به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در تبریز، «محمد عزیزی راد» امروز در نشست تخصصی بررسی دستاوردهای مطبوعاتی نهضت آزادیستان شیخ محمد خیابانی که در تالار خاقانی خانه فرهنگ تبریز برگزار شد، با اشاره به آغاز جریان نهضت آزادیستان از فروردین سال 1299، اظهار داشت: ریشه‌های نهضت آزادیستان به مجلس دوم مربوط است که در آن دوران شیخ محمد خیابانی به عنوان نماینده مردم تبریز در مجلس آتشین سخنرانی می‌کرد.
این پژوهشگر تاریخ مطبوعات آذربایجان فلسفه نهضت آزادیستان را نتیجه سرخوردگی ملت ایران مطرح کرد و گفت: شیخ محمد خیابانی زمانی که مشاهده کرد، کسانی که به عنوان مشروطه خواه و نماینده مردم این مسئولیت را برعهده گرفته وهیچ توجهی به اصل موضوع ندارند، نهضت را آغاز کرد.
وی در خصوص علت فراموشی نهضت شیخ محمد خیابانی و مطرح نشدن آن، تشریح کرد: مخبرالسلطنه در دوره‌ی پهلوی صاحب مسئولیت شد و این امر بعد از شهادت شیخ، باعث فراموشی نهضت شیخ محمد خیابانی شد و کسی نتوانست به دستاوردهای نهضت آزادیستان پرداخت کند.
وی تاکید کرد: گمان نبریم که نهضت آزادیستان تنها به مدت شش ماه بود بلکه بعد از ترک روس‌ها از آذربایجان، آزادی نسبی حاصل شد و از بهار 1296 شیخ محمد خیابانی و میرزا علی چایچی و میرزا علی پست خانه، جزو اعضای حزب دموکرات ایران شدند و از سال 1298، ولیعهد مجبور به بازگشت به تهران شد.
عزیزی راد با تاکید بر این‌که نهضت آزادیستان، نهضتی سیاسی، اجتماعی، ادبی غیرنظامی بود، گفت: این نهضت رنگ و بوی نظامی نداشت و حتی منتقدان شیخ را به دلیل غیرنظامی بودن این نهضت سرزنش می‌کردند.
این پژوهشگر تاریخ مطبوعات با بیان این‌که حسین فرزاد از فرهنگیان سال 1320، مجموعه نطق‌های شیخ محمد خیابانی را جمع آوری کرد، گفت: با توجه به مطالب جمع آوری شده از نطق‌های شیخ محمد خیابانی، نمی‌توان سخنانی مربوط به مفاهیم چپ پیدا کرد.
وی با بیان این‌که روزنامه‌ی تجدد، جایگاه فوق العاده‌ای در تاریخ ایران دارد، گفت: جریان شعر نو نیز در این نشریه مطرح شد همچنین مباحث مختلفی از جمله بحث حقوق اجتماعی و سیاسی شهروندان ایرانی جزوی از موضوعات این روزنامه بود.
پژوهشگر تاریخ مطبوعات با بیان این‌که لب کلام شیخ محمد خیابانی، ایران بود، گفت: نشریه آزادیستان با انتشار تنها چهار شماره در آن دوران، غوغایی برپا کرد، نشریه نهضت آزادیستان در عمر کوتاه خود تاثیر بسیار زیادی در حوزه آزادی بیان و فعالیت‌های مطبوعاتی ایالت آذربایجان داشت و اصول جدید نقد ادبی در آن بنیان گذاشته شد.
عزیزی راد با بیان این‌که شیخ محمد خیابانی کنش خوبی با اطرافیان خود داشت ولی برخورد خوبی با منتقدان خود نداشت، گفت: با مطالعه‌ی مطالب دوران شیخ محمد خیابانی می‌توانیم درس‌هایی از آن دوره کسب کنیم.
وی بیان کرد: شهادت شیخ محمد خیابانی بسیار غم انگیز است، شیخ اهل خشونت نبود با این‌که می‌توانست در حین ورود اسمعیل فضلی، فرمانده قزاق با تپانچه از خود دفاع کند ولی هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد.
نظر شما