حجت الاسلام دکتر حسن غفاری فر، جامعه شناس و استاد دانشگاه در مورد تاثیرات تکنولوژی در کاهش گفت گو میان افراد به خبرنگار شبستان گفت: بین آنچه که دارد اتفاق می افتد و اینکه دلیل این اتفاق چیست باید تفکیک قایل شد. آنچه دارد اتفاق می افتد بحران ارتباط چهره به چهره است اما علت آن نه فقط وسایل الکترونیکی بلکه ایدئولوژی این تکنولوژی است که مشکل ایجاد کرده است. تکنولوژی در خدمت ایدئولوژی قرار گرفت.
حجت الاسلام غفاری فر با بیان اینکه ایدئولوژی تکنولوژی، فردگرایی و مصرف گرایی است، اظهار داشت: وقتی شما فیلم اصیل ایران یا حتی غربی را می بینید آنجا مادر نسبت به فرزند و شوهرش، فرزند نسبت به پدر و مادر و به هر حال همه نسبت به همدیگر گذشت و فداکاری می کنند و در تلاش اند که به دیگری منفعت برسانند و این منفعت رسانی فقط در بعد مادی هم تعریف نمی شود. منفعت اخلاقی این است که ما کاری را برای رضای خداوند، قرب الهی انجام می دهیم که همه آنها متافیزیکی است.
وی با اشاره به منفعت طلبی در دنیای مدرن بیان کرد: در دنیای مدرن، فرد منفعت خود را در نظر می گیرد. مثال ساده امروز این است که در فرهنگ غرب خانه سالمندان جا افتاده و روتین شده است. در ایران هم داریم به این فرهنگ مبتلا می شویم اما هنوز این مسئله بحرانی نشده است.
این جامعه شناس اظهار داشت: وقتی بازدهی اقتصادی فرد برای اطرافیان به صفر می رسد، او را در جایی قرار می دهند که زنده بماند. با توجه به رشد تکنولوژی امروزه حتی تلاش دارند او را محروم کننداز ارتباط با خدمه انسانی. این فرهنگ در لابلای کتاب های ما و رسانه های ما حتی رسانه های صوتی و تصویری به طور مستقیم و غیرمستقیم در حال نهادینه شدن است.
حجت الاسلام غفاری فرد با بیان اینکه در محاسبات منفعت تنها به خودم محدود می شود خاطرنشان کرد: روزی از رادیو شنیدم یک شخصی در کسوت روحانی که در ان جی او حوزوی حضور داشت با افتخار از ترویج علم مدرن سخن می گفت، این همان دعوت غیرمستقیم به فرهنگ خودمحوری است. وقتی علم مدرن عرضه شد، فرآورده های آن علم هم ارزشمند می شود.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: وقتی منفعت طلبی مطرح باشد، من فقط به این می اندیشم که فلان موسسه و فلان فرد چه منفعتی نصیب من می کند. حتی کشورم را به دید منفعت طلبانه نگاه می کنم اینکه کشورم چه منفعتی به من می رساند. در ین نگاهر تمام تعهدات انسانی و اخلاقی حذف می شود. دیگر به این فکر نمی کنم که من می توانم چه خدمتی بکنم و چه منفعتی برسانم.
وی تصریح کرد: وقتی منفعت طلبی در کار باشد دیگر سخن گفتن با پیرمرد و پیرزن، سخن گفتن با پدر و مادر اگر در ازای آن حقوقی تعریف شود صورت می گیرد اما اگر حقوق مالی تعریف نشود گفت و گویی صورت نمی گیرد. در مقابل فرهنگ منفعت طلبی و فردگرایی، اسلام دیدن چهره والدین و خدمت به والدین را عبادت و رضایت خداوند ذکر کرده است.
وی با اشاره به محدودیت ارتباطی در اعتکاف اظهار داشت: یکی از اعمال عبادی سخت گیرانه عمل اعتکاف است، سخت گیری به این معنا که محدودیت ارتباطی به حد اعلی می رسد اما همین عمل وقتی پای خدمت به مومن می رسد قابل نقد است، حال از تشییع جنازه مومن گرفته تا رفع حاجت او.
این جامعه شناس بیان کرد: وقتی فردگرایی به صورت وحشی در فرهنگ ما از عالی ترین سطوح تا پایین ترین سطوح نفوذ می کند همان جمله حضرت آقا یعنی" نفوذ تصمیم در تصمیم سازان" مطرح می شود، اینجا سخن از تک خدا و خدا مطرح می شود.
حجت الاسلام غفاری فرد خاطرنشان کرد: در این فضای فکری، تکنولوژی حداکثر سهم را فردسازی روابط را بر عهده دارد و نقش بسزایی در بحرانی کردن گفتگو و ارتباط چهره به چهره و کلامی ایفا می کند. مثل انسان ضعیفی که به او ویروس آنفولانزا تزریق می شود و جسم مستعد به مرگ او به سوی مرگ سوق داده می شود.
وی عنوان کرد: در این مقوله به جای علت به معلول نپردازیم. اگر فرهنگ فردمحوری اصلاح شود، وسایل ارتباطی از جمله گوشی همراه هم در محدوده خدمت انسان ارزش می یابد و در جهت سرگردانی فرد.
این جامعه شناس تصریح کرد: از گذشته دهه وسایل و ابزار وجود داشته است که انسان با آن سرگرم شود اما انسان ها ساعات زندگی خود را تقسیم کرده بودند. در اسلام هم بر توزیع اوقات روزانه تاکید شده است که فرد مومن سهمی را برای زیارت مومنان و مومنین و اعضای خانواده قرار دهد. در حالی که می شود همه ساعات را برای تولید درآمد استفاده کرد، اسلام تاکید کرده است که بخشی از ساعات روزانه برای تفریح صرف شود.
نظر شما