است که مدارکی شامل مجوز شهرداری، وزارت بهداشت، مکتوب اداره ثبت اخذ و تحویل اداره مفتیات شود در مفتیات واحدی تحت عنوان امور مساجد این مدارک را طی نامه ای به کمیسیون ادیان قرقیزستان ارجاع می دهد و همزمان امام مسجد را نیز معرفی می نماید علی ایحال ساخت مسجد در قرقیزستان از قالب پروسه ای که ذکر شد انجام می شود.
- آیا مساجد در قرقیزستان فارغ از برپایی نماز جماعت کارکرد دیگری دارند؟ برای مثال آیا حلقه های درس و بحث در مساجد تشکیل می شود، آیا برنامه ها و فعالیت های فرهنگی در مساجد جاری است؟
در مساجد در جمهوری قرقیزستان علاوه بر برپایی نماز و سخنرانی امام مسجد دوره های آموزشی قرآن نیز دائر است لازم به ذکر است تا پیش از تاسیس مدارس یا مراکز علمی اکادمیک دینی در برخی مساجد کتبی مثل المختصر که مبانی فقهی حنفی است تدریس می شد اما در حال حاضر این مباحث و آموزش ها کمتر درمساجد انجام می شود و بیشتر در دانشگاه اسلامی این کشور ومدارس دینی تدریس می شود نیز حلقه هایی نیز تحت عنوان حلقه های تبلیغی در مساجد برگزار می شود این حلقه های تبلیغی –دینی عموما از سوی دعوت چیان جماعت تبلیغ برگزار می شود.
شایان ذکر است فعالیت جماعت التبلیغ در دیگر کشورهای آسیای مرکزی ممنوع می باشد لکن بنا به دلایلی که ضرورتی ندارد در اینجا به آن بپردازیم در جمهوری قرقیزستان این جماعت فعال است البته دعوت چیان تنها در هرماه 3 روز می توانند از مساجد برای تبلیغ استفاده کنند ضمناً در مساجد برنامه هایی به مناسبت میلاد مسعود پیامبر اعظم برگزار می شود نیز مراسم عقیقه برای تولد فرزندان البته در سال های اخیر برگزاری این برنامه در مساجد شهرهای بزرگ مثل بیشکک کمتر شده است.
(مسجد سلیمان اتا یکی از زیباترین و بزرگترین مساجد قرقیزستان واقع در دامنه کوه سلیمان در شهر اوش)
- آیا معماری مساجد قرقیزستان برگرفته از معماری سنتی این کشور است یا بعضا متاثر از معماری های مدرن شده است؟ به بیان دیگر ظاهر مساجد این کشور چگونه است؟ آیا صرفا مکانی که برای اقامه نماز در محلات و خیابان های در نظر گرفته شده است نیز مسجد محسوب می شود؟
مقدمتاً عرض کنم با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اسلام گرایی در منطقه آسیای مرکزی با سرعت رشد کرد موضوعی که بیشتر در ساخت مسجد نمود یافت همچنین مبلغین دینی خصوصاً از ترکیه و کشورهای عربی گروه گروه وارد 5 کشور آسیای مرکزی شدند.
در خصوص وضعیت مساجد در این مقطع لازم است عرض کنم تا سال 1978 تعداد مساجد جمهوری قرقیزستان از 45 باب بیشتر نبود لکن در سال 1994 این تعداد از مرز 1000باب گذشت ودر سال 2011 براساس آمار غیر رسمی تعداد مساجد این کشور حدود 2000 مورد گزارش شده است براساس آمار های رسمی و طبق آنچه در کمیسیون ادیان قرقیزستان ثبت شده است. تعداد مساجد این کشور تا سال 2011 - 1850 باب ذکر شده اما آنچه مسلم است همه مساجد در این کمیسیون ثبت نشده اند.
گفته می شود در حال حاضر تعداد مساجد قرقیزستان اندکی بیش از 2500 باب می باشد با توجه به آنچه ذکر شد که نشان دهنده سرعت ساخت مسجد در این کشور کوچک آسیای مرکزی است باید گفت مساجدی که طی سال های اخیر بنا شده اند و البته با سرمایه گذاری فراوان کشورهای عربی و همچنین ترکیه ، از طرحی ساده که هزینه زیادی را در برنداشته باشد استفاده شده است، عموماً این مساجد جز تعداد انگشت شمار گنجایش جمعیت زیاد ی را ندارد .
مساجد بزرگ این کشور عبارتند از مسجد مرکزی که با کمک مردم وتجار و کمک های برخی کشورهای عربی ساخته شده است مانند مسجدی در خیابان ژیبک زیلو(خیابان راه ابریشم) که گفته می شود با سرمایه گذاری 25 میلیون دلاری سازمان دیانت ترکیه درحال ساخت است و گنجایش بیش از 15000 نفر را دارد و مسجدی در شهر اوش که در دامنه کوه سلیمان تو واقع شده و گنجایش ده هزار نفر را داردو ..... همچنین لازم است عرض کنم که بعضاً مشاهده می شود در برخی بازارها اتاقی را نیز تحت عنوان نمازخانه برای کسبه اماده کرده اند که این مکان ها در شمارمسجد تلقی نمی شود.
(مسجد سلیمان اتا یکی از زیباترین و بزرگترین مساجد قرقیزستان واقع در دامنه کوه سلیمان در شهر اوش)
جالب است بدانیم در برخی از کشورهای منطقه آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان با تصویب قوانینی اقامه نماز را در مکان هایی مثل مراکز بیمارستانی و یا علمی و آموزشی ممنوع کرده اند و حتی برای آن مجازات هایی هم در نظر گرفته اند چنانکه گفته می شود در همین کشور چنانچه فردی کمتر از 18 سال وارد مسجد بشود والدین اوبه 12 سال حبس محکوم می شوند؛ اما در قرقیزستان حتی در پارلمان نماز خانه دائر شده است و نمازبه جماعت برگزار می شود این امر نشان دهند که تفاوت نگاه و دیدگاه نخبگان سیاسی کشورها ی آسیای مرکزی به مقوله دین و دینداری است موضوعی که در قرقیزستان تفاوت بسیار با 4 کشور دیگر این منطقه دارد در برخی از این کشورها بینش ها و برداشت های مختلف از اسلام و بعضاً وجود رقابت های گسترده میان نخبگان سیاسی و نیروهای اسلام گرا در کنار سایر عوامل مانند همجواری کشورهای آسیای مرکزی با افغانستان ،رخداد 11 سپتامبرتحولات خاورمیانه ،سوریه و .... موجب هراس برخی حاکمان این مناطق از اسلام شده است اما در قرقیزستان ما شاهد تفاوت های قابل اعتنائی در حوزه دینی هستیم که به پاره ای اشاره شد.
تصویری از اقامه نماز در مسجد سلیمان اتا
در ارتباط با نوع معماری و طراحی مساجد قرقیزستان عرض کنم که مساجد در جمهوری قرقیزستان حسب ویژگی های مناطق مختلف این کشور تفاوت هایی با هم دارند مثلاً مسجد نعمان در باتکن در جنوب قرقیزستان متاثر از نوع معماری سنتی اسلامی خاص دره فرغانه است کند و کار ها روی ستون های چوبی وسقف این مسجد به خوبی این موضوع را نمایان می سازد چنانکه مسجد حضرت علی (ع) در استان نارین ویژگی منحصری دارد و از سبک معماری خاص قرقیزی تبعیت می کند یا مسجد ی در شهر قره کل استان ایسیک کول قرقیزستان که به نوعی نماد این شهر هم محسوب می شود و به سبک معبد بودایی بدون استفاده از میخ در سال 1910 با هزینه جماعت دونغان های ایسیک کول ساخته شده و یا مسجد مرکزی بیشکک که نمایانگر سبک ویژه سال های 1990-1980 در ساخت مساجد است این سبک به سبک شوروی شناخته می شود.
ادامه دارد...
پایان پیام/
نظر شما