کدام دروغ ها روزه را باطل می کند؟

خبرگزاری شبستان: دروغ گفتن چه نزد علمای اخلاق و چه فقها از رذایل اخلاقی است و از نظر اولیا باعث تکدر روح آدمی می شود. با این که مسلمان ها به شدت ار دروغ گفتن پرهیز داده شده اند و در اسلام از گناهان بزرگ شمرده می شود اما متأسفانه می بینیم که امروز در فرهنگ عمومی ما و روابط اجتماعی به گونه ای رفتار می شود که نشان دهنده ریختن قبح این فعل مذموم است.
اگر دروغ گفتن در ایام عادی مذموم و قابل نکوهش باشد در ماه رمضان که ماه تقرب به آستان حضرت حق است نکوهیده تر و مذموم تر است از این روست که فقها دروغ بستن به خدا و پیامبر – برخی از فقها، معصومین (ع) و پیامبران و جانشینان آن ها را هم در این رده قرار داده اند - را از جمله مبطلات روزه دانسته اند. آنچه در ادامه می آید جزئیاتی در این باره از میان استفتائات مراجع تقلید است.

شش استفتاء از آیت الله سیستانی درباره دروغ بستن به خدا و پیامبر(ص)
اگر روزه‌دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است ـ اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند ـ روزه او ـ بنا بر احتیاط لازم ـ باطل است، و همچنین است ـ بنا بر احتیاط مستحب ـ دروغ بستن به حضرت زهرا سلام الله علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان.
اگر بخواهد خبری را که دلیلی بر حجیت او ندارد و نمیداند راست است یا دروغ نقل کند ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید به نحو نقل بگوید، و آن را به پیامبر و ائمه علیهم السلام مستقیماً نسبت ندهد.
اگر چیزی را به اعتقاد اینکه راست است از قول خدا یا پیغمبر نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه‌اش باطل نمیشود.
اگر چیزی را که میداند دروغ است، به خدا و پیغمبر نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، اگر میدانسته که این کار روزه را باطل میکند، باید ـ بنا بر احتیاط لازم ـ روزه را تمام کند و قضای آن را هم بجا آورد.
اگر روغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و ائمه علیهم السلام نسبت دهد ـ بنا بر احتیاط لازم ـ روزه‌اش باطل می‌شود، ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته نقل کند اشکال ندارد.
اگر از روزه‌دار بپرسند که آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله چنین مطلبی فرموده‌اند و او جایی که در جواب باید بگوید نه عمداً بگوید بلی، یا جایی که باید بگوید بلی عمداً بگوید نه، روزه‌اش ـ بنا بر احتیاط لازم ـ باطل می‌شود.

نظر آیت الله بهجت درباره دروغ بستن به اولیا و علما
اما مرحوم آیت الله بهجت در پاسخ به این استفتاء که اگر کسى سخن دروغى را عمدا از معصوم ـ علیه السّلام ـ نقل کرد؛ ولى بعدا معلوم شد که سخنش راست بوده، آیا روزه اش باطل است. فرموده اند: روزه اش باطل است؛ ولى کفاره ندارد. همچنین این مرجع دروغ گفتن عمدى در مورد اولیاءاللّه و علما را از موارد ابطال روزه ندانسته اند.
دیدگاه آیت الله نوری همدانی درباره نسبت دروغ دادن به حضرت زهرا (س) و پیامبران و جانشینان آن ها
اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان آن حضرت (ع) عمداً نسبت دروغ بدهد، اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزة او باطل است و احتیاط واجب آن است که حضرت زهراسلام الله علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقی ندارند .
اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست است یا دروغ نقل کند ، بنابر احتیاط واجب باید از کسی که آن خبر را گفته ، یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
 

نظر آیت الله صافی گلپایگانی درباره روزه داری و غلط خواندن قرآن
این عالم دینی در پاسخ به این شبهه که آیا غلط خواندن قرآن روزه را باطل می کند؟ فرموده اند: باید قرآن را صحیح بخواند ولی تلاوت غلط روزه را باطل نمی کند.
ایشان همچنین در پاسخ به این سؤال که اگر کسی در ماه رمضان آیه قرآن یا روایتی را غلط بخواند و قصدش این بوده که صحیح بخواند، ولی می داند که غلط می خواند و موجب تغییر معنی می شود ولی هدفش این نیست که معنای غلط را به خدا و امام علیه السلام نسبت دهد، حکم روزۀ او چیست؟ فرموده اند: روزه اشکال ندارد ولی موردی را که یقین دارد آن را غلط می خواند نخواند.
همچنین پاسخ این مرجع عالیقدر به این پرسش که کسی که دروغ به خدا و پیغمبر نسبت می دهد و مخاطبی ندارد ، روزه اش باطل است یا نه؟ مثبت است.
پایان پیام/