خبرگزاری شبستان_ خراسان جنوبی: انسا‌ن‌ها از گذشته تاکنون با حضورشان در طبیعت از آن برداشت های سودجویانه و گاهی ناآگاهانه داشته اند به نحوی که این ناآگاهی ها بلاهایی از جمله آلوده شدن رودخانه ها، دریاچه ها، آب های زیرزمینی، کم شدن جنگل ها و مراتع و از همه بدتر آلودگی هوا را در پی داشته است، اقدامات کوتاه ولی خطرناک انسان ها باعث شده که گونه های جانوری و گیاهی و بقیه موجودات زنده روز به روز کمتر شود. همه این اقدامات زاده رویاهای توسعه و پیشرفت انسان روی کره زمین است که باید دقیق و اصولی انجام شود.
سبک زندگی و الگوی مصرف نادرست توسط انسان‌های بشر به ویژه در دو قرن اخیر، بزرگترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می رود از طرفی دفع پسماندهای زاید و ضایعات به شیوه ناصحیح منجر به تولید مواد سمی، مواد اشتعال زا، منفجر شونده، سرطان زا و مواد هسته ای می شود که این موضوع حساسیت ویژه مردم و مسئولان را می طلبد.
اما طبیعت رنج دیده و شکننده کویر خراسان جنوبی نه تنها از بحران‌ها و مسائل زیست محیطی مستثنی نیست، بلکه بُعد بیابانی و کم آب بودن آن، سبب ایجاد معضلاتی بیش از سایر استان می شود که این مهم نیاز به فرهنگ سازی توسط رسانه ها و جراید عمومی دارد، چراکه طبیعت بیابانی، کویری و لم‌یزرع محیط زیست خراسان جنوبی با وجود دردهای بی درمان پر از گنج هایی در بُعد گونه های خزنده، جانوری و پوشش گیاهی است؛ لیکن بادخیز بودنش معضلی است که باید مورد توجه خاص عام و خاص قرار بگیرد.
برای تشریح جزییاتی از شاخص‌ها، کمبودها و نگرانی‌های موجود در محیط زیست شکننده خراسان جنوبی پای صحبت‌های «حسن اکبری» مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی می نشینیم.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری شبستان در بیرجند، اظهار کرد: خراسان جنوبی استانی خشک، بیابانی و دارای طبیعتی شکننده است که اگر مراقب نباشیم در آینده با مشکلاتی مواجه خواهیم شد که تلاش های محیط زیست بی نتیجه خواهد ماند، بنابراین مسئله و بحران های محیط زیست ناگهانی نیست، بلکه به تدریج به وجود می‌آید که حل کردن بحران محیط زیست یا غیرممکن و یا زمان بر و هزینه بر است.
وی با اشاره به کم آب شدن دریاچه ارومیه و تالاب‌ها و پدیده گرد و غبار در غرب کشور، گفت: کم شدن آب دریاچه ارومیه یکی از بحران هایی بود که هزینه زیادی برای نجات از مرگ آن پرداخت شد همچنین در پدیده گرد و غبار؛ وجود 20 روز ناسالم در یک ماه، آن هم در استان خراسان جنوبی، پدیده ای است که اگر مهار نشود، مهاجرت به راحتی انجام می شود.
خراسان جنوبی مستعد بحران در حوزه گرد و غبار
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه خراسان جنوبی استعداد شکل گیری بحران‌ها را در حوزه گرد و غبار دارد، گفت: بیش از پنج میلیون هکتار از عرصه های استان با پدیده گرد و غبار مواجه هست، فرسایش خاک در استان به شکل طبیعی زیاد است و هر فعالیتی که پوشش گیاهی را از بین ببرد، خود زمینه ای برای تولید گردو غبار است.
اکبری با گلایه از برگزاری مسابقات آفرود و اینکه در کوهستان باقران به بهانه اتاق کارگری، ویلاسازی می شود، گفت: این اقدامات سبب از بین رفتن پوشش گیاهی در شیب تند زمین می شود که در آینده سبب ایجاد گرد و غبار در استان می شود.
وی با بیان اینکه توجه دولت به مسئله گرد و غبار در سال گذشته خوب بوده است، اضافه کرد: در سال 98، حدود 45 میلیارد تومان اعتبار بابت گرد و غبار از ستاد ملی گرد و غبار به استان اختصاص یافت که 35 میلیارد تومان برا نهالکاری و جنگل کاری در اختیار منابع طبیعی و مابقی آن در اختیار محیط زیست، جهاد کشاورزی و مرکز بهداشت قرار گرفت که این رقم خوبی بود و تلاش های خوبی برای جذب آن انجام شد.
جنگل کاری در استان بی آب خراسان جنوبی تنها مسکنی بر رنج طبیعت
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: اما جنگل کاری در طبیعت استان کاری سخت و پر هزینه ای هست چراکه آب کمی داریم و خاک مناسبی هم نداریم و یا عرصه های تحت چرا زیاد است؛ که اگر با این 40 میلیارد تومان هنرمندانه شش هزار هکتار جنگل کار کنیم؛ در مقابلِ وجود پنج میلیون هکتاری که با پدیده گرد و غبار مواجه اند، عددی نیست، بلکه تنها مُسکن است؛ لذا راهکار اصلی رعایت اصول برخورد با طبیعت از سوی همه مردم، دامداران، کشاورزان، عمران جاده ای و تصمیم گیرندگان مرتبط هست.
اکبری مهمترین معضل خراسان جنوبی را در کنار پدیده کم آبی، مقوله گرد و غبار عنوان کرد و گفت: وقتی که از منابع آبی زیرزمینی زیاد برداشت آب داریم، پوشش گیاهی کم می شود و کانون های فرسایش بادی ایجاد می شود، متاسفانه در مدیریت آب هم در گذشته خوب عمل نشده و بر اساس آمار آب منطقه ای کسری مخازن آب زیرزمینی استان ما بیش از سه هزار متر مکعب است و هم اکنون سالانه 100 میلیون متر مکعب هم به صورت غیرمجاز برداشت می شود که خطر بسیار بزرگی برای استان است.
وی با بیان اینکه هنوز کشاورزی مهمترین بُعد اشتغال خراسان جنوبی است، بیان کرد: خوشبخاته تدوین سند سازگاری با کم آبی با همکاری آب منطقه ای و پشتیبانی استاندار در استان تصویب شد، در این سند نباید به فکر توسعه کشاورزی استان باشیم بلکه باید به فکر افزایش بهره وری و مدیریت کشاورزی با صرفه جویی در مصرف آب باشیم که این نقطه مثبتی است که مزیت های آن به تمام استان به ویژه به محیط زیست بر می گردد.
وجود ۲۵ درصد تنوع زیستی در استان خراسان جنوبی
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی اشاره ای هم به تنوع زیستی خراسان جنوبی هم داشت و گفت: این استان 15 میلیون هکتار یعنی 9 درصد خاک کشور را در برگرفته است، از این رقم 15 میلیون هکتار یعنی 15 درصد آن در قالب مناطق چهار گانه و شکار ممنوع تحت مدیریت محیط زیست است.
اکبری با بیان اینکه در تمام استان حفاظت از محیط زیست را داریم، گفت: اما مشکل ما این است که اطلاعات ما در مورد تنوع زیستی استان کم است، چراکه محققان کمی به دلیل مرزی بودن این استان به خراسان جنوبی سفر کردند و این ضعف بزرگی است که ما ندانیم چه مزیت هایی داریم؛ این مورد سبب مشکلاتی در حفاظت ها نیز می شود.
وی گفت: بر اساس برآوردهای سرانگشتی توسط همکاران سخت کوش محیط زیست استان، حدود 25 درصد تنوع زیستی کشور را در همین محدوده 9 درصدی خاک کشور داریم که بخش زیادی از گونه ها در معرض خطر انقراض و ارزشمند به لحاظ اقتصادی هستند که شامل تنوع بالای گیاهان دارویی و تنوع گوناگون جانوری است.
خراسان جنوبی تامین کننده سم خزندگان برای اهداف درمانی کشور
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه گونه های ارزشمند جانوری همانند هوبره، زاغ بور، نژاد قوچ علیای شرقی خاص شهرستان های درمیان و سربیشه است، گفت: این گونه ها نقطه های پر رنگ تنوع زیستی استان هستند که اگر بتوانیم از آن حفاظت کنیم در آینده منابع ثروت برای استان خواهند بود.
اکبری همچنین در خصوص جایگاه استان در بخش خزندگان، گفت: جایگاه خراسان جنوبی در این بخش خاص و دارای پتانسیل ذاتی است چراکه سمی که موسسه رازی برای اهداف درمانی در کشور به آن نیازمند است در استان قابلیت تامین دارد که باید مدیریت شود.
وی با بیان اینکه اولین بار مطالعاتی از خزندگان استان به طور کامل انجام شده است، گفت: همچنین برای اولین بار مطالعاتی از پرندگان و پستانداران تعریف شده تا منجر به تدوین اطلس و مجموعه مدونی از تنوع جانوری استان با تصاویر بومی استان شود، تدوین این اطلس همراه با عکس هایی از پرندگان در مرحله آخر اصلاحات است که خود، منبع علمی، آموزشی و گردشگری خواهد شد.
۸۰ درصد گونه های برجسته جانوری را از دست دادیم
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی تصریح کرد: در حدود نیم قرن گذشته بیش از 80 درصد جمعیت گونه‌های برجسته حیات وحش استان را از دست داده ایم که شامل کل بز، قوچ و میش، آهو، جبیر و گوره خر است که این پنج گونه از قدیم شکار می شدند و هم اکنون هم تعداد اسلحه ها در دست مردم بیشتر شده است لذا علی رغم کشفیات زیاد و دستگیری 110 شکارچی، روند شکار در استان ادامه دارد.
اکبری با گذری بر مدیریت پسماندهای استان، عنوان کرد: اگرچه بیرجند، شهر پاک نامگذاری شده و نقش مردم در نریختن زباله خوب است ولی مدیریت پسماندها خوب نیست؛ پسماند پزشکی در دو سال گذشته مناسب جمع آوری، بی خطر سازی و دفن می شوند، ولی عملکرد شهرداران در مدیریت پسماند مناسب نیست و همه شهرداران استان در این خصوص اخطار گرفته اند.
وی با گلایه از اینکه پسماند مدیریت شهری و روستایی توسط شهرداری ها، دهیاری ها و بخشداری‌ها خوب نیست، گفت: در سال گذشته بیش از 100 اخطار به شهرداران، دهیاران و بخشداران در زمینه رعایت اصول مدیریت پسماندها ارسال کرده ایم که منجر به ایجاد پرنده های قضایی در دادگاه ها شده است
واحدهای صنعتی سبز منتخب استان
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی از افزایش بازدیدها و پایش و نظارت بر واحدهای صنعتی آلوده در سطح کلان خبر داد و افزود: بازدید ها وپایش ها بیشتر شده و طی دو سال متوالی واحدهای سبز استان همانند کویر تایر، کاشی فرزاد، سیمان قاین و زغالشویی طبس در مصرف بهینه آب، انرژی و مدیریت پسماند منتخب شده اند.
اکبری عمده آلودگی های زیست محیطی را به خاطر رعایت نکردن واحدهای کوچک صنعتی و کشتارگاه‌های سنتی عنوان کرد و گفت: توسعه معدنی را در استان خراسان جنوبی داریم، شروع کار این معادن طبق دستورالعمل ها بوده است.
اخطار جدی محیط زیست به شهرداری ها
وی تصریح کرد: از سال 92 تمامی شهرداری های شهرستان ها و استان موظف بودند پسماندها را جمع آوری و دفن کنند لذا انتظار داریم زباله ها جمع آوری و در محل مناسب دفن بهداشتی شود ولی تاکنون همه شهرداری های استان اخطار گرفته اند.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی از مدیریت ناصحیح شهرداری های قاین و طبس در مدیریت پسماندها خبر داد و گفت: همچنین برای دفع پسماند در روستاها و جاده ها با مشکل جدی تر و حادتری مواجه هستیم لذا باید اعتبارات دهیاران در این مورد افزایش یابد.
اکبری تصریح کرد: آینده استان، محیط زیست و سلامت مردم برای ما مهم تر است لذا ما کوتاه نمی آییم و تا زمانی که روند کار شهرداران مثبت نشود، ما نمی پذیریم و خواستار دستگاه قضا می شویم.
فوت ۳ هزار موجود زنده در تصادفات جاده ای
وی با گذری بر تصادفات حیوانات در جاده ها، افزود: سالانه بیش از سه هزار موجود زنده شامل پرندگان، کبک، مارمولک، زغال و کال بور به خاطر تصادفات از بین می روند لذا رعایت توصیه های راهنمایی و رانندگی از سوی رانندگان بسیار مهم است.
نظر شما