به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر عسکری سلیمانی امیری، استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در همایش ابن سینا و فیلسوفان اسلامی که به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا برگزار شد، با ارائه مقاله ای تحت عنوان «شاخصه های منطق سینوی» به ایراد سخن پرداخت.
وی در ابتدای سخنانش با بیان اینکه اگر تطور علم منطق در جهان اسلام را دنبال کنیم حداقل سه مقطع در آن می‌توانیم پیدا کنیم، گفت: مقطع اول اصل ترجمه ای بود که منطق ارسطو به عربی ترجمه شد.
امیری مقطع دوم را زمانی دانست که فارابی آثار منطقی خود را ادامه می‌دهد و او منطق را به صورت یک علم بومی در می‌آورد؛ یعنی ادبیات، ادبیات فرهنگ بومی می شود.
وی درباره مقطع سوم گفت: مقطع سوم، عصر ابن‌سیناست که در این عصر، دوره بالندگی علم منطق است. او مجموعه عظیمی از مباحث منطقی را در شفا می آورد. ابن‌سینا توانسته تفسیر بدیعی از منطق ارسطو و حتی منطق رواقی ارائه دهد.
امیری بر این باور است که ابن سینا ضمن اینکه تفسیر دقیقی از منطق ارسطو ارائه می‌دهد که البته متأثر از فارابی هم هست، ابداعات خود را هم در مباحث منطقی دارد که در سه بخش می‌توان آنها را متذکر شد.
وی به عنوان اولین بخش، به تغییر ساختار علم منطق اشاره کرد و گفت: ما می‌دانیم که منطق دو هدف را دنبال می‌کند. دو دسته قواعد ارائه می‌دهد تا بتواند به دو دسته معلومات برسد. ارسطو این دو مجموعه را به حیث ماده در کتاب‌البرهان آورده است و این در صورتی است که سنجش تصورات به تصدیقات مقدم است.
امیری با بیان اینکه فارابی می‌گوید که ما دو دسته علم تصوری و تصدیقی داریم، ادامه داد: تصور مقدم به تصدیق است. بنابراین قواعدی درباره صورت باید جداگانه مطرح شود تا نوبت به تصدیق برسد. ابن‌سینا در شفا و در اشارات بحث تعریف را مقدم داشته است.
وی مدعی بود که به غیر از خواجه نصیر، دیگران تحت تأثیر ابن‌سینا منطق را دو بخش کردند که 9 بخش را در دل خود دارد. وی در این باره گفت: بخش کلیات مستقل می‌شود و هشت بخش دیگر از قضایا شروع می‌شود.
امیری در ادامه گفت: کار دوم ابن‌سینا تلاشی بود که در ساختار منطق انجام داد. قبلاً منطق‌دانان لواحق قیاس را مطرح می‌کردند که این بحث‌ها را ارسطو ذیل کتاب قیاس مطرح کرد. ابن‌سینا بر این باور بود که این مباحث احتیاج به استنتاج های قیاسی ندارند.
وی با بیان اینکه ابن‌سینا در اشارات دو مبحث برهان و مغالطه را مطرح می کند، گفت: او از شعر وجدل چیزی نمی‌آورد و فقط در مبحث صناعات، بطور ضمنی اشاراتی می‌آورد .
وی در ادامه بحث خود به بحث تعریف و حدود در منطق اشاره کرد و گفت: بغدادی در برابر این نظر ابن‌سینا موضع می‌گیرد و می‌گوید که حد اشیاء آسان است، همانطور که قیاس آوری در منطقات مشکل نیست. او می‌گوید آوردن حدود اشیاء دشوار نیست برای اینکه حد، آوردن اسم و مسمی است.
امیری در ادامه هیمن مطلب اظهار داشت: ملاصدرا در این بحث طرفدار ابن‌سینا بوده و نشان داده که حد آوری همانطور که ابن‌سینا گفته است صعوبت دارد.
وی بر این باور بود بود که اگر مدال افتخار بومی سازی منطق در جهان اسلام بر سینه فارابی، اولین منطقدان مسلمان، نصب شده است، دومین مدال افتخار از آن شیخ رییس بو علی سیناست.
امیری در همین باره افزود: چرا که ابن سینا منطق ارسطویی را در شاخه اسلامی آن شرح و بسط داد که الحق می توان منطق او را سینوی دانست؛ چرا که ضمن اینکه ارسطویی است، از آن و شارح آن یعنی فارابی متمایز است.
گفتنی است همایش ابن‌سینا و فلسفه اسلامی به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا در سالن تلاش وزارت تعاون با حضور اندیشمندان، پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه فلسفه در 26 و 27 مهر برگزار می شود.
پایان پیام /
نظر شما