پیوند دهه کرامت با مهدویت و انتظار

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، در روزهای پایانی ایام پرخیر و برکت دهه کرامت قرار داریم و به آستانه میلاد با سعادت امام رضا(ع) رسیده ایم.

 

در این ایام چیزی که بیش از همه برای ما اهمیت دارد، توجه به جایگاه و مقام و شأن امامت است؛ چراکه وقتی از کرامت امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) صحبت می کنیم همگی به دلیل مقامی است که ایشان نزد خدا داشته اند و صفت کرامت را نیز از خداوند گرفته اند.

 

از طرف دیگر موضوع امامت اهل بیت(ع) ارتباط مستقیمی با موضوع مهدویت و انتظار پیدا می‌کند، موضوعی که خود امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) نیز بر آن تأکید داشته و سیره و منش آنها نیز این مسأله را یادآور شده است.

 

با توجه به اهمیت این مسأله در ایام دهه کرامت با حجت الاسلام والمسلمین «عباس رمضانعلی زاده» استاد حوزه و دانشگاه کارشناس و پژوهشگر مسائل مهدوی و کلامی گفتگویی ترتیب داده ایم که ایشان ضمن تبیین پیوند دهه کرامت با مهدویت و انتظار به موضوع شهر قم به عنوان ام القرای جهان اسلام پرداخته و نکاتی جالب را یادآور شده است.

 

متن گفت‌وگوی یاد شده به این شرح است:

 

ابتدا بفرمایید چرا از اول تا یازدهم ذی القعده را دهه کرامت می نامند؟

 

البته وصف کرامت ویژه همه ائمه اطهار(ع) است، همچنانکه در توصیف خاندان کرامت توسط امام هادی(ع) در زیارت جامعه کبیره می خوانیم که «عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم» یکی از اسماء خداوند متعال، کریم است و ائمه اطهار(ع) نیز کریم و محسن هستند.

 

اما امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) را به صورت ویژه به این صفت توصیف می‌کنند؛ امام رضا(ع) کریم و کریم زاده هستند و فاطمه معصومه نیز کریمه اهل بیت(ع) و قبر مبارکشان جانشین قبر بی نشان حضرت زهرا(س) است، همچنانکه وقتی پدر آیت الله مرعشی چله نشینی و دعا و مناجات های متعددی می‌کند تا قبر حضرت زهرا(س) را به او نشان بدهند.

 

بارگاه کریمه اهل بیت(ع) جایگزین قبر گمشده مادر

 

نقل شده است، در این چله از طرف یکی از معصومان یا امام زمان(عج) یا امیرالمؤمنین(ع) به او در خواب الهام می‌شود که قبر حضرت زهرا(س) از اسرار است و «علیک بقبر کریمه اهل البیت(ع)» یعنی بر تو باد که به جای تلاش برای یافتن قبر حضرت زهرا(س) به زیارت حضرت معصومه(س) بروی و همچنانکه می بینید ایشان را شخصیتی با کرامت معرفی می‌کنند.

 

معنای حقیقی کریم و کرامت چیست؟

 

در زیارت جامعه کبیره خطاب به اهل بیت(ع) می گوییم: «عادت شما و رسم و خوی شما احسان و نیکی کردن به مردم است» و همانطور که می دانید امام در اعطای احسان و نیکی به دیگران گیرنده احسان را لحاظ نمی‌کند حتی اگر دشمن باشد مثل آنکه امیرالؤمنین به قاتل خودش عنایت هایی دارد و حتی همان موقعی که در بستر شهادت است، سفارش می‌کنند که در زندان به ابن ملجم سخت گرفته نشود یا امام مجتبی(ع) درب خانه فقرای مدینه می رفت که برخی از آنها بنی امیه بودند که روز به امام ناسزا می گفتند و شب کمک های ایشان را دریافت می‌کردند.

 

کریم بودن اهل بیت(ع) ویژه افراد خاص نبود

 

بنابراین کرامت اهل بیت(ع) ویژه کسانی نبود که امامت و ولایت را قبول داشته باشند؛ این رسم و خوی الهی است که امامان نمایندگان خدا روی زمین هستند چون خدا نیز به گنه کاران چنین عنایتی دارد همچنانکه امام سجاد(ع) در یکی از دعاهای صحیفه سجادیه خطاب به خدا می فرمایند: «عادتک الاحسان الی المسیئین» یعنی تو عادت کرده ای که به گنه کاران احسان کنی و تو بالاتر از آنی که جز به احسان وصف شوی!

 

وصف کریم بودن اهل بیت(ع) به ویژه حضرت امام رضا(ع) از کجا اخذ شده است؟

 

همانطور که گفتیم در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «و سجیتکم الکرم» که سجیه همان غریزه و طبیعت درونی است که انسان با آن خو گرفته است، امامان گنجینه کرم الهی هستند و رزق مادی و معنوی مردم را عطا می‌کنند و در جای دیگری آمده است: «بیمنه رزق الورا» یعنی به یمن و وجود مبارک امام زمان(عج) همه سوی الله روزی می خورند.

 

ائمه اطهار(ع) مظهر صفات خداوند روی زمین هستند

 

ائمه اطهار(ع) مظهر صفات خداوند روی زمین هستند، از این رو وقتی خداوند طبق جمله امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه که فرمودند: «اکرم المسؤولین» او کریم ترین و بزرگترین کسی است که از او درخواست می‌شود، به همین جهت ائمه اطهار(ع) نیز باید مظهر صفات الهی از جمله کرامت باشند.

 

در جامعه کبیره راجع به اهل بیت(ع) عبارت دیگری هم آمده است که «و اکرم انفسکم» یعنی ائمه طاهرین(ع) بالاترین مصداق کریم روی زمین هستند و از طعام به فقیر و یتیم و اسیر تا معامله با خدا و حفظ جان رهبری که در سوره بقره آمده است همگی نشان دهنده همین صفت است.

 

ائمه از کمک های مالی به نیازمندان تا دادن جان برای حضرت رحمان دریغ نمی‌کنند و همه چیز خود را در راه خدا دادند؛ این عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم، مشخص می‌کند که هم خدا و هم اهل بیت(ع) کریم و اکرم هستند که از جمله آنها امام رضا(ع) و حضرت فاطمه معصومه(س) است.

 

به عقیده شما بین دهه کرامت و موضوع مهدویت و انتظار چه ارتباطی می‌توان برقرار کرد؟

 

ببینید بنده یک تمثیل زیبایی به کار می برم که به خوبی این مسأله درک می‌شود؛ ابتدا مقدمتا بگوییم که از ولادت خواهر تا برادر یعنی دو انسان ممتاز جهان اسلام دهه کرامت است یعنی حضرت فاطمه معصومه(س) و امام رضا(ع) کریم و کریمه هستند؛ در تقویم های رسمی از جهت زمانی ابتدا حضرت معصومه(س) اول دهه و امام رضا(ع) در 11 ذی قعده هستند ولی ابتدا امام رضا(ع) به دنیا آمدند و بعد از 25 سال حضرت فاطمه معصومه(س) متولد شدند.

 

امام رضا(ع) مروج و حامی مکتب انتظار

 

بنابراین امام رضا برای آمدن مأموم و یار خودشان 25 سال انتظار کشید، چون حضرت معصومه(س) سرآمد همه فرزندان امام کاظم(ع) چه دختران و چه پسران ایشان بعد از امام رضا(ع) بود و جا دارد که یک امام معصوم برای چنین شخصیتی انتظاری طولانی بکشد.

 

بنابراین نشان می دهد همانطور که شیعه واقعی با اعمال خود می‌تواند منتظر امام زمان(عج) باشد، امام زمان(عج) نیست انتظار یاوران خود را می کشند و این ارتباط دو سویه است.

 

امام رضا(ع) نیز وقتی به ایران آمدند و این کشور را با قدم خود نورانی کردند، بر مسأله امامت و مهدویت تکیه و تأکید کردند؛ ایشان در نیشابور و در خیل جمعیت مردم و مشتاقان حدیثی نورانی قرائت کردند که به حدیث سلسلة الذهب مشهور شده است؛ در این حدیث می خوانیم که امام رضا(ع) از پدرانشان و پیامبر از جبرائیل از قول خداوند نقل کرده است: «اللَّه جَلَّ جَلَالُهُ یقُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا...خداوند جل جلاله می‌فرماید: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ من است، پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در امان است. چون مرکب به راه افتاد؛ امام رضا(ع) فرمود:: البته با شرایطش و من جزو شرایط آنم».

 

توحید بدون ولایت کارساز نیست

 

طبق این روایت توحید یک شروطی دارد که یکی از آنها ولایت و امامت است یعنی توحید تنها کارساز نیست بلکه ضمیمه دارد و به اشهد ان لا اله الا الله باید علی ولی الله اضافه شود و امروز اشهد ان المهدی ولی الله باید به توحید اضافه شود. از این رو می توانیم تأکید کنیم که اساسا اگر امامت و ولایت نباشد راهی به سوی توحید ناب نیست.

 

در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «من قصده بدأ بکم» یعنی هرکس که قصد خدا می‌کند باید ابتدا از مسیر اهل بیت(ع) وارد شود؛ از این رو باید به جرأت گفت که راه های مختلفی به سمت خدا نیست و کسانی که ولایت ندارند راهی به سوی عرفان حقیقی ندارند و تنها راه رسیدن به خدا، اهل بیت(ع) هستند؛ روایات عدیده داریم که «بنا عرف الله و بنا عبدالله» یعنی به واسطه ما اهل بیت(ع) خداوند شناخته می‌شود و پرستش می‌شود.

 

چطور می‌توان بین حضرت معصومه(س) و موضوع ظهور ارتباط برقرار کرد؟

 

حضرت معصومه(س) خودشان از زمینه سازان ظهور هستند چون سه روایت داریم که استناد حرف مان است.

 

یک روایت نبوی، یک روایت از امام کاظم(ع) و یکی از امام صادق(ع)؛ ابتدا روایت پیامبر گرامی اسلام(ص) را نقل می کنیم که ایشان فرمودند: «يَخْرُجُ ناسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوَطِّؤُون لِلْمَهْدي سُلطانَهُ. مردمی (احتمالاً ایرانیان) از شرق قیام می‏کنند و زمینه را برای حکومت مهدی آماده می‏کنند» بنابراین طبق این روایت زمینه سازان حکومت جهانی حضرت مهدی، ایرانیان هستند.

 

روایت دیگر از امام کاظم(ع) است که می فرمایند: «رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو النَّاسَ إِلَی الْحَقِّ یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ لَا تُزِلُّهُمُ الرِّیَاحُ الْعَوَاصِفُ وَ لَا یَمَلُّونَ مِنَ الْحَرَبِ وَ لَا یَجْبُنُونَ وَ عَلَی اللَّهِ یَتَوَکَّلُونَ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِین به این معنا که مردی از اهل قم مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و قومی گرداگرد او جمع می‌شوند به صلابت پاره‌های فولاد، تند بادها آنان را به‌ لرزه درنمی‌آورد و از جنگ خسته نمی‌شوند و ترس به خود راه نمی‌دهند و بر خدا توکل می کنند و سرانجام، پیروزی از آن متقین است» که این روایت نیز انقلاب امام خمینی(ره) را تأیید می‌کند.

 

اما در نهایت امام صادق(ع) در روایتی بیان کرده اند که در آینده علم از نجف به قم می رود و از قم علم به تمام عالم منتشر می‌شود. حدیث به این شرح است: «سَتَخْلو كُوفةُ مِن المؤمنينَ ، و يَأرِزُ عنها العِلمُ كما تَأرز الحَيّةُ في جُحْرِها ، ثُمّ يَظهَرُ العلمُ ببلدةٍ يُقالُ لها قُمّ ، و تَصيرُ مَعْدِنا للعِلمِ و الفَضلِ، حتّى لا يَبقى في الأرضِ مُسْتَضعَفٌ في الدِّينِ حتّى المُخَدَّراتُ في الحِجالِ ، و ذلكَ عند قُرْبِ ظُهورِ قائمِنا ، فيَجْعَلُ اللّه ُ قُمّ و أهلَهُ قائمِينَ مَقامَ الحُجّةِ، و لو لا ذلكَ لَساخَتِ الأرضُ بأهْلِها، و لَم يَبْقَ في الأرضِ حُجّةٌ ، فَيَفيضُ العِلمُ مِنهُ إلى سائرِ البلادِ في المَشرِقِ و المَغرِبِ ، فَيتِمُّ حُجّةُ اللّه على الخلقِ ، حتّى لا يَبْقى أحدٌ على الأرضِ لم يَبْلُغْ إليهِ الدِّينُ و العِلمُ ، ثُمّ يَظْهرُ القائمُ عليه السلام«

 

امام صادق(ع) فرمودند: «بزودى كوفه از مؤمنان تهى خواهد گشت و علم از آن رخت برخواهد بست همانند مارى كه در سوراخش پنهان مى شود. آن گاه علم در شهرى آشكار خواهد شد به نام قم. اين شهر معدن علم و فضل مى شود، تا آن جا كه بر روى كُره زمين كسى نمى ماند كه در دين ضعيف و ناتوان باشد حتى زنان پرده نشين؛ و اين [واقعه ]نزديك ظهور قائم ماست. خداوند قم و مردم آن را جانشين مقام حجّت مى كند. اگر چنين نبود هر آينه زمين اهل خود را فرو مى بلعيد و در روى زمين حجّتى باقى نمى ماند. علم از اين شهر به شهرهاى ديگر در شرق و غرب عالم سرازير مى شود و بدين سان حجّت خدا بر بندگانش تمام مى شود؛ چندان كه در كُره خاك كسى نمى ماند كه دين و دانش به او نرسيده باشد . سپس قائم عليه السلام ظهور مى كند».

 

حضرت معصومه(س) زمینه ساز ظهور است

 

در این جا سه روایت را آوردیم برای این که اثبات کنیم کریمه اهل بیت(ع) خودشان زمینه ساز ظهور هستند چون یکی به دلیل ولایت مداری و دفاع از امام رضا(ع) از مدینه به قم هجرت کردند و در جوار حضرت معصومه(س) تأسیس پایگاه علمی صورت گرفت و پرورش علما و فقهای کثیری صورت پذیرفت که یکی از آنها امام خمینی(ره) بود و علم از قم به دنیا منتشر شد و در نهایت طبق حدیث امام صادق(ع) در این زمان است که ظهور محقق می‌شود.

 

چرا شهر قم در بین شهرهای جهان اسلام اهمیت پیدا کرده است؟

 

از برکات کریمه اهل بیت(ع) این فیضیه و حوزه علمیه 1200 ساله است که در نهایت از این حوزه علمای زیادی منتشر شدند که یکی از آنها امام خمینی(ره) بود و انشاءالله این انقلاب اسلامی متصل به انقلاب جهانی امام مهدی(عج) می‌شود.

 

امام خمینی(ره) در یکی از بیانات خودشان به موضوع قم و مردم آن و زمینه ساز بودن این شهر برای ظهور اشاره کردند و فرمودند: «قم حرم اهل بیت است، قم مرکز علم است، قم مرکز تقواست، قم مرکز شهادت و شهامت است. قم علم به همه جهان صادر شده است و مى‌شود و از قم شهادت به همه جا صادر مى‌شود. قم شهرى است که آن ایمان و علم و تقوا پرورش یافته. از آنوقتى که قم بوده است، قم از زمان ائمه اطهار مورد توجه اسلام بوده است و از قم تقوا، شجاعت، شهامت و همه فضائل به همه جا صادر مى‌شود و صادر خواهد شد. علمائى که در قم من ادراک کرده‌ام کسانى بودند که در دنیا نمونه بودند، در علم و تقوا و من امیدوارم که ادامه پیدا کند این علم و تقوا در شهر شما تا زمان ظهور امام زمان سلام الله علیه. من هر جا باشم قمى هستم و به قم افتخار مى‌کنم...»

 

اهمیت فوق العاده شهر قم

 

بنابراین وقتی امام راحل عظیم الشان به عنوان بنیانگذار این انقلاب شکوهمند، می‌فرمایند: «من هرکجا باشم قمی هستم و به قم افتخار می‌کنم» و یا وقتی رهبر انقلاب درباره این شهر می‌فرمایند: «در طول 1200 سال یا بیشتر، این شهر همواره به عنوان یک شهر وابسته به اهل بیت شناخته شده است و من شهر دیگری را با این خصوصیات سراغ ندارم» همین دو عبارت برای بیان اهمیت فوق العاده این شهر کافی است.

 

متشکریم از این که فرصت خود را در اختیار ما قرار دادید؛ در پایان اگر نکته ای دارید بفرمایید.

 

بنده هم از شما و عزیزان در خبرگزاری شبستان تقدیر و تشکر دارم و تنها یک نکته دیگر به ذهنم می رسد و آن هم این است که  از ابتدا تا انتهای ماه ذی قعهده وابسته به اولاد حضرت موسی بن جعفر(ع) است که از ولادت حضرت معصومه(س) شروع می‌شود، ششم این ماه گرامیداشت حضرت احمد بن موسی(ع) است، یازدهم این ماه که میلاد با سعادت سلطان علی بن موسی الرضا(ع) است، بیست و سوم این ماه روز زیارتی امام رضا(ع) است و پایان این ماه نیز شهادت حضرت جواد الائمه(ع) است که باید از این فرصت برای توسل و تبرک جستن به اهل بیت(ع) استفاده کنیم.

 

پس ما می بینیم که علی بن موسی الرضا(ع) از امامان معصوم و خواهرشان حامی ولایت و رهبری بودند و در این مسیر خدا تقدیر کرد که در کویر قم کوثر دیگری بنا شود که دستگیری و نجات شیعیان باشد.