به گزارش خبرنگار شبستان، نشست تخصصی راهبرهای قرآن در تعلیم و تربیت، در بخش "تحول قرآن بنیان علوم انسانی" نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، با سخنرانی دکتر مرتضی زاهدی، مسئول موسسه فرهنگی قرآن و عترت صابره و پژوهشگر و محقق حوزه دین، برگزار شد.
دکتر زاهدی با بیان اینکه علوم انسانی اصول تفکر علمی را تشکیل می دهند، اظهارداشت: اما علوم تجربی و ریاضی تحت تسلط علوم انسانی اند به طوری که این علوم انسانی اند که مسیر علوم دیگر را مشخص می کنند.
وی به روان شناسی به عنوان یکی از علوم انسانی مثال زد و گفت: مثلا در روان شناسی جدید مدعی هستند که دستگاه ادراکات انسان را به گونه ای کشف و بررسی کرده اند و به این نتیجه رسیده اند که ذهن به عنوان تنها دستگاه شناخت می باشد. هوش، حافظه، تداعی معانی، وهم، خیال و غیره، اموری اند که همگی در ذهن صورت می گیرند.
همکار سابق شهید باهنر در همین باره افزود: حالا ایشان مدعی می شوند که چیزهایی که این دستگاه نتواند بشناسد، نمی توانیم قبول کنیم. جبرییل را نمی توان با این ذهن فهمید و از آن دم زد. این ها نمی گویند ابزار ادراک انسان می تواند چیز دیگری باشد، بلکه صرفا به ابزار اعتماد کرده و ابزار را صرف در همین می دانند.
وی مدعی بود که غرب با این رویکرد، برنامه ای که برای علوم تجربی می ریزد این است که هر آن چه مورد قبول این علوم است که بتواند ذهن، آن را درک و فهم کند.
دکتر زاهدی با این اعتقاد که بنابراین این روان شناسی بود که مبدع مکتب پوزیتیویسم شد، ادامه داد: علت این بود که نمی توانستند اموری غیر عادی و غیر مادی ای که بتوان آزمایش کرد را بپذیرند.
مسئول موسسه فرهنگی قرآن و عترت صابره با بیان اینکه پوزیتویسم وقتی وارد شد، انقلاب رنسانس انجام گرفته بود، اظهار داشت: در این دوره، علم به جای اینکه به اسرار هستی بپردازد، گویی سیم خارداری به دور دانش کشید و اموری را دانش نامید که بتوان آن ها را زیر تیغ آزمایش برد.
وی در این باره افزود: این امر تا بدانجا رسید که کانت علیه پوزیتویسم قد علم کرد و از این زمان به بعد عقل گرایی هم داخل مباحثات علمی شد.
دکتر زاهدی مدعی بود که هر چند کانت نیز وارد بحث شد، اما در جایی کم آورد.
همکار سابق شهید باهنر با اشاره به اینکه کانت زنجیر را از پای علم باز کرد و عقل و ریاضیات را نیز وارد مباحثات کرد، گفت: در اسلام عقل شامل یک طیف است که از زمین آغاز شده و تا ملکوت اعلا ادامه پیدا می کند.
وی بر این باور بود که شان ملکوتی عقل که زیبایی ها را هدایت می کند، عقل ملکوتی است که در قرآن وقتی افلا یعقلون می گویند، مراد همین عقل است، اما عقل در کانت همان ذهن است.
دکتر زاهدی با تاکید بر اینکه مراد کانت از عقل گرایی، ذهن گرایی بوده است، ادامه داد: کانت این سخن را در فلسفه اش می زند. این بدین معناست که این علوم انسانی است که چنین تاثیری در علوم دارد.
وی در ادامه با طرح این بحث که الان دانش غرب با این همه گستره اش، صرفا به واقعیات می پردازد، افزود: واقعیت غیر از حقیقت است که گاهی منطبق با حقیقت است و گاهی هم نیست. واقعیت همیشه بخشی از جریان است.
دکتر زاهدی در این باره افزود: جهان علم غربی می گوید ما فقط با واقعیت روبرو هستیم. چون دستگاه شناخت انسان را صرفا ذهنی می داند که با این ذهن صرفا نمی توان واقعیات را دید. واقع گرایی یعنی دنبال چرخه علت و معلولی می گردد که بتواند فهم کند.
وی مدعی بود که با این تبیین و اشکال، بنیان دعا و اندیشه های معنوی و حتی دانش هم برچیده شده و زیبایی های حقیقت پیدا نخواهد شد.
این قرآن پژوه در همین باره افزود: مولفه های روحانی و حقایق را اصلا نمی توان با این علم و بر اساس واقعیات اثبات کرد. غرب در اینجا مدعی می شود که زیبایی نسبی است و قراردادی می باشد، اما این ها در مقابل زیبایی های معنوی و ثابت چه خواهند گفت؟
وی با تاکید بر اینکه مشکل کانت این بود که هر چند عقل را داخل مادی گرایی علم کرد، اما نتوانست ارزش ها و حقیقات را داخل کند، ادامه داد: بزرگترین دانشمندان غرب هم گیج اند؛ چون معتقدند به هیچ چیزی نمی توان یقین کرد، چون ادراک و فهم را مبتنی بر ذهن می دانست و این ها را نیز از خطا مبری نمی دانند.
دکتر زاهدی با این بیان که پوپر از رنسانس علمی غرب، تازه شکاکیت را مطرح می کند و می گوید علم تا وقتی ارزش دارد که خلافش ثابت نشود، گفت: واقعیت و علت و معلول بیشتر از این علم غربی، چیزی برای گفتن ندارد و نمی تواند ارزش ها و حقایق را مطرح کند.
وی در مقابل به تبیین آموزه های اسلامی در این حوزه پرداخت و گفت: در حالی که در اسلام، روایت داریم که بالاترین ایمان، یقین است و کسی که یقین داشته باشد، اگر آب بخورد، ارزش آن از عبادت فرد بی یقین بالاتر است. عالم یعنی کسی که به یقین رسیده باشد.
دکتر زاهدی مراد از "مدادالعلماء" را مداد آن عالمی دانست که به مرحله یقین رسیده است و در ادامه گفت: یقین نیز ریشه هایی دارد و تا حقایق را کسی نبیند، اصلا به یقین نمی رسد.
پایان پیام/
نظر شما