به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در ارومیه، شیوع ویروس کرونا، همان طور که همه جنبه‌های زندگی بشر را تحت تأثیر خود قرار‌داده، فروشندگان کتاب که یکی از سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی هر شهری محسوب می‌شوند این روزها در ارومیه نیز با مشکلات عدیده ازجمله تغییر سلیقه شهروندان، کاهش سرانه مطالعه و تورم و افزایش قیمت تمام شده آثار و در حال حاضر اپیدمی کرونا برای رفع مشکلات آسیب پذیرتر از گذشته هستند و مشکلات آنها علی‌رغم نیازمندی به توجهی ویژه، همچنان نادیده گرفته می‌شود. برای تشریح و بررسی معضلات و مشکلات فروشندگان قدیم کتاب دراین شهرستان گفتگویی با اسماعیل اسدلو، کهنه‌کارترین مطبوعاتی شهرستان خوی داشتیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
چند سال است در عرصه مطبوعات و کتابفروشی مشغول به فعالیت هستید؟
بنده از سال ۱۳۶۶ فعالیت خود را از طریق کتابفروشی و دستفروشی کتاب شروع کرده‌ام. در ۶ ماهه اول فقط جمعه‌ها و روزهای تعطیل در مرکز شهر کتاب می‌فروختم و ۶ ماهه دوم نیز هر روز جلوی بانک ملت تا سال ۱۳۶۹ فعالیت می‌کرده‌ام و نهایتا از شهریورماه سال ۶۹ با همراهی بزرگانی چون دکتر آیت الله‌ی، شیخ جلیل هنرور و آل یعقوب و نوشتن نامه به شیخ آذر رییس ارشاد خوی و با کلی تحقیق و نامه‌نگاری بالاخره موافقت کرده‌اند تا کار فروش کتاب را در دکه شروع کنم. در ادامه فعالیت‌های خود به مدت ۷ سال کتابخانه مسجد یدیلر شهرستان را اداره میکردم، در آن زمان بروزترین کتاب‌ها را تهیه میکردیم و حداقل خرید کتاب در آن زمان ۱۰ کارتن بود و برای نگهداری کتاب‌ها از منزل آقای آل‌یعقوب استفاده میکردم و ۲۹ بهمن سال ۶۹ دکه کتابفروشی و مطبوعاتی را تاسیس کردیم. در آن زمان برای نامگذاری دکه مطبوعاتی خود از افراد صاحب نام زیادی مشورت خواستیم و اسامی زیادی مطرح شد ولی هیچ کس اسم استاد شهریار را پیشنهاد نداد و در آن زمان استاد نیز در قید حیات بودند و چون ایشان از مشاهیر مشهور آذربایجان بشمار می‌رفتند تصمیم برآن شد که نام دکه را استاد شهریار بگذاریم. از اوایل دهه ۷۰ فعالیت خود را همزمان با کتابفروشی با روزنامه‌های سراسری نیز آغاز فعالیت کرده‌ام که در آن زمان فقط روزنامه کیهان و اطلاعات فعال بودند. برخی نشریات و روزنامه‌ها عامه‌پسند هستند ولی یکسری مجلات و نشریات فاخر بوده و از سال ۷۰ توزیع نشریات فاخر را بصورت جدی آغاز کردیم و این فعالیت باعث نشد که از کتابفروشی دست برداریم و هدف تنها فروش نبود. و از نیمه دوم سال ۷۰ برای اولین بار در شهرستان خوی ویژه نامه‌های مخصوص شهرستان را در مجلات و نشریات فاخر بصورت رنگی کار کردیم. بعدا با توجه به اینکه اسم مطبوعاتی استاد شهریار بود با نشریات تبریز مثل مهد آزادی یا فروغ آزادی همکاری خود را آغاز کردیم. در آن زمان مطالب باارزشی از اساتید مثل یحیی شیدا و قاسم ترکان آماده میکردیم و هفته‌ایی یکبار به تبریز رفته و جهت چاپ به مهد آزادی تحویل می‌دادیم. بعد گذشت مدتی به این نتیجه رسیده‌ایم که با توجه به سابقه فرهنگی شهرستان خوی نشریات تبریز و دیگر نشریات پاسخگو نیستند به این ترتیب هر هفته در نشریه پیام ارومیه نیز ویژه نامه‌های تخصصی در حوزه شهرستان خوی کار کردیم تا سال ۷۵ بجز ویژه نامه‌های نشریات خوی، نشریه دیگری در این شهرستان نبود تا اینکه در سال ۷۵ هفته نامه خوی مجوز گرفت. و در سال ۸۰ نشریه اورین خوی بصورت ۲ استانی مجوز رسمی خود را جهت فعالیت گرفت و نشریه اورین خوی با ویژه نامه‌های قبلی تبدیل یک پایگاه مطمن شده بود و تا سال ۸۷، و از دی ماه سال ۸۷ با ندای خوی قرارداد بستیم و تا به امروز فعالیت در این نشریه ادامه داریم.
.jpg)
در مورد افرادی که با آنها همکاری داشتید، بفرمایید.
در طول این فعالیت با یکسری افراد علاقمند به کار همکاری میکردیم اشخاصی چون استاد ذیحق، شهانقی و استاد نصیری همیشه با مطالبشان همکاری می‌کردند و دارند. در کنار فعالیت‌های فروش کتاب و فعالیت در مطبوعات، برگزاری محفل‌هایی با حضور نویسندگان، شعرا و ادبای بزرگ نیز انجام می‌دادیم. استاد کریمی مراغه‌ای و انزاب خویی در بین ۱۵ سال هر سال ۴ بار مهمان خانه ما بودند و با حضور نویسنده و شعرا، محفل شعرخوانی برپا میکردیم و تا سال ۹۷ ادامه داشت ولی از سال ۹۹ و با شروع کرونا این محفل برگزار نشده است. رونمایی از کتاب اساتید با حضور شاعران و نویسندگان بزرگی از شهرهای ایران نیز از دیگر فعالیت‌های بنده است. ما در محفل‌های که قبلا برگزار می کردیم هال پذیرایی کوچکی داشت و ۳۰ الی ۴۰ نفر گنجایش داست ولی خانه کنونی گنجایش ۱۰۰ نفر را نیز دارد و وقتی استاد کریمی مراغه‌ای اولین بار به خانه بنده آمدند گفت؛ اینجا بیت الشعرا و بیت ادبا است. و در این محفل ادبا و شعرای بزرگی حضور داشتند.
شهرستان خوی را در حوزه فرهنگ کتاب و کتابخوانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در طول ۳۰ سال فعالیت در عرصه کتابفروشی، برخی کتاب‌ها که در تهران امروز به چاپ می‌رسید فردای آنروز در خوی عرضه می‌شد. شهرستان خوی در حوزه فرهنگی امتیازات بسیاری دارد و گاها برخی کتاب‌ها را تا تیراژ ۶۰۰ الی ۹۰۰ نیز بفروش رساندیم. موقعیت فرهنگی خوی در مقایسه با شهرهای دیگر مثل ارومیه و تبریز از لحاظ حضور هنرمندان و افراد صاحب نام هم‌تراز آنها نباشد؛ کمترهم نیست. بنده از فعالیت خودم در حوزه کتابفروشی رضایت دارم و از درآمد همان دکه مطبوعاتی و کتابفروشی ۶ فرزند خود را بزرگ کرده‌ام و هیج درآمد دیگری نیز نداشته‌ام و در حال حاضر دوتا از دخترانم نیز صاحب امتیاز نشریه‌های اندیشه خوی و امید خوی هستند. با توجه به اینکه نقش شما در فرهنگ کتابخوانی زیاد بوده است،
وضعیت کتاب را چگونه می‌بینید؟ و نظرتان در مورد محتوای کتاب ها چیست؟
با توجه به افزایش فضای مجازی، برخی‌ها می‌گویند به کتاب فیزیکی نیاز نداریم ولی این صحیح نیست. فضای مجازی یک وسیله ارتباطی است و کار را فقط تسریع می‌کند. و کتاب مانند یک چشمه است و نباید به این چشمه آسیبی وارد شود یا آن‌را قطع کنیم چون در اینموقع به پوچی خواهیم رسید. در صورت حذف کتاب فیزیکی به گذشته و آینده دسترسی نخواهیم داشت. حذف فضای ومجازی نیز درست نیست و باید آن را تبدیل به یک وسیله ارتباطی کرد و با دید توسعه‌دهنده به آن نگاه کرد.و کتاب بعنوان یک سند در کنار این فضای مجازی عمل می‌کند. و محتوای کتاب‌ها به دو صورت عامه‌پسند و وزین است. کتابهای عامه‌پسند می‌آیند و میروند؛ ولی کتابهای وزین رفته رفته جای خود را حفط می‌کنند. از دور بنظر می‌آید که چاپ و نشر کتاب کمتر شده ولی اینطور نیست، در چندماه اوایل بدلیل کرونا کمتر شده بود ولی دوباره در حال افزایش است. ما اگر بخواهیم ایران، ایران بماند باید هویت خود را بشناسیم در اینموقع بیگانه‌ها نمی‌توانند به ما آسیبی بزنند. اساتیدی چون علیرضا ذیحق و ظفرخواه به فعالیت‌های در حوزه آذربایجان پرداختند و مادر عرض یکسال با وجود کرونا بیش از ۱۵۰۰ کتاب در راستای هویت آذربایجان به فروش رساندیم. بخاطر بالا بودن جایگاه فرهنگی و تاریخی خوی، از زمان قاجار تا الان با حضور اساتید بزرگی مثل زریاب خویی، ریاحی و آقاسی فروش کتابهای وزین بیشتر است و حتی فروش برخی مجلات و نشریات وزین در خوی بیشتر از کل استان آذربایجان‌غربی است که باید به این نکته توجه ویژه کرد.
سخنی با مسئولین دارید، بفرمایید.
ما نتوانستیم به متولیان عرصه فرهنگ ارزش دهیم و بخاطر فرار از مسئولیت می‌گویم کتاب کم به فروش می‌رسد و تا به امروز هیچ متولی به مشکلات این حوزه رسیدگی نکرده است. و برخی کارها مثل زمان انتخابات فقط مقطعی بوده است.
گفتگو: فاطمه صمدزاده
نظر شما