چالش های رفتارهای ظاهری و آرایشی بر سبک زندگی

خبرگزاری شبستان-اصفهان: زیبایی و آرایش ظاهری از جمله مباحثی است که در جوامع مختلف بشری از گذشته ها رواج داشته و در دهه های اخیر رشد و تنوع بیشتری را به لحاظ سرمایه گذاری در تولیدات این محصولات به خود اختصاص داده است.

توجه به ظاهر و خودداری از پریشانی و زشتی همواره توصیه شده و در اخلاق نیز به چهره آراسته برای دیدار و گفتگو با مردم و حتی افراد خانواده تاکیدهایی بوده و همین مسائل نظم و ساختار شخصیتی افراد را نیز به تصویر کشیده است.

تفاوتی برای زیبایی و آرایش ظاهری بین آقایان و خانم ها وجود ندارد و هر دو قشر باید ظاهر خود را و تمیزی را مورد توجه قرار دهند اما برای بانوان به قدری این موضوع مهمتر و البته باید قواعد و ضوابط آن نیز رعایت شود که بر اساس توصیه های دینی آرایش غلیظ سبب تحریک و فساد در جامعه نباشد.

در میان توجه به این زیبایی ها و رعایت دستورالعمل های دینی و انسانی، سلامت افراد نیز در بهره گیری از مواد آرایش و بهداشتی موضوعی جدی است که سلامتی افراد تحت تاثیر استفاده از گونه های مختلف این محصولات قرار نگیرد و دچار بیماری های پوستی نشوند.

گذر زمان نشان داده که محصولات خوب و مفید در کنار مواد قاچاق و ناسالم عرضه شده اما مسئله این جاست که شناخت آن ها، هزینه بالای برای تولیدات غیرمضر و عرضه گوناگون و مخلوط خوب و بد در کنار همدیگر بر انتخاب مشتریان اثر گذاشته است.

نهادهای نظارتی و بهداشتی این موضوع را جدی گرفته اند اما بعضی از افراد منفعت طلب بدون توجه به سلامت مردم همه کالاهای مجاز و غیرمجاز را در کنار هم و در بازار پر طرفدار لوازم آرایشی و بهداشتی عرضه کرده و جامعه را تحت تاثیر این اقدام خود قرار داده اند.

مسئله اینجاست‏؛ که تلاش برای زیبایی ظاهری به هر  روش ممکن و استفاده بی رویه از لوازم آرایشی و بهداشتی سبک زندگی زنان جامعه را تحت تاثیر قرار داده و چالش هایی را ایجاد کرده که تهدید علیه سلامتی، ظاهرگرایی، حمایت از کالاهای قاچاق و ایجاد تهدید برای آرامش فکری از جمله این موارد است.

کشور ایران در لیست اولین کشورهای جهان در مصرف مواد آرایشی بهداشتی بوده و بخشی از هزینه های خانوارها به خرید این محصولات تعلق پیدا کرده که برخی از آمارهای نهادهای متولی در این عرصه نشان می دهد که بیش از چهار درصد هزینه خانواده ها به خرید مواد آرایشی و بهداشتی اختصاص یافته و این عدد 2 برابر متوسط جهانی است.

*عوامل روانشناختی موثر بر مصرف بالای مواد آرایشی و بهداشتی

واقعا چه عواملی می تواند آنچنان بر روند زندگی افراد اثر بگذارد که ایرانی ها جز کشورهای بیشترین مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی  باشند و در اقتصاد خانواده ها نقش مهمی داشته باشد و گاهی به گفته بعضی از خانم ها به دلیل نداشتن مواد آرایشی و بهداشتی قرار ملاقات و یا رفتن به مهمانی را کنسل کرده اند.

تاثیر آرایش ظاهری که تا حد مناسب آن توصیه شده و نیازی به سرمایه گذاری بالا و پرداخت هزینه های زیادی نیست بر زندگی افراد بسیاری مهم شده و سبک زندگی را دچار تعارض و تناقض هایی کرده است.

وابستگی آرایش ظاهری به اعتماد به نفس مسئله و چالش دیگری است که بر روی دختران جوان و نوجوان اثر گذاشته و میل به دیده شدن را در آن ها تقویت و توسعه داده و مباحث مهم را در فراموشی و یا حاشیه کار قرار داده است.

بررسی های میدانی و گفتگو با بعضی از بانوان از علاقه مندی، تنوع محصولات، گرایش جامعه و تاثیر مثبت آرایش ظاهری در پذیرش اجتماعی و خواسته همسران و یا دوستان و خانواده از عوامل مصرف بالای لوازم آرایشی بهداشتی بوده است.

نیلوفر محمدی دختر جوان 19 ساله ای که به گفته خود در خرید محصولات آرایشی و بهداشتی سردرگم شده، استفاده بی رویه از محصولات آرایشی بهداشتی در بین دوستانش و خود او به دلیل موج بزرگ و بلند بازار این مواد بوده و اینکه جامعه ظاهر را بیش از باطن و توانایی های فردی مورد علاقه قرار می دهد.

وی معتقد است، چطور فرد با داشتن توانایی ها و هنرمندی در رشته های مختلف مورد ارزش و توجه قرار نمی گیرد اما چنانکه با آرایش و ظاهر سازی وارد جامعه می شود مورد اقبال و نگاه ویژه ای قرار می گیرد.

بررسی های پژوهشگران اجتماعی هم به این مسائل رفته که جامعه ارزش گذاری و توجه به نیازهای واقعی و توانایی های فردی را فراموش و به ظاهر سازی پرداخته است.

روانشناس و رئیس انجمن روانشناسان مثبت گرای ایران پیرامون این موضوع گفت: نوع نگرش و ارزش گذاری های جامعه به سمت و سوی دیگری رفته و با گذشته متفاوت شده است.

علیرضا معماریان افزود: یک جوان و نوجوان خوش تیپ و خوش سیما بیش از اینکه از نگاه توانمندی ها مورد ارزش باشد از ظاهر مورد توجه است وگرچه ظاهر مهم اما نگاه مردم به مسائل ظاهری افزایش داشته و توانایی فردی چندان شاید اهمیت گذاشته است.

وی ادامه داد: ظاهر و آرایش چهره بین نسل های جدید رواج پیدا کرده و بسیاری به دلیل نداشتن برخی از مهارت های ارتباطی، عدم اعتماد به نفس، کشف شخصیت و مواردی از این قبیل به دنبال ظاهر و استفاده از این موارد می روند.

*خسارت و تبلعات مصرف بالای محصولات آریشی بهداشتی

گرچه زیبایی و رسیدگی به عوامل ظاهری مهم و حایز اهمیت است اما استفاده بی رویه از این محصولات و همچنین عدم سلامت برخی از آن ها خسارت های جدی را به همراه دارد.

بعضی از مصرف کنندگان لوزام آرایش و بهداشتی از قیمت بالای این محصولات می گویند و با توجه به اینکه مشابه های اصلی این مواد ارزان تر هستند، بدون توجه به مرغوبیت و کیفیت از آن نوع می خرند.

کالای قاچاق در این عرصه نیز بازار را درنوردیده و آسیب های زیادی را به همراه داشته و جامعه پزشکی از این موضوع ابراز نگرانی کرده اند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این خصوص گفت: کالای قاچاق در بین محصولات آرایشی و بهداشتی رواج پیدا کرده و به دلیل اینکه از مبادی اصلی وارد نمی شود فساد و عدم کیفیت این اجناس را تهدید می کند.

«ابوالفضل اصلانی« با ابراز نگرانی از مصرف بالای این محصولات بهداشتی، خاطرنشان کرد: دختران جوان و نوجوان با مصرف بی رویه و غیرمرغوب محصولات آرایش و بهداشتی سلامتی و زیبایی خود را تهدید نکنند.

وی ادامه داد: تبلیغات گسترده رسانه ای به ویژه در فضای مجازی و شبکه های ماهواره ای توجه افراد را جلب کرده و با اقدامات فریبنده و توصیه های غلط سلامتی مردم تحت تاثیر قرار گرفته است.

*رفع چالش نیازمند راهکارها و اقدامات عملی

آمار و ارقام نشان از واقعیتی در مصرف بالای مواد آرایشی و بهداشتی توسط بانوان در ایران دارد و این موضوع باید به روش های صحیحی اصلاح و تضاد بین ظاهر بینی و واقعیت بینی ها اصلاح شود.

اقدامات جامعه شناختی و روانشناسی باید بر تبلیغات چیره شود و مردم نسبت به واقعیت ها بیدار شوند و سلامت خود و نوع فکر و اندیشه را به مسائل ظاهری پیوند نزنند.

آنچه باید در این مسیر مورد توجه قرار گیرد ارزش گذاری جامعه به واقعیت ها، جلوگیری از ظاهرگرایی افراطی و انجام فعالیت های آگاهی بخشی توسط رسانه ها و نهادهای فرهنگی است.