سوگواری در غم شهادت امام حسین (ع) از دیرباز در ایران رواج داشته و با برگزاری سنت های مختلف، همراه بوده است که سینه زنی از نمونه های آنهاست.
بر اساس مستندات تاریخی، استان فارس در سده چهارم هجری و حکومت «آل بویه» دارای نخستین حکومت شیعه در ایران بوده است و گفته می شود، «دیلمیان» در فارس برای نخستین بار به یاد حضرت ابوالفضل (ع) اقدام به ساخت سقاخانه ها کردند.
اما این، صفویان بودند که اقدام به برپایی و ایجاد حسینیه کردند و از آن زمان سوگواری برای امام حسین (ع) رنگ و بوی دیگری به خود گرفت که در شکل گیری ادبیات عاشورایی نیز نقش موثری داشته است.
یک سبک سوگواری خاص
در میان سبک ها و روش هایی که در شهرهای مختلف کشور برای سوگواری برای سید و سالار شهیدان، اجرا می شود، سینه زنی «قطاری» یک شیوه خاص است که پس از گذشت سالیان زیاد، همچنان در شهر شیراز در برخی محله ها و حسینیه ها برگزار می شود:
یک فعال و پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به سبک اجرای سینه زنی «قطاری» می گوید: در این روش سینه زنی، سینه زنان ابتدا می‌ایستند، سپس با برداشتن 2 گام به سینه خود می‌زنند و «حسین» می گویند.
«امیر حسین حکمت نیا» ادامه می دهد: این سینه زنی به شکل حلزونی اجرا می شود و در نیمه سینه زنی، نفرات اول به نفرات آخر می رسند و ادامه پیدا می کند تا به راس قطار برسد و سینه زنی تمام می شود.
وی اضافه می کند: سینه زنی «قطاری» در مسجد «بغدادی» شیراز که در محله «سر دزک» قرار دارد، هنوز هم به عنوان یک سنت دیرینه اجرا می شود.
معانی بزرگ در پس یک سوگواری
بر اساس تعابیری که از سینه زنی به عنوان یک سبک عزاداری شده است، سینه زدن یک نوع ریاضت و سهیم شدن در رنجی است که امام حسین (ع) در واقعه کربلا متحمل می شود.
سینه زنی «قطاری»، علاوه بر شیراز در لارستان نیز اجرا می شود و در لار، این سینه زنی پس از انجام روضه خوانی به انجام می رسد و به سینه زنی بوشهری ها شباهت دارد که سینه زنان با یک دست، کمر یکدیگر را می گیرند و با دست دیگر بر سینه می زنند.
سینه زنی «قطاری» شیراز و لار که با تاثیرپذیری از قیام کربلا، باب شده است به دلیل برخورداری از قدمت زیاد و سبک خاص به ثبت ملی نیز رسیده اند و زنده نگه داشتن این سبک در مسجد 700 ساله «بغدادی» شیراز در سوگواری های محرم، برگ زرینی برای سومین حرم اهل بیت (ع) است که به عنوان یک سنت دیرینه در گردشگری مذهبی نیز حرفها و جذابیت های فراوانی دارد.
گفتنی است در نوحه های این سبک سینه زنی، وزن و ضرب آهنگ خاصی وجود دارد که شور و حال دیگری به سوگواری برای امام حسین (ع) می دهد.
گزارش: مریم شمالیان
نظر شما