خبرگزاری شبستان _ گروه سیاسی_ فرزانه تهجا: امام عسکرى(ع) در مدت اقامت در سامرا، یا در حبس بود یا اگر آزاد بود، تحت نظر و ممنوع‌الملاقات بود. آوردن و ماندن امام‌هادى(ع) و امام عسگرى(ع) در سامرا به اکراه و اجبار، از جهاتى مانند سیاست مأمون در آوردن امام رضا(ع) به نزد خود بود، تا بتوانند از نزدیک روابط امام را با شیعیانش مهار نمایند؛ زیرا شیعیان که در سرتاسر جهان اسلام پراکنده بودند، با امام‌هادى(ع) و امام عسگرى(ع) ارتباطات عمیق داشتند، به‌خصوص در دوره امام عسگرى(ع) که شیعیان به میلیون‌ها نفر رسیده بودند و همه بر این عقیده بودند که حق امامانشان از طرف حکام ظالم غصب شده است؛ ازاین رو خمس و هدایا و سایر وجوهات شرعیه خود را برای آن حضرت مى‌فرستادند و هیأت‌هایى از نمایندگان مردم وارد سامرا مى‌شدند و ضمن فراگیرى احکام شرعى، اموال و وجوهات شرعى خود را به امام تسلیم مى‌کردند.
بدین سان پیشرفت و گسترش شبکه منظم و متشکل شیعیان که از پیش شکل گرفته بود، براى حاکمیت عباسى خطرآفرین بود؛ لذا امام عسگرى(ع) شدیدا تحت مراقبت دارالخلافه قرار داشت و از آن حضرت خواسته شده بود که همیشه ارتباط خود را با دستگاه خلافت برقرار کند و در هر دوشنبه و پنج‌شنبه در دربار حضور یابد، و وضعیت به گونه‌اى بود که مردم نمى‌توانستند به طور مستقیم با امام ملاقات نمایند. موقعیت اخلاقى و اجتماعى امام در میان مردم و حتى در میان افراد حکومت مشهود بود و کسى در وقار و عفاف و زیرکى و بزرگ‌منشى، چون او نبود. افزایش جمعیت شیعه و رفت و آمد هیأت‌هاى نمایندگى مردم، و اموال و دارایى فراوانى که به امامان می رسید، موجب می شد که خلفا نسبت به امامان سختگیرى نمایند؛ لذا ائمه معصومین(ع) به پنهان‌کارى و کتمان و تقیه دست می‌زدند. سختگیری ها و فشارها در زمان امام عسگرى(ع) بیشتر شد و ایشان با مشاهده این وضعیت، تقیه را پیشه خود قرار داده بود؛ شدت تقیه و کتمان امور به اندازه‌اى بود که امام به شیعیان خود دستور دادند که وقتى به طرف کاخ خلیفه مىرود، به آن حضرت اشاره نکنند، سلام نکنند؛ زیرا تحت تعقیب قرار می گرفتند و موجب حبس و کشتن‌شان می شد. با تاکید بر این مقدمه گفتگویی با حجت الاسلام «حسن سبحانی نیا» نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی در مورد آموزه های زندگی امام حسن عسگری (ع) برای سیاستمداران در جامعه امروز به شرح زیر ارایه می شود.
زندگی امام حسن عسگری (ع) چه درس هایی را برای جامعه امروز دارد؟
زندگی ائمه معصومین (ع) درس آموز برای پیروان آنها در ابعاد گوناگون اخلاقی، سیاسی و معنوی است و در هر بخشی که ورود یابند، می توانند برای آنها آموزنده باشند.
امروز سیاستمداران چه درسی را از زندگی امام حسن عسگری (ع) می توانند بگیرند؟
طبعا امام حسن عسکری (ع) نیز درس های فراوانی را در ابعاد گوناگون زندگی خود برای سیاستمداران امروز به همراه دارند. تاریخ زندگی امام (ع) و برخوردهایی که حکومت حاکم آن زمان با ایشان داشته است، نشان می دهد که امام حسن عسکری (ع) در فضای خاصی تحت نظر و مراقبت در پادگانی قرار داشتند و دلیل اینکه به امامین عسکریین معروف هستند، این است که این دو امام بزرگوار در فضای خاص پادگانی تحت مراقبت قرار گرفته اند و در حبس خانگی و در مکانی محدود تحت کنترل و زیر نظر بودند.
با توجه به محدودیت های حکومت حاکم آن زمان امام حسن عسگری(ع) از چه روشی برای ارتباط با مردم و پاسخگویی با نیاز جامعه استفاده می کردند؟
در چنین فضایی این بزرگواران درس های آموزنده ای در رفتار، کردار و برخوردهای خود برای شیعیان به جای گذاشته اند و آن ارتباطی که شیعه باید در ابعاد مختلف از جمله معنوی با این بزرگواران داشته باشد، در آن زمان از راه های مختلف شکل می گرفته است. اگرچه رفت و آمدها با محدودیت و نظارت و کنترل همراه بود اما بسیاری از شیعیان با زیرکی و ذکاوت از روش ها و قالب های خاصی تلاش می کردند به عنوان دستفروش و هر شکلی که بتوان ارتباطی را با امام (ع) برقرار کنند، خود را به امام برسانند و از امام دستور و پند لازم را دریافت کنند و این دستورات را به دیگر شیعیان منتقل کنند.
زندگی امام حسن عسگری (ع) دارای چه ویژگی بارزی برای درس آموزی سیاستمداران امروز در جامعه دارد؟
درس هایی که امروز مسئولان ما می توانند از ائمه اطهار (ع) و به خصوص امام حسن عسگری(ع) بیاموزند در همین ارتباطات و آگاهی از وضع عمومی جامعه است که متناسب با آگاهی از وضع عمومی جامعه در حد توان باید تلاش کنند، برای رفع مشکلات و کاستی های موجود و نیازهای مردم در جامعه و اقشار گوناگون درک کنند و به آنها پاسخ دهند.
در مواردی شاهد برخی بی تفاوتی مسئولان در قبال تکالیف آنها هستیم این رفتار در زندگی امام حسن عسگری (ع) و ائمه معصومین (ع) چگونه دیده شده است ؟
بی تفاوتی قطعا برای افرادی که دارای منصب و مسئولیت هستند، گناهی نابخشودنی است. افرادی که از سوی نظام ماموریت و مسئولیتی را بر عهده دارند، بی تفاوتی آنها در حوزه کار و مسئولیت آنها گناه بزرگی است و از جمله درس های بزرگان دین است که می بینیم که امام حسن عسکری (ع) نیز در همان شرایط محدودیت، کنترل و نظارت حکومت حاکم در رفتارها و کردار امام (ع) همواره روابط اجتماعی، رویدادها و شرایط مردم را مد نظر قرار داشته اند و همواره امام حسن عسکری(ع) در همان شرایط محدودیت نیز برای رفع مشکلات زندگی مردم تلاش می کردند و اقشار ضعیف و آسیب پذیر در جامعه همواره مورد توجه امام (ع) بودند.
جایگاه دفاع از حق در زندگی ائمه معصومین(ع) چگونه دیده شده است؟
دفاع از حق، اصول، اعتقادات، صیانت از دین ، اعتقادات و امنیت مردم از جمله آموزه های زندگی ائمه اطهار (ع) است که در تمام شرایط و محدودیت ها همواره با توجه به خفقان موجود در فضای زندگی امامان معصوم (ع) همواره تلاش می کردند راه و مشی درست و منطق حق را به پیروان و جامعه القا کنند و هیچ گاه در رفتارهای خود شیوه سیاسی و یا رفتار معامله گرانه نداشتند و همواره در هر شرایطی حق را زیر پا نگذاشته و از آن دفاع کردند.
رفتار امامان معصوم (ع) چه الگویی را برای مسئولان امروز معرفی می کند؟
امروز نیز ما در عرصه بین المللی با مسایل کلانی مواجه و شاهد هجمه های دنیای استکباری بر نظام جمهوری اسلامی ایران هستیم و همواره می بینیم که آنها که همراه و پیرو سردسته استکبار جهانی هستند از هرگونه مساعدت برای تهدیدات و محدودیت ها علیه ما فروگذار نیستند. در این شرایط طبیعی است باید با مشکلاتی در جامعه مواجه باشیم و بار این مشکلات بر روی دوش قشر خاصی از جامعه است که در این میان قشر مرفه جامعه می توانند گلیم خود را از آب بکشند اما اقشار ضعیف جامعه نیازمند مراقبت و حمایت هستند که نیاز است دولتمردان در این زمینه کمک و مساعدت لازم را به خرج بدهند تا بتوانیم از این شرایط بحرانی عبور کرده و به شرایط ایده آل دست یابیم.
آیا زندگی امام حسن عسکری (ع) وسایر معصومین (ع) برای سیاستمداران در جامعه امروز فقط دارای ابعاد معنوی است؟
سیاستمداران و برخی مدیران تصور می کنند که ائمه (ع) بیشتر بر بعد معنوی زندگی خود توجه داشته و بر بعد دنیوی، کار، تلاش، کوشش و مسایل اجتماعی کمتر توجه داشتند در صورتی که این دو بعد هر دو در کنار یکدیگر در زندگی ائمه معصومین (ع) برجسته است و در آموزه های امام (ع) در گفتاری کوتاه بیان شده است که «اِعْمَلْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَداً – در دنیایت چنان عمل کن که انگار تا ابد زنده‌ای» یعنی تلاش کن برای زندگی دنیا در ابعاد گوناگون علمی، فنی و هر بخشی که مورد نیاز است، تلاشی که گویی همیشه ماندگار هستی و برای آخرتت تلاش کن گویی که فردا نیستی. در حقیقت دنیا و آخرت را هر دو در کنار یکدیگر باید داشته باشی، این امر نشان می دهد ائمه (ع) در تمام ابعاد کامل بودند و یک بعدی به زندگی نگاه نمی کردند و همواره نگاهی کامل و جامع به ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقشار گوناگون جامعه داشتند.
سیره و روش زندگی ائمه معصومین (ع) می تواند برای مسئولان امروز آموزه های ارزنده ای را به ارمغان بیاورد تا بیاموزند در داخل ما متکی به خودمان باشیم و خود را باور کنیم و اینکه انتظار داشته باشیم دیگران بیایند و برای ما بسازند و کار کنند تصوری غلط و باطل است و نباید به این امید چشم انتظار بمانید بلکه باید خودمان آینده را رقم بزنیم و تلاش کنیم برای نسل آینده و متکی به توان داخلی و ملی خود باشیم. در حوزه روابط سیاست خارجی نیز روابط متعارفی که باید در دنیا وجود داشته باشد را نیز مد نظر قرار دهیم و اینکه دور کشور را حصاری آهنی بکشیم، تصوری باطل است. ما به روابط متقابل و توام با احترام با تمام کشورها معتقدیم و این روابط را داریم و ادامه دهیم و کسانی که از موضع زورمداری و قلدرمآبی مانند آمریکا برخورد می کنند، طبعا باید با این افراد با زبان خودشان صحبت کنیم اما با کشورهایی که توام با احترام متقابل می خواهند همکاری متقابلی را داشته باشند، ارتباطی دوجانبه داریم.
نظر شما