به گزارش خبرگزاری شبستان، چند روز قبل و پس از قرار گرفتن فضاپیمای اماراتی در مدار مریخ، شاهد تبلیغات بسیار گسترده این کشور کوچک در همسایگی جنوبی ایران در آبهای خلیج فارس بودیم. اما آن چیزی که به نظر می آید این است که این کشور کوچک عربی هیچگاه نه دارای ظرفیت تحقیقاتی لازم برای اعزام چنین فضاپیمایی بوده است و نه نیروی متخصص لازم در این زمینه را برای این کار پرورش داده است. البته دقیقا در همین شرایط زمانی رقیب سرسخت امارات متحده عربی یعنی اردوغان نیز از برنامه فضایی ترکیه در آینده نزدیک سخن گفت.
اما برای فهم بهتر این وقایع بهتر است با یاد آوری چند رخداد به بررسی برخی رخدادهای اخیر به وقوع پیوسته در کشور همسایهِ شمال غربی و جنوبیِ ایران بپردازیم. به یاد داریم که در سال 2018 ترکیه یک قرارداد یک و نیم میلیارد دلاری برای فروش بالگردهای تهاجمی خود با پاکستان امضا کرد اما تا کنون ترکیه موفق به تحویل این بالگردها به پاکستان نشده است. چرا که موتورهای بکار گرفته شده در این صنعت از تولیدات مشترک ایالات متحده و انگلستان است و پس از تحریم‌های واشنگتن علیه آنکارا به سبب خریداری سامانه اس 400 از روسیه، ترکیه عملا قادر به ایفای تعهدات خود در قالب این قرارداد نظامی با اسلام آباد نیست و با توجه به اینکه بحث غرامت نیز در این قرارداد گنجانده شده است باعث سخت شدن بیشتر کار برای ترکها در صورت عدم تمکین بر اجرای تعهدات خود میشود.
همچنین در دیگر قراردادش با پاکستان برای فروش ناوهای گشتی نیز، ترکیه قادر به ایفای تعهدات خود نخواهد بود. چرا که پیشران‌های این شناورها نیز بر اساس فناوری امریکایی طراحی و ساخته شده است و حتی پهپادهای بیرق‌دار ساخت ترکیه که پس از جنگ قره باغ شهرت بالایی پیدایی کردند نیز در بخش سامانه‌های موشکی و "سامانه هدف گیری الکترواپتیکالی" از فناوری انگلیسی و کانادایی استفاده می کنند که بعد از بکار گیری گسترده آذربایجان از این پهپاد در جنگ با ارمنستان و با توجه به لابی قدرتمند ارامنه در کانادا، کانادا دیگر قصد فروش این سامانه را به ترکیه ندارد.
بر این اساس احتمالا ترکیه در تحویل و فروش پهپادهای خود به مشتریان فراوانی که پس از جنگ قره باغ برای خرید این پهپادها ابراز تمایل کرده بودند دچار مشکل خواهد شد. این در حالیست که ترکیه پیشرفت های نظامی حاصل شده سال‌های اخیر در این عرصه را به خود نسبت می دهد اما به هر حال باید گفت تائید یا عدم تائید این وابستگی نظامی ترکیه به سایر قدرتها، چیزی را عوض نمی کند. چرا که آنچه در حقیقت اتفاق افتاده است تصویرگر بن بستی است که در نتیجه تحریم‌ها و وابستگی ترکیه به سایر قدرتها برای تامین جنگ افزارهای نظامی اش با آن مواجه شده است. با توجه به این شرایط و اینکه بین آنچه ترکها تا کنون ادعا نمودند و آن چیزی که اتفاق افتاده است، فاصله زیادی است.
بعید به نظر می رسد که ترکیه در مورد بحث فضایی خود نیز صادقانه سخن گفته باشد در حالیکه سخنانی هم شنیده میشود که حاکی ازجامه عمل پوشاندن اردوغان به این ادعای خود است، تا جایی که دست خواهش خود را به سوی برخی کشورهای صاحب این فناوری دراز کرده. اما در قبال مسئله قرار گرفتن فضاپیمای اماراتی به نظر می رسد که تشخیص این وابستگی بسیار سهل تر از موضوع ترکیه است. چرا که آنچه مشخص است امارات متحده اساسا دارای پتانسیل علمی و انسانی چنین حرکت فضایی در حال حاضر نبوده است و از طرفی فرستادن یک مریخ پیما در گام اول فضایی یک کشور آن هم مثل امارات با منطق قابل تطبیق نیست. چرا که حتی یک کمپانی خودرو ساز بزرگ نیز هیچگاه از روز اول یک خودرو ساز بزرگ نبود که بهترین و به روزترین اتومبیل ها را تولید کند، بلکه ابتدائا با شروع به ساخت برخی مدلهای ابتدایی تر و ساده به این عرصه قدم گذاشت و بعضی از شرکتها از تولید و مونتاژ قطعات و به مرور زمان و کسب تجربه و سرمایه گذاری توانستند به سازندگان خودروهای مدرن تبدیل شوند.
با این مثال بر آن هستیم که بگوییم چگونه برای ساخت یک خودرو که به مراتب، راحت تر از ساخت یک فضاپیماست باید پله ها را یک به یک طی کرد و گام برداشت، اما در ساخت یک فضاپیما، یک کشور آخرین مراحل پیشرفت در صنعت فضایی را در اولین گامهای خود به تسخیر خویش در می آورد!!
در پایان باید افتخار کرد به پهپادهایی که انتخاب هیچ رئیس جمهوری در آمریکا نمی‌تواند بال‌های پروازشان را از کار بیندازد وهیچ تحریمی نمی‌تواند صدای غرش موشک هایش را خاموش کند چرا که ساخته ی دستان جوانان ایرانی است که تحریم‌ها را با تلاش از خود خسته نمودند و با زانو در آوردند.
نویسنده: دکتر محمد یوسفی
نظر شما