به گزارش خبرنگار شبستان، احمد پاکتچی، استادیار دانشگاه امام صادق(ع) و رییس حلقه نشانه شناسی تهران اظهار کرد: زمانی الگوی متن و نه متن، یعنی آنچه قابل خواندن است و آنچه نیست، به نشانه شناسان کمک کرد تا به توسعه الگوهای نظری فرهنگ بپردازند و زمینه مطالعه فرهنگ را در صورت متن شده آن جست و جو کنند.
وی با مهم دانستن جلوه فرهنگی متن گفت: زمانی هم متن پژوهانی که به دنبال الگویی برای نشان دادن پویایی متن و بیرون آوردن متن از پیکره مضبوط بودند، با صورت بندی وارونه، سخن از متن به مثابه فرهنگ آوردند.
نویسنده مقاله "متن به مثابه فرهنگ، یا کنش متقابل متن و فرهنگ" خاطر نشان کرد: در طی دهه های متمادی، همواره دو مفهوم متن و فرهنگ در رابطه دیالوگی شان، به یکدیگر نزدیک شده اند، اما باید توجه داشت که این رابطه دو سویه، مانند همه "به مثابه" های دیگر، نوعی الگوگیری استعاری است و نباید با عینیت خلط شود.
وی سخن از مطالعه متن با رویکرد نشانه شناسی فرهنگی را به میان کشید و گفت: موضوع محوری در چنین مطالعه ای، رابطه میان متن و فرهنگ خواهد و بدین ترتیب، ضرورت دارد به جای سخن، از استعاره های یک سویه، درباره کنش متقابل متن و فرهنگ سخن به میان آید.
استادیار دانشگاه امام صادق(ع)افزود: در کنش متقابل متن و فرهنگ، تولید متن، فرآیندی است درون سپهر نشانه ای که در تعامل میان دو جنبه تولیدی و حافظه ای فرهنگ، با مکانیسم تولید آغاز می شود و به سوی حافظه فرهنگ حرکت می کند.
وی متن های تولید شده غیر مضبوط را از نظر بسامد تولید، دارای بیشترین بسامد دانست و بیان کرد: در جنبه حافظه ای، متن هایی نگهداری می شوند که ضبط شده باشند؛ ضبطی که یکی از شاخص ترین گونه های آن، ضبط ادبی است.
رئس حلقه نشانه شناسی تهران فرآیند ترجمه را داد و ستد متون میان سپهرهای نشانه ای خواند و اضافه کرد: این فرآیندها می تواند درباره طیف وسیعی از متون صورت گیرد که منحصر به گونه های مضبوط نیست، اما می توان گفت به همان سان که در تولید متن دیده شد، در اینجا نیست.
وی ادامه داد: پربسامدترین ترجمه ها مربوط به متن های غیرمضبوط و عمیق ترین و مؤثرترین ترجمه، مربوط به متن های مضبوط هستند.
پاکتچی گفت: درباره‌ی ضبط نیز باید یادآور شد که دو مکانیسم برای ضبط متن ها وجود دارد؛ ضبطی که با تکیه بر فرآیند تکرار پربسامد در روابط دیالوگی درون فرهنگ صورت می گیرد و گاه بدان نقل سینه به سینه گفته می شود.
وی نوع دیگر ضبط را ضبطی معرفی کرد که با استفاده از تثبیت متن پویا در یک قالب ایستا با استفاده از ابزارهای فیزیکی مانند نوشتن بر کاغذ و ضبط صوت انجام می گیرد و اظهار داشت: ضبط متن تنها آن را ماندگارتر می کند، اما تضمینی برای بقای آن نیست.
استادیار دانشگاه امام صادق(ع) اذعان کرد: در جانب دیگر این تعامل، باید به فراخوانی متن های پیشین در فرآیند تولید معنا توجه کرد؛ متن هایی که در فرهنگ دائما در حال تولید هستند، هرگز از هیچ آفریده نمی شوند و ماده خام آنها همان متن های فراخوانی شده از حافظه فرهنگ است.
وی بر پایه بحث ارائه شده خود مدعی شد: می توان گفت که فرهنگ به مثابه یک فضای سمیوزیس، دائما در حال تولید متن با بسامد بالاست، اما از این میان، تنها طیف محدودی از متن های تولید شده ضبط می شوند و امکان ذخیره شدن در حافظه فرهنگ را پیدا می کنند.
رئیس حلقه نشانه شناسی تهران خاطر نشان کرد: حافظه در فرآیند خوراک دهی دائمی در مکانیسم تولید متن فعالیت دارد.
وی با بیان این که فراخوانی متن های سپرده شده به حافظه، گزینشی است، اضافه کرد: متن های حافظه ای به یک اندازه در تولید متن های نو به خدمت گرفته نمی شوند.
پاکتچی گفت: اگر از حوزه فرهنگ به عنوان آنچه که هست، به حوزه فرهنگ به عنوان موضوع مطالعه روی آوریم، باید این دستاورد علوم انسانی در دهه های اخیر را در مد نظر قرار دهیم که مطالعه امر فرهنگی از خلال "رد پا" امکان پذیر است.
وی با تأکید بر این نکته که رد پا همان ضبط است، افزود: اگر پیش از مطالعه رخ داده باشد، متن مضبوط موضوع مطالعه قرار می گیرد و اگر چنین نباشد، مطالعه، منوط به آن است که ضبط به صورت آزمایشگاهی توسط مطالعه کننده، پیش از مطالعه تحقق یابد.
استادیار دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: اینجاست که می توان حس کرد چرا بنیان گذاران نشانه شناسی فرهنگی، مطالعه خود را از متون ادبی به عنوان نمونه هایی شاخص از حوزه متن مضبوط آغاز کردند و چرا از فرهنگ به مثابه متن سخن گفتند.
وی در پایان سخنان خود اضافه کرد: سخن گفتن از فرهنگ به مثابه متن به همان اندازه قابل درک است که چگونه همگرایی الگوهای مطالعه متن و مطالعه فرهنگ، نظریه پردازان را به سوی صورت بندی متن به مثابه فرهنگ سوق داده است.
نظر شما