به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، با توجه به آنکه دعای ندبه از ادعیه سفارش شده برای روز جمعه منتظران امام مهدی(عج) است در سلسله مطالبی مروری داریم بر شرح فرازهای نورانی این دعا و آموزه های مهدوی آن. در ادامه شرح فرازهای بیست و یکم و بیست و دوم از این دعا مرور می شود:
فراز بیست و یکم
«وَ کانَ بَعْدَهُ هُدیً مِنَ الضَّلالِ، وَ نُوراً مِنَ الْعَمی، وَ حَبْلَ اللَّهِ الْمَتِینِ، وَ صِراطَهُ الْمُسْتَقِیمِ، لا یُسْبَقُ بِقَرابَهٍ فِی رَحِمٍ، وَ لا بِسابِقَهٍ فِی دِینٍ، وَ لا یُلْحَقُ فِی مَنْقَبَهٍ مِنْ مَناقِبهِ یَحْذُو حَذْوَ الرَّسُولِ صلی الله علیه و آله و سلم؛
و آن حضرت پس از پیامبر در برابر گمراهی ها هدایت گر و در برابر کوردلی ها نور و رابطه ناگسستنی میان مردم و خدا و الگوی راه مستقیم الهی بود در خویشاوندی با پیامبرو ایمان از همه جلوتر و در فضائل هیچ کس به او ملحق نشد کار پیامبر (درود خدا بر او خاندانش) را پی گرفت.»
این فرازها نیز به آیات قرآن و سخنانی از معصومین دلالت دارد که در وصف امیرالمؤمنین (ع) و فضایل ایشان گفته شده است.
نکته ها
۱. درباره تفسیر صراط مستقیم نیز که باید در نمازهای واجب آن را بخوانیم، روایات زیادی آمده است که امیر المؤمنین عليه‌السلام و امامان دیگر را مصداق های آن را معرفی کرده اند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: ای مردم! صراط مستقیمی که پیروی از آن لازم است، من هستم؛ پس از من، علیّ عليه‌السلام و آنگاه فرزندان من از نسل او.
۲. از ابن عباس نقل شده است که روزی ما نزد رسول خدا بودیم که یک اعرابی وارد شد و عرض کرد: یا رسول الله شنیدم که می گویی: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً»، آن حبل و ریسمان الهی که به آن چنگ بزنم چیست؟ پس نبی مکرم اسلام دستش را در دست علی عليه‌السلام قرار داد و فرمود: «تمسکوا بهذا، فهذا هو الحبل المتین». همچنین در روایات دیگری امامان معصوم (ع) حبل الله معرفی شده اند.
۳. درباره قرابت حضرت علی عليه‌السلام با رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از ابن عباس نقل شده است که آیه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی» نازل شد، گروهی از رسول خدا پرسیدند: آنهایی که خداوند ما را به مودتشان امر فرموده، چه کسانی هستند؟ ایشان فرمود: عَلِیٌّ وَ فَاطِمَهُ وَ وُلْدُهُمَا.
۴. امیرالمؤمنین در دین نیز گوی سبقت را از دیگران ربوده است؛ چنانچه در برخی احتجاجات خود با صحابه فرمود: «شما را به خدا سوگند می دهم آیا هیچ می دانید خدای تعالی در چند آیه قرآن کریم سابق را بر مسبوق تفضیل داده است؟ و آیا می دانید هیچ کس از این امّت در امر خدا و رسولش بر من سبقت نجسته است؟ گفتند: به خدا چنین است. فرمود: شما را به خدا سوگند می دهم آیا می دانید این آیات در کجا نازل شده است: «السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْأَنْصارِ» و «وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ»؟ از پیامبر اکرم از آنها سؤال شد، فرمودند: خدای تعالی آن را در شأن انبیا و اوصیای آنان نازل فرموده است و من افضل انبیا و رسولان هستم و وصیّ من علیّ بن أبی طالب افضل اوصیا است گفتند: به خدا چنین است.»
۵. در دعای ندبه می خوانیم هیچ کس در مناقب به حضرت علی عليه‌السلام نمی رسد: «وَ لا یُلْحَقُ فِی مَنْقَبَهٍ مِنْ مَناقِبهِ».
چه کسی در شب حمله (لیله المبیت) به خانه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم جای او خوابید؟ چه کسی سه شب در لحظه افطار غذای خود را به مسکین یتیم و اسیر داد؟
کدام ضربت بهتر از عبادت جن و انس است؟ ... آری، در هیچ کمالی احدی به او نرسیده و نخواهد رسید.
۶. بارها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، حضرت علی عليه‌السلام را برادر خود خواند.
۷. بنابر بسیاری از روایات علی عليه‌السلام بهترین بشر پس از پیامبر (ص) است؛ او هرگز نه از حق و نه از قرآن جدا می شود، او سیّد و بزرگ دنیا و آخرت است و نگاه به او عبادت و پیروان او بهترین خلق خدایند.
فراز بیست و دوم
«وَ یُقاتِلُ عَلَی التَّأْوِیلِ، وَ لا تَأْخُذُهُ فِی اللَّهِ لَوْمَهُ لائِمٍ. قَدْ وَتَرَ فِیهِ صَنادِیدَ الْعَرَبِ، وَ قَتَلَ أَبْطالَهُمْ، وَ ناوَشَ ذُؤْبانَهُمْ، وَ أَوْدَعَ قُلُوبَهُمْ أَحْقاداً بَدْرِیَّهً وَ خَیْبَرِیَّهً وَ حُنَیْنِیَّهً وَ غَیْرَهُنَّ. فَأَضَبَّتْ عَلی عَداوَتِهِ، وَ أكَبَّتْ عَلی مُنابَذَتِهِ حَتّی قَتَلَ النَّاكِثِینَ وَ الْقاسِطِینَ وَ الْمارِقِینَ وَ لَمَّا قَضی نَحْبَهُ، وَ قَتَلَهُ أَشْقَی الْآخِرِینَ یَتْبَعُ أَشْقَی الْأَوَّلِینَ؛
حضرت علی عليه‌السلام با کافران بر سر تأویل جنگید و در راه خدا از سرنش ملامتگری نهراسید.خون شجاعان عرب را در راه خدا به زمین ریخت، و دلاورانشان را از دم تیغ گذراند و با گرگانشان در افتاد، پس به دل هایشان کینه سپرد، کینه جنگ بدر و خیبر و حنین و غیر آنها را، پس دشمنی او را در نهاد خود جا دادند و به جنگ با او روی آوردند، تا پیمان شکنان (ناکثین) و جفا پیشگان (قاسطین) و خارج شدگان (مارقین) از دایره دین را کشت، هنگامی که به نذر و وظیفه خود عمل کرد و شقی ترین فرد او را کشت، آن کسی که دنباله رو شقی ترین فرد تاریخ بود و شتر صالح را پی کرد. در تفسیر «یقاتل علی التاویل» باید گفت: یکی از امتیازات حضرت علی عليه‌السلام آن است که به گفته پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جنگ های او براساس تأویل بود و جنگ های پیامبر بر اساس تنزیل.
تفاوت میان تأویل و تنزیل آن است که تنزیل از اول روشن است؛ ولی تأویل در آغاز ابهام دارد و به مرور زمان روشن می شود.
عبد صالحی که استاد حضرت موسی عليه‌السلام بود و کشتی را سوراخ کرد و پس از این ماجرا دلیل کار خود را بیان نمود، فرمود: «ذلِكَ تَأْوِیلُ ما لَمْ تَسْطِعْ عَلَیْهِ صَبْراً؛ این هدف نهایی کاری است که تو در برابر آن صبر و تحمل نداشتی».
قرآن می فرماید تأویل قرآن را جز خدا و راسخون در علم نمی دانند و بنابر روایات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم مصداق راسخون در علم هستند.
فضایل دیگری از حضرت علی عليه‌السلام در این فراز دعا به چشم می خورد که نمونه ای از مناقبی است که در متون دینی یافت می شود. برخی از مستنداتی که اشاراتی از آنها در این فراز آمده است به این شرح است: امیرالمؤمنین از مصادیق اتمّ آیه شریفه است که «یُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِم؛ در راه خدا جهاد می کنند و از ملامت هیچ ملامت کننده ای نمی هراسند»، حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در خطبه غدیر نیز به این مطلب تصریح نموده است.
از حضرت علی عليه‌السلام پرسیدند که مراد از آیه «فَمِنهُم مَن قَضیٰ نَحبَه وَ مِنهُم مَن یَنتَظِر» چیست؟ ایشان فرمود: این آیه در شأن من و عموی من، حمزه و پسر عم من، عبیده ابن حارث است؛ اما عبیده در بدر و حمزه در احد شهید شدند و من انتظار می کشم.
منبع: شرح قرآنی دعای ندبه، محسن قرائتی
برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی بنیاد دعا
نظر شما