فاطمه سیفی کناری در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در خصوص ضرورت توجه به اخلاق‌مداری در خانواده و جامعه در مسیر مقابله با آسیب ها اظهار داشت: اخلاق عنصری مهم در روابط به شمار می رود و اخلاق‌مداری در روابط بین زوجین و والدین با فرزندان و همچنین اعضای خانواد با نزدیکان و دیگر افراد اهمیت به سزایی دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه در خصوص اخلاق میان زوجین افزود: اگر همسران نسبت به یکدیگر خوش اخلاق نباشند و هر یک بداخلاقی های مخصوص خود را داشته باشند باعث می شود روابط خانوادگی سرد و سست گردد و ارتباط بین زن و شوهر رفته رفته از بین برود و منجر به طلاق های عاطفی شود که امروزه در بسیاری از خانواده ها شاهد این پدیده هستیم، اما اخلاق‌مداری، زمینه ساز تحکیم روابط زوجین می شود.
وی عنوان کرد: همچنین پدر و مادری که دارای رفتار خوب و اخلاقی هستند، این امر در تربیت فرزندان بسیار موثر است، به فرموده امام صادق عليه السلام کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ؛ مردم را با غير زبان خود [به مذهب خويش] دعوت كنید.
سیفی کناری بیان کرد: پدر و مادر هر قدر فرزندان را به کارهای نیک دعوت کنند، اما اگر اخلاق خودشان با فرزندان بد باشد و مسائل اخلاقی را رعایت نکنند، همان بی اخلاقی های خودشان عملا باعث تربیت ناصحیح فرزندان می شود، زیرا فرزندان چیزی را که می بینند به آن عمل می کنند نه آن چه را که بشنوند و یا به آنها دستور داده شود.
وی تصریح کرد: وقتی در خانواده والدین، بدخلق باشند و فریاد بزنند فرزندان نیز این بی‌اخلاقی را فرا می گیرند و روش صحیح برخورد را یاد نمی گیرند و یا مثلا والدین دچار دروغ گویی و بد قولی و غیبت کردن باشند، همه این رفتارهای اشتباه در فرزندان تاثیر می‌گذارد و باعث بی اخلاقی در فرزندان می شود.
این استاد جامعه الزهرا با بیان اینکه هدف بعثت پیامبر صلّی الله علیه وآله تکامل اخلاقی انسانهاست خاطرنشان کرد: در حدیث معروفی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله آمده است: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من تنها برای تکمیل فضایل اخلاقی مبعوث شده ام».
وی گفت: جایگاه رشد مکارم اخلاقی در بطن خانواده است، یعنی اخلاق اجتماعی برگرفته از اخلاق خانوادگی است و کسی که در خانواده به خوبی تربیت شده و خوش اخلاق است می‌تواند در اجتماع در برخورد با دیگران خوش برخورد باشد، اما کسی که این اخلاق را در خانواده یاد نگرفته در اجتماع نیز نمی تواند آن را رعایت کند و محدود هستند افرادی که اخلاق را در خانواده یاد نگرفته باشند و با کنترل نفس به این اخلاق عملی برسند.
سیفی کناری افزود: رفتار اخلاقی زوجین و احترام و تکریم پدر و مادر و فرزندان همگی باعث گسترش اخلاق در جامعه می شود، در خانواده ای که با اخلاق و منش نیک با یکدیگر برخورد شود و اقتدار مرد و عزت زن حفظ شود و زوجین و اعضای خانواده با هم صادق باشند و زحمات و تلاش های یکدیگر را قدر بنهند، این ها باعث می شود فرزندان نیز به طور عملی این نوع برخورد و اخلاق نیک را در جامعه مد نظر قرار دهند.
وی بیان کرد: برای نمونه وقتی در خانواده پدر و مادر همیشه از یکدیگر طلبکار باشند، این روحیه طلبکاری به فرزندان نیز منتقل می شود و بعدها همین فرزندان از پدر و مادر طلبکار می شوند که چرا بیش از توان خود متحمل تلاش نشده اند، متاسفانه این امر در جامعه مبتلا به است و افراد زیادی از و اجتماع و حتی از خدا طلبکار هستند که این ها همه نتیجه بی‌اخلاقی است.
این پژهشگر علوم دینی عنوان کرد: اخلاق باعث رشد و کارایی خانواده ها در جامعه می‌شود، فرزندانی که در محیط آرام و با اخلاق زندگی کنند رشد بیشتری از نظر روحی و جسمی دارند و بهتر می توانند روی کارهای خود متمرکز شوند، خانواده هایی که بی اخلاقی در آنها وجود دارد باعث می شود تمرکز بر کارها کمتر شود و نمی توانند کارها را به خوبی اداره کنند و مسئولیت پذیر باشند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مصادیق بی اخلاقی، عدم مسئولیت پذیری است، خانواده ای که مسئولیت پذیر نیست باعث می شوند فرزندان نیز در آینده مسئولیت پذیر نباشد؛ در آیات و ورایات متعددی داریم که خانواده را توصیه به اخلاق می کنند و سفارش شده است تا معاشرت به معروف و احسان نسبت به یکدیگر داشته باشند و رفتار نیک میان اعضای خانواده و نسبت به پدر و مادر از جمله نکات اخلاقی سفارش شده در دین مبین اسلام است.
سیفی کناری تصریح کرد: اخلاق مداری در جامعه نیز اهمیت زیادی دارد و جامعه ای که در آن اخلاق اجتماعی وجود نداشته باشد دچار آسیب های زیادی می شود؛ گسترش بی‌اخلاقی در جامعه باعث مسائلی همچون برخوردهای ناصحیح، سرخوردگی و زورگویی افراد قوی بر ضعیفان می شود و بستر را برای بی نظمی و نا امنی و گسترش گناه و فحشا در جامعه مهیا می‌سازد.
وی گفت: وجود بی اخلاقی های مختلف آماده حتی باعث می شود رویدادهایی خلاف قانون در جامعه رخ دهد و بستر رشد و تعالی در اجتماع از میان برود، چون هر کس با بی‌اخلاقی‌های اجتماعی باعث پایمال شدن حق دیگران می شود و حتی در جامعه ای که اخلاق حاکم نباشد ممکن است کسانی بالا بیایند که صلاحیت مسئولیت جامعه را نداشته باشند و باعث از بین رفتن کمال در جامعه شوند.
پژوهشگر علوم دینی جامعه الزهرا(س) با اشاره به بروز بی اخلاقی در بین برخی از جوانان نیز اظهار داشت: این امر عوامل مختلفی دارد، یکی از این عوامل، بی توجهی خانواده‌ها به تربیت اخلاقی فرزندان است و به نظر می رسد چنین خانواده هایی بیشتر دغدغه های مالی و مسائل دیگری را دنبال می کنند و خیلی به مسائل اخلاقی و اهمیت و ضرورت آن توجه ندارند.
وی عنوان کرد: گاهی نیز خانواده ها روش صحیح برخورد با جوانان را بلد نیستند و با برخورد غلط با جوانی که در محیط خانواده مرتکب اشتباه شده علاوه بر نادیده گرفتن شخصیت آنان باعث می شود آنها نیز برخوردهای اخلاقی را در محیط خانواده و جامعه به خوبی فرانگیرند.
سیفی کناری بیان کرد: عدم آموزش صحیح برخوردهای اخلاقی یکی از آسیب های جدی است، یعنی ما به جوان و نوجوان یاد نداده ایم چطور باید برخورد اخلاقی داشته باشد نه در مدرسه و نه از طریق صدا و سیما و رسانه این روش های صحیح را یاد نداده ایم، در این باره ساخت کلیپ و فیلم و فعالیت های رسانه ای و برگزاری نشست های علمی و مشاوره ای می تواند آموزش های لازم را به خانواده ها ارائه دهد.
وی تصریح کرد: یکی از علل بی اخلاقی جوانان شخصیت ندادن و عدم به کار گیری جوانان در امور جامعه است، در دولت های گذشته جوانان تحقیر می شدند و نسبت به اینکه ایرانی نمی تواند توانایی داشته باشد نیز دیدگاههایی در برخی از مسئولان وجود داشت و جوان ما واقعا تحقیر می شد، باید به جوانان شخصیت بدهیم و راهکارهایی بیندیشیم که ابتکار و خلاقیت جوانان دیده شود، جوانی که مبتکر است از ابتکاراتش استفاده کنیم وقتی جوان و هنرها و ابتکاراتش دیده نشود باعث بی اخلاقی می شود.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: گاهی نیز نیازهای جوانان در جامعه نادیده گرفته شده و در زمینه شغل و کسب درآمد و ازدواج، این نیازها سرکوب می شود و همین مسائل زمینه های بی‌اخلاقی را در جامعه فراهم می کند، از طرفی زمینه ازدواج کاهش یافته و سن ازدواج بالا رفته و زمینه فحشا و فساد راحت در دسترس قرار می گیرد.
وی افزود: وجود محیط های مجازی باعث شده جوانان به راحتی به گناه آلوده شوند و متاسفانه این فضا زمینه ساز بی اخلاقی های زیادی در محیط واقعی شده است.
سیفی کناری عنوان کرد: باید به طور دقیق به دنبال راهکارها و آسیب شناسی باشیم و از طریق نهادها و مدارس و مساجد و فضای مجازی و رسانه ها بتوانیم ظرفیت های لازم را برای تبین مسائل اخلاقی به کار بگیریم؛ متولیان همه موظف هستند مسائل اخلاقی را با روشهای خلاقانه پیگیری کنند و آموزش دهند و فقط به مباحث سخنرانی اکتفا نشود.
وی تصریح کرد: فرزندان ما باید بحران های اخلاقی را به خوبی بشناسند و اخلاق مدارانه رفتار کنند، در مساجد نیز روش های تربیتی و فرهنگی و اخلاقی در استحکام خانواده ها در اختیار خانواده ها و نسل جوان قرار بگیرد و ما همسرداری و حفظ خانواده را به فرزندان خود بیاموزیم.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: به دلیل فقدان چنین آموزش هایی است که اکثر فرزندان وقتی تحصیلات را به پایان می برند و وارد زندگی اجتماعی می‌شوند با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد، چرا که امروزه جوانان همه زندگی را با دید و نگرش حقوقی می بینند و اخلاقی به آن نمی نگرند، از طرفی روش های صحیح همسرداری آموزش داده نمی شود.
وی تاکید کرد: باید رابطه حقوق و اخلاق را در دانشگاه و مساجد و جامعه یاد بدهیم، همه این ها باید در کنار هم قرار بگیرد، این طور نیست که تنها باید زن و مرد در زندگی به حقوق و مطالبات شخصی خود توجه داشته باشند و اخلاق و گذشت را از یاد ببرند، اگر این ها در کنار هم قرار نگیرد موجب بحران در جامعه می شود، ما در متن آموزشی و مدارس و یا برنامه های مساجد باید روش های اخلاقی را آموزش دهیم.
سیفی کناری خاطرنشان کرد: باید متولیان روش های صحیح برخورد با دیگران و الدین را به جوانان آموز دهند، همچنین باید روش های صحیح امر به معروف و نهی از منکر را فرابگیریم، در فیلم ها روش های صحیح و غلط و نتایج آن به خوبی روایت شود، اخیرا می‌بیینیم در مسائل فقهی، کلیپ هایی در صدا و سیما تولید شده و باید درباره مسائل اخلاقی نیز کلیپ و فیلم ساخته شود و روش صحیح برخورد را به مخاطبان یاد بدهند.
وی گفت: می توان یک اتاق فکر قوی تشکیل داد و راهکارهای جدیدی برای حل مشکلات اخلاقی جامعه و جوانان و خانواده ها ارائه دهیم و این راهکارها به خوبی پیاده شود، یکی از دغدغه ها این است گروه فکری تشکیل می شود و راهکارهایی ارائه می شود اما کسی مسئول اجرا نیست و همین باعث دلسردی و یاس می شود، رسانه ها باید از مسئولان این مسائل را پیگیری کنند تا مبانی اخلاقی در جامعه پیاده و عملیاتی شود.
نظر شما