به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، دکتر «محمدجواد هراتی» در افتتاحیه همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که عصر امروز(پنجشنبه 20 آذر) از سوی مجمع پژوهشگاه های علوم انسانی-اسلامی و با همکاری معاونت پژوهشی وزارت علوم و معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، با اشاره به راهکارهای تحول در علوم انسانی اسلامی گفت: یکی از اساتید بوعلی سینا ایده ای به نام ژنوم فرهنگی را مطرح کردند که در حوزه های مختلف قابل بحث است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با بیان این که این ایده را می‌توان در حوزه علوم انسانی نیز مطرح کرد، عنوان داشت: اگر فرهنگ را بستر ساز جوامع مختلف بدانیم و این طور تصور کنیم این فرهنگ را مجموعه از باورها بدانیم باید برای تحول در هر عرصه ای از تحول در فرهنگ شروع کنیم.
وی در تبیین نظریه یاد شده اضافه کرد: نقشهٔ مهندسی فرهنگی یک جامعه را می‌توان شبیه یک پازل تصور نمود که هر رفتار و کنش اجتماعی قطعه‌ای از آن است. در نگاه میکروسکوپی، فرهنگ هر جامعه دارای یک نقشه ژنتیکی (ژنوم) می‌باشد و هر رفتار و کنش اجتماعی برگرفته از یک ژن فرهنگی است.
هراتی با تأکید بر این که ژن فرهنگی وظیفهٔ انتقال یک ارزش، خلق و خو، رسم یا عرف را از نسلی به نسل دیگر بر عهده دارد، گفت: برای ایجاد یک رفتار و کنش اجتماعی جدید و یا حذف یک رفتار و کنش اجتماعی قدیمی باید ژن فرهنگی لازم را ایجاد و یا حذف نمود، در غیر اینصورت اصلاحات فرهنگی جامعه به نتیجهٔ مطلوبی نخواهد رسید.
وی بیان داشت: ژن فرهنگی می‌تواند برگرفته از کنش‌هائی هم‌راستا با فطرت انسانی، غریزی، وحیانی و یا شیطانی باشد. اگر یک کنش رفتاری در راستای انگیزه فطری و وحیانی باشد، همچون فرشته‌ای است که موجب نجات و خودسازی فرد و در نتیجه جامعه می‌گردد.
استاد دانشگاه بوعلی سینا در بیان ربط نظریه ژنوم فرهنگی با موضوع تحول در علوم انسانی اسلامی گفت: به عنوان مثال در زمان گذشته می گفتند اگر فردی حفظیات خوبی دارد یا اگر استعداد کمتری در علوم تجربی و ریاضی دارد وارد عرصه علوم انسانی شود و اساسا نگاه معمول همین بوده است و در واقع به این نقطه می رسیم که ژن این موضوع از نسل های گذشته به ما رسیده و نتوانسته ایم آن را تغییر بدهیم.
هراتی افزود: ما برای تحول در علوم انسانی باید ژنوم فرهنگی در حوزه علوم انسانی را تغییر بدهیم در غیر این صورت مسیر را تغییر نخواهیم داد و در واقع اگر نتوانیم تغییری ایجاد کنیم نمی توانیم در حوزه علوم انسانی تحول ایجاد کنیم و با ایجاد یک ژن تحولی که جسارت نظریه پردازی ایجاد کند می توانیم به توفیق برسیم.
وی در ادامه عنوان کرد: تأکید مقام مظعم رهبری در کرسی های نظریه پردازی همین مسأله است چراکه ایشان اعتقاد دارند باید این نگرش معمول به علوم انسانی عوض شود و همه باید جرأت ارائه دیدگاه داشته باشیم و این تصور را نداشته باشیم که این نظر غلط هست پس ارائه ندهیم در حالی که خود غربی ها خیلی از اوقات نظریات نادرستی را ارائه می دهند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی گفت: اگر بخواهیم در حوزه علوم انسانی تحول کنیم و این علوم انسانی برای جامعه پیشرفت ایجاد کند، باید نگرش و باورها و اعتقادات علوم انسانی عوض شده و این علم را از جایگاه فعلی به جایگاه واقعی خودش برسانیم.
نظر شما