خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ خانه قدیری، یکی از عمارت های به‌جامانده از اواخر دوره قاجار در رشت است که در حال حاضر به عنوان ساختمان اداری میراث فرهنگی شهرستان رشت کاربری دارد. این خانه خرداد ۱۳۷۹ به شماره ۲۶۸۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این خانه در محله سبزه میدان رشت و در انتهای بن بست احتساب قرار دارد.
باغ سبزه میدان در محله کیاب رشت در دوره ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد. گفته شده این باغ در زمان « قاسم خان والی» که حاکم گیلان بود، احداث و در زمان حکمرانی محمدولی خان تنکابنی، در اواخر دوره قاجار بازپیرایی شد. تیرماه سال ۱۳۴۴ « محمدحسن و نصراله همدانی» ملک خود را به «دکتر فریدون نصیری» می فروشند و همان سال عمارت به عنوان مهریه ازدواج همسر دکتر نصیری، به سید اکرم قدیری، می رسد.
آخرین مالک این خانه، یعنی خانم قدیری ملک را به سازمان میراث فرهنگی می فروشد. این عمارت در زمان اکرم قدیری چندبار مرمت شده بود. پیش از فروش به میراث فرهنگی نیز اجاره داده شده بود. بی مبالاتی مستاجران در سال ۱۳۶۷ موجب آتش سوزی در این عمارت دو طبقه شد. سقف، درب و پنجره های چوبی، ارسی ها و گره های چینی و گچ بری های تالار مرکزی و آیینه کاری های شاه نشین در طبقه دوم آسیب جدی دید.
یکی از شاخصه های خانه های دوره قاجار، وجود ۳حیاط تو درتو با درهای متعدد بود. خانه قدیری اکنون یک در ورودی با سردری سفالچین و دیواری با آجر قرمز و ۲حیاط دارد و مشخص است که این تغییرات در زمان مرمت صورت گرفته است.
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی درباره این بنا اینگونه توضیح می دهد: از فرم معماری برمی آید که دو ساختمان مجاور جزو همین ملک بوده و در گذشته تفکیک و فروخته شده است. ورودی بنا سه درب داشت که بعد از حریق و مرمت برای بازگشایی کوچه، بخشی از حیاط کوچک شده است.
مهدی میرصالحی می افزاید: خانه غدیری بنایی با سه نوع معماری است؛ معماری بومی کاسپین با سقف های حلب سر و سفالچین، معماری فلات ایران با اصول تقارن انسان واره – درونگرایی با کاربرد گچ بری و آیینه کاری در تالار مرکزی. و دوره سوم، استفاده از معماری اروپایی با کاربرد شیشه های معروف به جام که ایوان و تلار خانه را شیشه بند می کردند تا جلوی رگبار باران گرفته شود.
وی درباره ویژگی های دیگر بنا می گوید: کف هر دو طبقه قبلا چوبی و پل کوبی بوده، طبقه نخست با موزاییک و طبقه دوم روی پل کوبی را پارکت کرده اند. بیشترین تزیینات در شاه نشین خانه بود و به اینگونه سالن ها که از دو طرف دارای درب باز شو و به اتاق های مجاور راه داشت، اتاق «شکم دریده» هم می گفتند.
ارسی ها، گره های چینی تالار مرکزی و آیینه کاری ها و گچ بری های گل و مرغی تالار شاه نشین متاسفانه بصورت ناقص مرمت شده و نافرم شده است. طبقه فوقانی با سقف بلند، تابستان نشین و همکف با سقف کوتاهتر، زمستان نشین عمارت بود تا گرم بماند. علاوه بر آن، تابستان نشین ایوان بلندی داشت که بعدها به تقلید از معماری اروپایی ایوان را شیشه بند کردند که در اصطلاح به آن آبوشگاه هم می گفتند. تابستان پنجره های ارسی را بالا می بردند تا هوا در کل بنا جریان پیدا کرده و فضا را خنک کند. مرمت چندین باره این بنا در زمان سکونت خانواده قدیری و در زمان حضور اداره کل میراث فرهنگی موجب شده دخل و تصرف هایی در تزیینات بنا صورت گیرد، به نحوی که ارسی های تالار آسیب زیادی ببیند.
عمارت در حال حاضر دو حیاط دارد. حیاط اصلی مشجر و سنگفرش است و حیاط پشتی عمارت -که کوچکتر است- دارای حوض کوچکی با کاشی های آبی استخری و یک چاه آب است. در این حیاط چند اتاق هم وجود دارد که بنظر می رسد، محل زندگی خدمه بوده است. برای بازدید از این عمارت می توانید با اداره میراث فرهنگی شهرستان رشت، هماهنگی کنند.
نظر شما