خبرگزاری شبستان- رشت، مهری شیرمحمدی؛ مدتی است از شبکه ifilm ، سریال «پس از باران» بازپخش می شود. این سریال، محصول سال ۱۳۷۹ به کارگردانی سعید سلطانی است که آن سال از شبکه سوم پخش شد. بخش های زیادی از این سریال در دهستان جوکندان شهرستان تالش فیلمبرداری شده است. هرچند آن زمان نقدهایی (نظیر پوشش زنان تالشی و صحبت بازیگران به زبان گیلکی) به فیلم وارد بود، اما آنچه این سریال را جذاب و پرمخاطب کرد، طبیعت بکر منطقه جوکندان، معماری منحصر به‌فرد و متفاوت عمارت و بقعه ای که سکانس های زیادی را به خود اختصاص داد.
خوانش شعر گیلکی و موسیقی تیتراژ و متن این سریال که توسط خواننده محبوب فولکلوریک گیلان، شادروان «فریدون پوررضا» خوانده شد، تاثیرگذاری این سریال را دو چندان کرد. اگرچه شعر «دو واره؛ آسمانِ دیـــل پور اَبوُ» سروده «محمدعلی مظفری کجیدی» از شعرای شرق گیلان است، اما موفقیت موسیقی این سریال موجب شد پوررضا در یک مصاحبه تلویزیونی عنوان کند: محتوای این شعر فولکوریک، صدای فریاد رعیت ستم دیده بر سر اربابان بود و «این صدا فریاد جوامع شهر زده هم بود. فریاد علیه کسانی که بر سر ما خراب شدند و موسیقی محلی ما را از بین بردند .»
با وجود گذشت ۲۰سال، باز هم سریال «پس از باران» دیدنی است، سریالی که نگاهی به تاریخ ایران در دوران پهلوی اول دارد. روایتی از نظام ارباب و رعیتی و ظلمی که ارباب ها به مردم و حتی به زنان و رعیت خود روا می داشتند. جالب است بدانید عمارتی که «عزت سالاری» با زنانش در آن زندگی می کرد، هنوز در روستای جوکندان به همان شکل پابرجاست و از همه جالب تر اینکه این عمارت، ملک یکی از اعقاب خاندان «شیخ صفی الدین اردبیلی» است.
از دیگر نکات جالب توجه بقعه ای هست که چند سکانس در آن فیلمبرداری شد، بقعه ای که معماری بومی خود را حفظ کرده است. استفاده از مصالح چوب در دیوارها، سقفی که با لته های تراش خورده چوب پوشیده و خزه بسته شده است، گره های چینی دور تا دور مزار و شبکه های چوبی پنجره ها که نور بیرون را به فضای کوچک و کوتاه داخل بقعه می تاباند.
برای دیدن این بقعه زیبا، می باید به شهرستان تالش، بخش جوکندان و روستای ترک محله بروید و سراغ گورستان محله را بپرسید. گورستان روستا بر بلندای یک تپه قرار دارد و می باید از پله های زیادی بالا بروید تا به فضای اصلی حیاط گورستان برسید. در وسط گورستان، بقعه ای چوبی سبز رنگ و با ارتفاع کوتاه قرار دارد که برای ورود به صحن مزار می باید از درب کوچک آن به حالت نشسته وارد شوید.
یکی از اهالی درباره این بقعه می گوید: در غرب گیلان، به زیارتگاه ها «تربه» می گویند و این بقعه معروف به «تربه قوشه جَد» است.
«حسن اکبری» درباره صاحب این مزار می افزاید: صاحب مزار یکی از سادات منسوب به امام موسی کاظم(ع) و از خاندان «موسوی صفوی» هستند. خوشبختانه این بقعه با معماری منحصر به‌فرد آن از تخریب و نوسازی در امان مانده است.بدین علت که «تربه قوشه جد» در فهرست آثار ملی در مهرماه سال ۱۳۸۳ و به شماره ۱۱۱۴۷ ثبت شده است.
یافتن خانه ای که سریال پس از باران در آن بازی شد، نیز کار سختی نیست. سراغ فرزندان صاحب تربه قوشه جد را که بگیرید نشانتان می دهند. اهالی هنوز به یاد دارند که عوامل فیلمبرداری در ترک محله بودند. فرزندان ترک زبان موسوی صفوی به نام شناسنامه ای «میرمسعودی» در ترک محله شناخته شده هستند. فرزام میرمسعودی ملک پدری را به ما نشان می دهد. خوشبختانه عمارت مرمت شده و چند سال است در اجاره یک خانواده است که از آن به عنوان محل سکونت استفاده می کنند. اگرچه کل عمارت سالم و پابرجاست ولی از حیاط وسیع و باغ پشت به بالکن جنوبی عمارت خبری نیست و فرزام میرمسعودی یادآور می شود که بخش هایی از باغ را به ناچار در گذر زمان فروخته اند.
فرزام میرمسعودی آن زمان ۱۶سال داشت و به یاد دارد که ۶ماه عوامل سریال پس از باران در خانه پدری ساکن بودند. او توضیح می دهد که در حیاط عمارت، بناهایی مثل کوتوم و آلاچیق بنا کرده بودند که بعد از اتمام فیلمبرداری برچیده شد.
این عمارت دو طبقه، هنوز هم زیباست؛ دیوارهای کرم رنگ، درب و پنجره های قهوه ای، سقف لمبه کوبی شده، تالار شرقی با ستون های چوبی و سر ستون های تراش خورده، نرده های ضربدری ایوان، تزیینات دامنه و لبه شیروانی و پنجره های چوبی که رو به کوه و جلگه باز می شود. تنها بالکن جنوبی اتاق «خانم بس» حذف شده که فرزام توضیح می دهد: بالکن در اصل بنا نبوده و کارگردان آن را به طور موقت برای فیلمبرداری اضافه کرده است.
طبقه دوم پنج اتاق دارد که با ۹درب تودرتو به همراه دارد. تالار اصلی هم در طبقه پایین قرار دارد و یکی از طاق های ورودی نزدیک به پله، در سریال کاهگل شده و به عنوان آشپزخانه تغییر دکور داده بود.
«فرزام میرمسعودی» تصویر کتایون ریاحی بازیگر نقش خانم بس همسر اول ارباب را در تلفن همراهش نشان داده و می گوید: ایشان بعد از پایان فیلمبرداری نیز چند بار به این عمارت آمده است. اتاقی که متعلق به همسر اول ارباب در سریال بود؛ در طبقه دوم قرار دارد. شومینه اتاق خانم بزرگ، طاقچه های ایوان، پرده های حریر و کمد چوبی که آینه قدی داشت و بارها چهره زنی را نشان داده بود که به خاطر آنکه اجاقش کور بود، غمگین می نمود.
فرزام درباره صاحب مزار تربه قوشه جد نیز می گوید: در آن بقعه دو نفر از اعقاب خاندان ما دفن هستند. یعنی «سید قطب الدین و سید فضل الله صفوی» و «قوشه» در زبان ما یعنی جفت یا همان دوتا.
به گفته فرزام، پدرش «محمدرضا میرمسعودی» فرزند «خانجان بیگ میرمسعودی» و پدر پدربزرگش «روح الله خان» از سادات منسوب به امام موسی کاظم (ع) هستند. اعقاب ایشان از اردبیل به تالش مهاجرت کرده و بعدها در روستای «ترک محله» ساکن می شوند و بسیاری از املاک و زمین های آن محدوده، متعلق به خاندان میر مسعودی است.
« علی عبدلی» یکی از پژوهشگران شهرستان تالش نیز به نسبت میرمسعودی ها به خاندان شیخ صفی الدین اردبیلی صحه می گذارد و می نویسد: روح الله پسر فضل الله نسل چهاردهم شیخ صفی الدین اردبیلی است که خان «جوکندان و لیسار تالش» بوده اند. نام فامیل آنها «موسوی صفوی» بوده که بعدها به «میرمسعودی» تغییر نام می دهند.
نظر شما